بررسی شیوۀ حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی

الموضوعات :

یحیی حسینائی ¹ , مسلم احمدی ²

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی؛ دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی؛ دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 18 السبت , ربيع الأول, 1446 تاريخ التأكيد : 17 الأحد , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 08 السبت , رمضان, 1446

الکلمات المفتاحية: مسعود غزنوی, ضعف‌ها و قوت‌ها, حکمرانی, تاریخ بیهقی.,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر به‌منظور بررسی و واکاوی نقاط ضعف و قوت حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی انجام شده است. این پژوهش، از نظر فایده و هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که با رویکردی کیفی انجام گرفته است. متون ادب فارسی به‌دلیل ماهیت و حوزۀ گسترش آنها با سایر رشته‌های علوم انسانی مرتبط هستند. بنابراین با مطالعه و بررسی این آثار و بازآفرینی نقش‌ها و مفاهیم ارزشمند موجود در آن، می‌توان گام موثری در جهت شناخت شرایط تاریخی و اجتماعی آن روزگار برداشت. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی است و می‌کوشد به این پرسش اصلی پاسخ دهد: «ضعف‌ها و قوت‌های دوران حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی کدامند؟» نتایج این بررسی نشان می‌دهد؛ بی‌اعتمادی به فرماندهان و حکمرانان محلی، دهن‌بینی، گریز از خردِجمعی، عدم شایسته‌سالاری، گماشتن اشخاص سست‌عقیده در مشاغل حساس، تصمیم‌گیری‌های نسنجیده و استبداد طلبی از جمله نقاط ضعف حکمرانی مسعود؛ و در بخش دوم، خوش‌رفتاری با مردم، نمایش اقتدار نظامی، جانشین‌سازی، احتیاط و دوراندیشی و اجرای تدابیر راهبردی از جمله نقاط قوت حکمرانی مسعود غزنوی است.

المصادر:

- آقامحمدی، داود (1385). گونه‌شناسی تهدیدات احتمالی ناشی از کاهش منزلت اجتماعی نظامیان. فصلنامه مدیریت نظامی، سال هفتم، دوره 22، صفحه 22-5.
2- الوانی، سید مهدی (1391). مدیریت عمومی. چاپ 45، تهران: نی.
3- اویسی، بهزاد و دیگران (1392). بازتاب هدایت و رهبری در آثار ادبی در خصوص سلاطین غزنوی. نشریه جستارهای تاریخی، سال چهارم، شماره اول، صفحه 25-1.
4- اویسی، بهزاد؛ رستمی، بتول؛ یاری، سیاوش (1392). تحلیل نظام حکومتی محمود و مسعود غزنوی در آثار ادبی- تاریخی براساس نظریه لیکرت. فصلنامه پژوهش‌های تاریخی اصفهان، دوره جدید سال پنجم، صفحه 124- 105.
5- باسورت، کلیفورد دادموند (1387). تاریخ غزنویان. ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
6- بیهقی، محمدبن‌حسین (1368). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: سعدی.
7- ثقفی، حسین (1389). سیاست در زبان تاریخ بیهقی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم سبزوار.
8- حجازی، بهجت‌السادات (1387). روان¬شناسی شخصیت در تاریخ بیهقی. مجله کاوش‌نامه، سال نهم، شماره 16، صفحه 39-9.
9- شهلایی، ناصر (1386). مدیریت استراتژیک در نیروهای مسلح. فصلنامه مدیریت نظامی، سال هشتم، شماره 4، صفحه 140-101 .
10- شیرازی رومنان، حسن؛ مطلبی کربکندی، محمدعلی (1391). تبیین شایستگی‌های اساسی مورد نیاز مدیران سطوح راهبردی کشور. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال دوازدهم، شماره 48، صفحه 126-99.
11- صحرایی، قاسم؛ میرزایی مقدم، مریم (1390). بی‌اعتمادی در دستگاه مسعود غزنوی و دلایل آن در تاریخ بیهقی، پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، شماره سوم، صفحه 130- 113.
12- رضائیان، علی (1383). اصول مدیریت. تهران: سمت.
13- علی‌آبادی، علیرضا (1392). مدیران جامعه اسلامی. تهران: امین.
14- مدنی، سیدمصطفی؛ آبسالان، محمد (1394). تأثیر رهبری تحوّل‌آفرین بر ارتقای توان رزمی در یک سازمان دفاعی. فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 59، صفحه 58-32.
15- وفایی قدیمی، رضا؛ اختیاری، زهرا (1394). تاریخ بیهقی و علوم نظامی. فصلنامه جستارهای ادبی، شماره 191، صفحه 114- 89.
16- یاحقی، محمدجعفر (1374). یادنامه ابوالفضل بیهقی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
17- یوسفی، غلامحسین (1373). فرخی سیستانی بحثی در شرح احوال و روزگار و شعر او، چاپ 4، تهران: علمی.