بررسی شیوۀ حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی
محورهای موضوعی :
1 - گروه زبان و ادبیات فارسی؛ دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی؛ دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران.
کلید واژه: مسعود غزنوی, ضعف‌ها و قوت‌ها, حکمرانی, تاریخ بیهقی.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی و واکاوی نقاط ضعف و قوت حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی انجام شده است. این پژوهش، از نظر فایده و هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که با رویکردی کیفی انجام گرفته است. متون ادب فارسی به‌دلیل ماهیت و حوزۀ گسترش آنها با سایر رشته‌های علوم انسانی مرتبط هستند. بنابراین با مطالعه و بررسی این آثار و بازآفرینی نقش‌ها و مفاهیم ارزشمند موجود در آن، می‌توان گام موثری در جهت شناخت شرایط تاریخی و اجتماعی آن روزگار برداشت. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی است و می‌کوشد به این پرسش اصلی پاسخ دهد: «ضعف‌ها و قوت‌های دوران حکمرانی مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی کدامند؟» نتایج این بررسی نشان می‌دهد؛ بی‌اعتمادی به فرماندهان و حکمرانان محلی، دهن‌بینی، گریز از خردِجمعی، عدم شایسته‌سالاری، گماشتن اشخاص سست‌عقیده در مشاغل حساس، تصمیم‌گیری‌های نسنجیده و استبداد طلبی از جمله نقاط ضعف حکمرانی مسعود؛ و در بخش دوم، خوش‌رفتاری با مردم، نمایش اقتدار نظامی، جانشین‌سازی، احتیاط و دوراندیشی و اجرای تدابیر راهبردی از جمله نقاط قوت حکمرانی مسعود غزنوی است.
The present study was conducted in order to analyze the weaknesses and strengths of Masoud Ghaznavi's rule in the history of Beyhaqi. This research is an applied research type with a qualitative approach in terms of benefit and purpose. Persian literature texts are related to other fields of human sciences due to their nature and scope. Therefore, by studying and examining these works and recreating the valuable roles and concepts in them, one can take an effective step towards understanding the historical and social conditions of that time. This research, which was carried out in a descriptive-analytical way, tries to answer this main question: "What are the weaknesses and strengths of Masoud Ghaznavi's rule in Beyhaqi history?" The results of this survey show; Distrust of local commanders and rulers, partiality, avoidance of collective wisdom, lack of meritocracy, appointing weak-minded people in sensitive jobs, ill-considered decisions and authoritarianism are among the weaknesses of Masoud's rule; And in the second part, behaving well with the people, showing military authority, succession, caution and foresight and implementing strategic measures are among the strengths of Masoud Ghaznavi's rule.
- آقامحمدی، داود (1385). گونه‌شناسی تهدیدات احتمالی ناشی از کاهش منزلت اجتماعی نظامیان. فصلنامه مدیریت نظامی، سال هفتم، دوره 22، صفحه 22-5.
2- الوانی، سید مهدی (1391). مدیریت عمومی. چاپ 45، تهران: نی.
3- اویسی، بهزاد و دیگران (1392). بازتاب هدایت و رهبری در آثار ادبی در خصوص سلاطین غزنوی. نشریه جستارهای تاریخی، سال چهارم، شماره اول، صفحه 25-1.
4- اویسی، بهزاد؛ رستمی، بتول؛ یاری، سیاوش (1392). تحلیل نظام حکومتی محمود و مسعود غزنوی در آثار ادبی- تاریخی براساس نظریه لیکرت. فصلنامه پژوهش‌های تاریخی اصفهان، دوره جدید سال پنجم، صفحه 124- 105.
5- باسورت، کلیفورد دادموند (1387). تاریخ غزنویان. ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
6- بیهقی، محمدبن‌حسین (1368). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: سعدی.
7- ثقفی، حسین (1389). سیاست در زبان تاریخ بیهقی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم سبزوار.
8- حجازی، بهجت‌السادات (1387). روان¬شناسی شخصیت در تاریخ بیهقی. مجله کاوش‌نامه، سال نهم، شماره 16، صفحه 39-9.
9- شهلایی، ناصر (1386). مدیریت استراتژیک در نیروهای مسلح. فصلنامه مدیریت نظامی، سال هشتم، شماره 4، صفحه 140-101 .
10- شیرازی رومنان، حسن؛ مطلبی کربکندی، محمدعلی (1391). تبیین شایستگی‌های اساسی مورد نیاز مدیران سطوح راهبردی کشور. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال دوازدهم، شماره 48، صفحه 126-99.
11- صحرایی، قاسم؛ میرزایی مقدم، مریم (1390). بی‌اعتمادی در دستگاه مسعود غزنوی و دلایل آن در تاریخ بیهقی، پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، شماره سوم، صفحه 130- 113.
12- رضائیان، علی (1383). اصول مدیریت. تهران: سمت.
13- علی‌آبادی، علیرضا (1392). مدیران جامعه اسلامی. تهران: امین.
14- مدنی، سیدمصطفی؛ آبسالان، محمد (1394). تأثیر رهبری تحوّل‌آفرین بر ارتقای توان رزمی در یک سازمان دفاعی. فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 59، صفحه 58-32.
15- وفایی قدیمی، رضا؛ اختیاری، زهرا (1394). تاریخ بیهقی و علوم نظامی. فصلنامه جستارهای ادبی، شماره 191، صفحه 114- 89.
16- یاحقی، محمدجعفر (1374). یادنامه ابوالفضل بیهقی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
17- یوسفی، غلامحسین (1373). فرخی سیستانی بحثی در شرح احوال و روزگار و شعر او، چاپ 4، تهران: علمی.
