ارائه الگوی علّی موانع توسعه حسابداری پایداری و گزارشگری مالی: رویکرد تحلیل مضمون و دیمتل
الموضوعات : Accounting & Accountabilityمونا طلایی 1 , عباسعلی پورآقاجان 2 , سیدرسول معصومی 3
1 - گروه حسابداری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
2 - دكتري حسابداري، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد ساری، ساری، ايران
3 - گروه حسابداری، واحد جویبار، دانشگاه آزاد اسلامی، جویبار، ايران
الکلمات المفتاحية: تحلیل مضمون, حسابداری پایداری, دلفی, دیمتل, گزارشگری مالی, موانع توسعه,
ملخص المقالة :
هدف: هدف این پژوهش ارائه یک الگوی علّی به منظور شناسایی و تحلیل موانع توسعه حسابداری پایداری و گزارشگری مالی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
روششناسی: روششناسی این پژوهش از رویکرد ترکیبی کیفی-کمی بهره میبرد. در بخش کیفی، دادهها از طریق مصاحبههای نیمه ساختار یافته با ۱۵ نفر از خبرگان و اساتید دانشگاهی در سال ۱۴۰۳ گردآوری شد. در مرحله نخست، با استفاده از روش تحلیل مضمون، مضامین کلیدی مرتبط با موانع توسعه حسابداری پایداری شناسایی شدهاند. برای اعتبارسنجی یافتهها، از روش دلفی استفاده شده و نظرات خبرگان گردآوری و تأیید گردیده است. در مرحله کمی، بهمنظور تحلیل روابط علّی میان مؤلفههای موانع، روش دیمتل به کار گرفت هشده است. این رویکرد ترکیبی امکان ارزیابی جامع و دقیق عوامل اثرگذار بر توسعه حسابداری پایداری را فراهم میکند.
یافتهها: یافتههای بخش کیفی نشان داد که موانع اصلی شامل سه مضمون فراگیر (چالشهای اقتصادی و قانونی، چالشهای زیستمحیطی و پایداری و چالشهای اجتماعی و فرهنگی)، هفت مضمون سازمان دهنده و بیستوهشت مضمون پایه هستند. همچنین نتایج بخش کمی نشان داد که ضعف در قوانین و زیرساختها و تبعیت ناکافی از استانداردها و پروتکلها به عنوان عوامل کلیدی تأثیرگذار شناسایی شدند، در حالیکه کمبود منابع مالی و مسائل اخلاقی و اجتماعی به عنوان مؤلفههای تأثیرپذیر طبقهبندی شدند.
دانش افزایی: این پژوهش با ارائه الگویی علّی و نظاممند، موانع توسعه حسابداری پایداری و گزارشگری مالی را در بستر نهادی و فرهنگی ایران شناسایی و تحلیل میکند. این مدل به مدیران و سیاستگذاران کمک میکند تا با اولویتبندی موانع، راهکارهای بهبود گزارشگری پایداری را طراحی و اجرا کنند.
