الگوی ارتباطات رسانه ای برای ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهبود و توسعه کشاورزی (مورد مطالعه :رسانه های ترویجی)

الموضوعات :

سید محمد موسوی ¹ , فائزه تقی پور ² , احمد رضا گل پرور ³

1 - سیدمحمدموسوی دانشجوی دکتری رشتۀ علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلا می اصفهان، واحد خوراسگان، ایران
2 - عضو هیئت علمی و دانشیار گروه علوم ارتباطات، دانشکده مدیریت و کسب و کار واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشیار،گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه آزاداسلامی،واحد اصفهان(خوراسگان)

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 02 الأحد , رمضان, 1443 تاريخ الإصدار : 17 السبت , ربيع الأول, 1443

الکلمات المفتاحية: توسعه کشاورزی, بهره برداری رسانه ای ترویجی کشاورزی, رسانه, نظریه برخاسته از داده,

ملخص المقالة :

چکیده:هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی ارتباطات رسانه ای برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی رسانه ای است. پژوهش کیفی، به روش گراندد تئوری از طریق مصاحبه ها و رسیدن به حد اشباع با صاحب نظران گزینش شده در نمونة نظری بود. جمع آوری اطلاعات بوسیله مصاحبه های عمیق نیمـه سـاختار یافتـه صورت پذیرفت و فرآیند تفسیر و تحلیل مصاحبه ها با توجه به روش کدگذاری استراوس و کوربین انجام گردید بدین منظور ازروش نظریه برخاسته از داده ها شامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی استراوس و کوربین استفاده شد. 45مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته با نمونه گیری نظری با کارشناسان مرتبط انجام گرفت و به منظور ارزیابی اعتبار الگوی تدوین شده است و به 10 تن از اساتید به طور مجزا، ارائه و نظرات آنها جهت اصلاح و تعدیل اخذ شد. پدیده اصلی تحقیق؛بهره برداری رسانه ای برای توسعه وبهبود کشاورزی انتخاب شد. شرایط علی خشکسالی وکم آبی، فقدان خبرگی، عدم تعهد درمسئولیت، فقدان تعامل، توانمند نبودن افکار عمومی، عدم اعتماد، محتوای نامناسب رسانه ای، پنهان کاری و دروازه بانی سلیقه ای ، سیاست گذاری نامناسب رسانه ای، توان ارتباطی پایین، وجود نارضایتی اجتماعی شناسایی شد و عوامل مداخلگر مباحث فیلترینگ و عدم دسترسی آزاد به برخی رسانه ها از جمله تلگرام وفیس بوک ،عدم پیشرفت اصلاح گری در فرایند مخاصمه طرف های گفت و گو ، سواستفاده مالی قشری خاص و فقدان انجمن ملی خبرنگاران فعال حوزه کشاورزی و تنوع مخاطبان کشاورزی و تنوع مخاطبان رسانه ای کشاورزی .

المصادر:

 

محبوبی و ایزدپناه، (1388). "ادراک مروجان کشاورزی نسبت به اثر بخشی روش‌های آموزشی انبوهی مورد استفاده در آموزش کشاورزان گندم کار، مورد: استان گلستان"، نشریه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، شماره 2.

کریمی، سهیلا. (1394). "نقش رسانه‌ها در توسعه و پیشرفت صنعت کشاورزی"، همایش ملی بحران کم آبی و راه‌های. برونرفت، همدان، https://civilica.com/doc/730683

- کریمی گوغری، حمید. (2013). "تحلیل شبکه اجتماعی رویکردی نوین در تبیین نظام ترویج و آموزش کشاورزی تکثرگرا: مورد مطالعه استان کرمان"، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره، 49، صص. 311-329.

مدنی. (2014). "مقالات تریبون بحث غذا و تغذیه"، تغذیه و توسعه پایدار

http://nsft.sbmu.ac.ir/article-1-2715-fa.pdf

قاسمی، مهدی. (2012). "بررسی مبانی نظام اقتصاد سرمایه‌داری و نظام اقتصاد اسلام در مورد حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست فصلنامه اقتصاد کشاورزی.

گیدنز، ‎آ. (1396). "جامعه‌شناسی"، ‎ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

صبوری، احمد. (2012). "مدیریت و برنامه‌ریزی ماندگاری جمعیت در سکونت‌گاه‌های روستایی شهرستان گرمسار با تأکید بر متغیرهای جغرافیایی- اقتصادی (گردشگری، کشاورزی و صنایع دستی"، فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی سال 13، شماره 3.

مهدوی، س. و وزیری، ر. (1389). "بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر نگرش محیط‌زیستی دانشجویان علوم و تحقیقات در سال 1388"، پژوهش اجتماعی، دوره، 3(7)، صص. 19-45.

آذری، غ. (1387). "مقدمه‌ای بر اصول علمی آموزشی رسانه‌ها"، فصلنامه‌ی. پژوهش و سنجش، شماره، 16.

آزادخانی، پ.، سادات‌نژاد، م. و شرفخانی، ج. (1397). "بررسی آموزش‌های زیست‌محیطی در رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست در بین دانش‌آموزان دخترانه شهر ایلام"، فصلنامه انسان و محیط‌زیست، دوره 16(1)، صص. 139-153.

ایران‌نژاد پاریزی، م. (1386). "منابع طبیعی تجدیدپذیر"، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری شقایق روستا.

پویان، ج. و قائمی‌منش، ف. (1393). "بررسی نقش رسانه‌های محیطی در هنر گرافیک در حفاظت از محیط‌زیست"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان.

نظریه اسلاتر. (2007). "به عنوان یک تئوری خوب ذکر شده در مطالعات کتاب شناختی برایان و میران (2004)، پاتر (2012) و پاتر و ریدل جدول نظریه‌های تأثیر رسانه‌ها در ادوار مختلف.

توکل‌نیا، م. و اکبریان، م. (1393). "جهانی شدن فرصت یا تهدید برای محیط‌زیست، دوره، 2(5)، صص. 97-120.

جمشیدی، ع. و امینی، ا. (1391). "ارزیابی عوامل مؤثر بر تخریب مراتع از نظر کارشناسان اداره منابع طبیعی در استان ایلام"، نشریه حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، دوره 1، شماره 4، صص. 41-67.

حمیدیان، ع. (1390). "لزوم توجه به فرهنگ زیست‌محیطی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه تهران)"، نخستین همایش باغ گیاه‌شناسی ملی، ایران، تهران.

خواستار، ح. (1389). "بررسی عوامل مؤثر بر خودکارآمدی ملی در زمینه علم و فناوری برای تحقق اهداف چشم‌انداز"، پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

دبیری، ف. و واحد ناوان، ع. (1391). "رسانه‌ها و توسعه حقوق محیط‌زیست"، مطالعات رسانه‌ای، شماره 13، صص. 165-182.

دهشیری، م. (1388). "بررسی تأثیرات رسانه بر فرهنگ‌سازی، تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 2(4(پیاپی 8)، صص. 179-208.

علی‌دخت مازافای، حسن.، یوسف‌زاده، محمد.، بابایی، سعید. و درگاهی، محمد. (1394). "نقش رسانه‌ها در فرایند یاددهی و یادگیری"، اولین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، ایران، تهران،

https://civilica.com/doc/463671

ربانی، ع. و ماهر، ز. (1391). "علم و فرهنگ: تأملی بر مهم‌ترین تحلیل‌های فرهنگی در جامعه‌شناسی علم و فناوری"، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره، 5(1)، صص. 63-89.

رشیدی، ع. (1390). "بررسی نقش رسانه‌ها در حفاظت از محیط‌زیست و تأثیر آن‌ها در رفتار مردم و مدیران از منظر شکل‌گیری فرهنگ مصرف"، ماهنامه مهندسی فرهنگی، دوره 5 (55 و 56)، صص. 31-43.

رضایی، م.، شیری، م.، سرمدی، م. و لاریجانی، م. (1397). "بررسی تأثیر برنامه‌های محیط‌زیستی تلویزیون بر ارتقای آگاهی و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان"، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 20(2)، صص. 206-214.

شبیری، م.، فرج‌اللهی، م.، کوهی‌اقدم، ا. و میبدی، ح. (1392). "رابطه میزان استفاده از رسانه‌های جمعی با تأکید بر تلویزیون با ارتقای سطح سواد زیست‌محیطی معلمان"، فصلنامه فناوری، اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، دوره 4(1)، صص. 23-40.

صالحی، ص. و پازکی‌نژاد، ز. (1393). "محیط‌زیست در آموزش عالی: ارزیابی دانش زیست‌محیطی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی مازندران"، مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، دوره 2(4)، صص. 199-221.

صالحی، صادق. (1389). "دانش زیست‌محیطی، رفتار زیست‌محیطی و تحصیلات"، فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره 3 و 4، صص. 201-220.

عبدی، ز. (1393). "نقش و کارکرد رسانه‌های جمعی در طرح مسائل زیست‌محیطی"، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 14(55)، صص. 315-350.

مک کوایل، د. (1389). "مخاطب شناسی"، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.

ملکی، ط.، تاجری مقدم، م. و یادآور، ح. (1396). "بررسی تحلیلی جایگاه منابع طبیعی و محیط‌زیست در برنامه‌های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران"، نشریه، روستا و توسعه، شماره 1.

Bryant, A. & Chamaz, K. (2007). “Grounded theory”,London: Sage Publication Ltv.

Boykoff, B., Maxwell, T. & Roberts, T.J. (2008). “Media Coverage of Climate Change: Current Trends, Strengths, Weaknesses,” Human Development Occasional Papers (1992-2007) HDOCPA-2008-03, Human Development Report Office (HDRO), United Nations Development Programme (UNDP).

Budak, D. (2005). “Behavior & Attitude of Student toward Environmental Issues at Faculty of Agricultural, Turkey”, Jurnal of Applied Sciences, Vol. 5(7), PP. 1224-1227.

Chan.S, C. & Wong, Z. (1999). “Reexamining the theory of planned behavior in understanding wastepaper recycling”, Environment and Behavior, Vol. 31(5), PP. 587-612.

Castells, M. (2006). “The Network Society: From Knowledge to Policy. Washington, DC”, Center for Transatlantic Relations, P. 34.

Cox, R. (2010). “Nature's “crisis disciplines”: Does environmental communication have an ethical duty?”, Environmental Communication, 1.1.

De Leo1, F., Gravili1, G. & Paolo, P. (2016). “Social Media and Environmental Sustainability: An Overview of European Countries”, International Journal of Business and Management, Vol. 11(6), P. 1. Duailibi, M. (2009). “Ecological literacy: What are we talking about?”, Convergence, (4), 3968-65.

Ganoulis, J., (2004). “European Networking for Education and Training in Water Engineering and Science: Use of New Information and Communication Technologies”, European Water, Vol. 7/8, PP. 17-23.

Getchell, M.C. & Sellnow, T.L. (2016). “A Network analysis of official Twitter account during the west Virginia water crisis”, Computer in Humans Behavior, Vol. 54, PP. 597-606.

Hamid, S., Ijab, M., Sulaiman, H., Anwar, R. & Norman, A. (2017). “Social media for environmental sustainability awareness in higher education”, International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 18(4), PP. 474-491.

Hansen, A. (2011). “Communication, media and environment: Towards reconnecting research on the production, content and social implications of environmental communication”, International Communication Gazette, Vol. 73(1-2), PP. 7-25.

Hywel, T.P., Williams, M., James, R., Kurz, T. & et al. (2015). “Network analysis reveals open forums and echo chambers in social media discussions of climate change”, Global Environmental Change, Vol. 32, PP. 126-138.

Isaac-Márquez, R., Salavarría García, O., Eastmond Spencer, A., Ayala Arcipreste, M., & et all. (2011). “Environmental culture in high-school students. Case study of environmental education at the high-school level in campeche”, Revista Electrónica de Investigación Educativa, Vol. 13(2), PP. 1-17.

Kaplan, A. & Haenlein, M. (2010). “Users of the world, unit, the challenges and opportunities of social media”, Business Horizons, Vol. 53(1), PP. 59-68.

Kapoor, N. (2011). “Role of mass media in promotion of environmental awareness along with skill development among the rural people of Shringverpur, Allahabad district, India”, In International Conference on Chemical, Biological and Environment Sciences (ICCEBS›2011) (PP. 268-264).

Oliver, H.T., Alexei, A.A. & et al. (2008). “Pseudogene-derived small interfering RNAs regulate gene expression in mouse oocytes”, Nature, Vol. 15, PP. 534-538.

Norris, P. (2000). “The Internet in Europe: A New North-South Divide”, from the SAGE Social Science Collections, PP. 1-12.

Karahan, E. & Roehrig, G.H. (2015). “Constructing Media Artifacts in a Social Constructivist Environment to Enhance Students’ Environmental Awareness and Activism”, Journal of Science Education and Technology, Vol. 24(1), PP. 103-118. https://doi.org/10.1007/s10956-014-9525-5.

Katona, I., Lesko, G., Andrea, K. & Gyula, L. (2009). “Role of Media in Students› Life and Their Environmental Education: A Survey of Students Aged 13 to 17”, Journal of Teacher Education for Sustainability,Vol. 10, PP. 79-90.

Kolb, S.M. (2012). “Grounded Theory and the Constant Comparative Method: Valid Research Strategies for Educators”, Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies, Vol. 3(1), PP. 83-86.

نص كامل:



باسمه تعالی 

موضوع:

الگوی ارتباطات رسانه ای  برای ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهبود و توسعه کشاورزی 

(مورد مطالعه :رسانه های ترویجی)

Media communication model to increase farmers' awareness and improve and develop agriculture

 (Case study: promotional media)

چکیده:

هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی ارتباطات رسانه ای برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی رسانه ای است. پژوهش کیفی، به روش گراندد تئوری از طریق مصاحبه ها و رسیدن به حد اشباع با صاحب نظران گزینش شده در نمونة نظری بود. جمع آوری اطلاعات بوسیله مصاحبه های عمیق نیمـه سـاختار یافتـه صورت پذیرفت و فرآیند تفسیر و تحلیل مصاحبه ها با توجه به روش کدگذاری استراوس و کوربین انجام گردید بدین منظور ازروش نظریه برخاسته از داده ها شامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی استراوس و کوربین استفاده شد. 45مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته با نمونه گیری نظری با کارشناسان مرتبط انجام گرفت و به منظور ارزیابی اعتبار الگوی تدوین شده است و به 10 تن از اساتید به طور مجزا، ارائه و نظرات آنها جهت اصلاح و تعدیل اخذ شد. پدیده اصلی تحقیق؛بهره برداری  رسانه ای برای توسعه وبهبود کشاورزی انتخاب شد. شرایط علی خشکسالی وکم آبی، فقدان خبرگی، عدم تعهد درمسئولیت، فقدان تعامل، توانمند نبودن افکار عمومی، عدم اعتماد، محتوای نامناسب رسانه ای، پنهان کاری و دروازه بانی سلیقه ای ، سیاست گذاری نامناسب رسانه ای، توان ارتباطی پایین، وجود نارضایتی اجتماعی شناسایی شد  و عوامل مداخلگر مباحث فیلترینگ و عدم دسترسی آزاد به برخی رسانه ها از جمله تلگرام وفیس بوک ،عدم پیشرفت اصلاح گری در فرایند مخاصمه طرف های گفت و گو ، سواستفاده مالی قشری خاص و فقدان انجمن ملی خبرنگاران فعال حوزه کشاورزی و تنوع مخاطبان کشاورزی و تنوع مخاطبان  رسانه ای کشاورزی .

واژگان کلیدي: توسعه کشاورزی ،بهره برداری رسانه ای ترویجی کشاورزی ، رسانه، نظریه برخاسته از داده.

Abstract:

The purpose of this study is to develop a model of media communication to achieve sustainable development of media agriculture. Qualitative research was grounded in theory through interviews and saturation with selected experts in the theoretical sample. In order to validate the research findings, using the views of professional media reporters, experts, professors and agricultural experts of Isfahan Jihad Agricultural Organization and the Ministry of Jihad AgricultureFor this purpose, the data theory method was used, including three stages of open, axial and selective coding, Strauss and Corbin. 45 in-depth and semi-structured interviews were conducted with theoretical sampling with related experts and in order to evaluate the validity of the model, it was developed and presented to 10 professors separately and their opinions were obtained for correction and adjustment.The main phenomenon of the research was media exploitation for agricultural development and improvement. Conditions due to drought and water shortage, lack of expertise, lack of responsibility, lack of interaction, inability of public opinion, distrust, inappropriate media content, secrecy and tasteful gatekeeper, inappropriate media policy, low communication ability, social dissatisfaction is identifiedAnd interfering factors in filtering issues and lack of free access to some media such as Telegram and Facebook, lack of progress in reform in the process of dialogue between the parties, financial abuse of a special class and lack of National Association of active journalists in agriculture and diversity of agricultural audiences and diversity Agricultural media audience.

Keywords: Agricultural،Development,Agricultural Extension Media Exploitation, Media, Data Theory.

مقدمه  :

یکی از مهمترین عاملها در دستیابی بر توسعه پایدارکشاورزی، استفاده از اطلاعات و دانش فنی روز،جهت ارتقای سطح آگاهی و اطلاعات روستائیان وبهره بررداران کشاورزی در روستاهای کشرر است.شیوه های سنتی آموزش کشاورزی، بر دلایل وابستگی بر مولفه هایی مانند محیط فیزیکی، شمار محدود مربیان، انبوه متقا ضیان، گستردگی فزاینده مو ضوع های علوم و فنون کشاورزی .

برغم بررسی های زیادی که در زمینه  نقش، اهمیت و اثربخشی رسانه ای ارتباط جمعی در کشورهای گوناگون انجام شده، بررسی های چندانی در ایران صورت نگرفته است.

امروزه رسانه های ارتباطی اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری، بر دلیل دارا بودن مجموعه ای از ویژگیها مانند جذابیت، فراگیر بودن و دسترسی آسان و پیوسته، بر منزله ی راههای اصلی  ارتباطی و اطلا ع رسانی و انتقال دانش و اطلاعات بشری بشمار میروند و نقش فزاینده ای در آموزش، یادگیری و توسعه ی فزآینده در اموزش بشری ایفا می کنند. رسانه ها، دانش، مهارت و اطلاعات  را در کوتاهترین زمان و با کمترین هزینه  در اختیار انبوه کشاورزان و بهره برداران قرار می دهند(محبوبی و ایزدپناه، 1388 ).پیشرفت رسانه  گروهی و جمعی مانند رادیو و تلویزیون که دارای توان پوششی گسترده ای هستند، آموزش را در مقیاس بسیار گسترده، عرضه داشته و تحولی عظیم در نظام و ساختار آموزشری سنتی بویرژه در روستاها و در بخش کشاورزی بوجرود آورده اند.

 مدیریت ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، فعالیتهای گوناگونی را در تهیه و توزیع انواع رسانه ای نوشتاری اعم از نشریه های ترویجی، بروشور و تراکت، تهیه  و پخش انواع رسانه ای دیداری و شنیداری اعم از برنامه  رادیویی و تلویزیونی وسی دی های مولتی مدیا انجام داده است.

بنیان پایداري حیات بشر و از بخـش هـاي محـوري در حمایـت از توسـعه ملـی و محلـی اسـت(کریمی 2013)، به گونه اي که نه تنها مواد خام وغذاي مورد نیـاز جامعـه را تـأمین مـیکنـد (مدنی 2014)بلکه نقش بسیار مهمی درایجاداشتغال و درآمددر مناطق روستایی، فقرزدایی و حفـظ منـابع طبیعـی و محیط زیسـت ایفـا مـی نماید (قاسمی 2012).به گونـه اي کـه تصـور دنیـاي توسعه یافته بدون کشاورزي ممکن نیسـت(صبوری 2012).

تولید مـواد غـذایی و امنیـت غذایی و کشاورزی پایدار¹ که دانشمند کشاورزی استرالیا گوردن مک کلیمونت زراعت با استفاده از اصول اکولوژی مطالعه روابط بین موجودات زنده و محیط آن‌ها می‌باشد. است، به گونه اي که علیرغم بهبـود وضـعیت کلـی تولید غذا در جهان، حدود 800 میلیون نفر دچـار سـوء تغذیـه مـزمن هسـتند(کنینگ2002).

کاهش فقر و درآمدزایی است. با توجـه بـه وابسـته بودن معیشت یک میلیارد انسان به کشاورزي، در سالهاي اخیر سهم این بخش در افـزایش اشـتغال و کاهش فقر به دلایلی مانند افـزایش ریسـک در تولیـد و بازاررسانی و ضعف در سرمایه گذاري کاهش یافتـه اسـت (لویس 2013).

ازسویی پـیشروي کشـاورزي مدیریت پایـدار و امنیت غدایی مـیباشـد. فرسایش خاك، آلودگی آب، استفاده بیش از حد از مـواد شیمیایی، کـاهش سـفره هـاي آب زیرزمینـی ، تنهـا بخشـی از نگرانی هاي مطرح شده از سوي محققین وکارشناسان بخش کشاورزی  در مورد پیامدهاي کشاورزي بر جهان است (ونکالی 2014).چالش چهارم کثـرت دانـش و جامعـه دانشـی است. بسیاري از چالشهایی که پیش از این مطرح شـد، تنها در صورت توسعه بخش کشاورزي با استفاده از نظام دانش و اطلاعات سـازگارتر بـا شـرایط مهـار مـی شـوند(لویس 2013).

در تئوری های رسانه ؛ اثرات رسانه ها بر کانون های اجتماعی کوچک و شناخت سطح کلان اجتماع  در تشویق یا نادیده گرفتن استفاده از رسانه ها را به رسمیت می شناسند (Klapper 1960, Prior 2005, Slater 2007).

در میان رسانه های جمعی ، رادیو و تلویزیون از لحاظ آموزش غیر رسمی ،جایگاه ویژه ای دارند. این وسایل به لحاظ برد وسیع شان یکی از بهترین وسایل آموزشی و فرهنگی محسوب می شوند ،بر اساس نیاز های آموزشی خود می توانند افزون بر آموزش مواد درسی استفاده های ثمر بخشی از رادیو و تلویزیون در زمینه آموزش غیر رسمی به عمل آورد . آموزش غیر رسمی از طریق امواج رادیو و تلویزیون می تواند در تمامی ساعات شبانه روز شیوه های صحیح کشاورزی ، دامداری ، بهداشت وحمل ونقل و ترافیک و غیره را در بر گیرد و در بهبود وضع جامعه موثر افتد . کاربرد رادیو و تلویزیون در آموزش غیر رسمی کشور های مختلف ،شدیدا تابع هدف های توسعه و رشد آن کشور هاست . در اروپا کلیه برنامه های  تلویزیونی بصورت آموزش رسمی² و یا غیر رسمی³  می نامند.

 

بیان مساله:

جامعه ای امروزه توسعه یافته خوانده می شود که بتواند در شاخصه های اقتصادی بویژه در بخش کشاورزی تاکید کند. امروزه فرصت های توسعه و پیشرفت جوامع در صنعت کشاورزی به این بستگی داردکه چه نهادهایی در جامعه وجود دارند و چگونه به این مهم عمل می کنند . یکی از این نهادهای مهم و تاثیرگذار، رسانه ها هستند. رسانه ها می توانند نقشی اساسی در توسعه همه جانبه جوامع ایفا کنند. جریان آزاد اطلاعات از طریق رسانه ها بر فکر، اندیشه و در نهایت زندگی مردم تاثیر می گذارد و ناخودآگاه مردم را برای مشارکت در توسعه ملی و فعالیت در عرصه های علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی توانمند و خودباور می کند. فضای کنونی جهانی، توسعه فناوری ها و بروز دگرگونی های مختلف منبعث از روند توسعه جهانی ، مسیولین کشورها را به سمت تسریع اجرای طرح های توسعه و پیشرفت کشاورزی سوق داده است.

امروزه همه جوامع در جهت نیل به استانداردهای همه جانبه در کلیه امور کشاورزی ناچار از به کارگیری وسایل ارتباط جمعی در دستیابی به توسعه متوازن و همگون می باشند . در این میان نقش رسانه ها با مخاطبان در جهت ایجاد ارتباط موثر و تغییر رفتار آنان می تواند بسیار کارساز باشد.کشاورزي بنیان پایداري حیات بشر و از بخـش هـاي محـوري در حمایـت از توسـعه ملـی و محلـی اسـت(2013؛Karimi). به گونه اي که نه تنها مواد خام وغذاي مورد نیـاز جامعـه را تـأمین مـیکنـد (2014 ,Madani) بلکه نقش بسیار مهمی درایجاد اشتغال و درآمد مناطق روستایی، فقرزدایی و حفـظ منـابع طبیعـی و محیط زیسـت ایفـا مـی نماید (2012;Ghasemi et al)به گونـه اي کـه تصـور دنیـاي توسعه یافته بدون کشاورزي ممکن نیسـت(.(Sabouri 2012

اولین چالش مربوط به تولید مـواد غـذایی و امنیـت غذایی و کشاورزی پایدار⁴ که دانشمند کشاورزی استرالیا گوردن مک کلیمونت زراعت با استفاده از اصول اکولوژی مطالعه روابط بین موجودات زنده و محیط آن‌ها می‌باشد. ، به گونه اي که علیرغم بهبـود وضـعیت کلـی تولید غذا در جهان، حدود 800 میلیون نفر دچـار سـوء تغذیـه هستند.(koning.al,et2002)

 چـالش دوم، کاهش فقر و درآمدزایی است. با توجـه بـه وابسـته بودن معیشت یک میلیارد انسان به کشاورزي، در سالهاي اخیر سهم این بخش در افـزایش اشـتغال و کاهش فقر به دلایلی مانند افـزایش ریسـک در تولیـد و بازاررسانی و ضعف در سرمایه گذاري کاهش یافتـه اسـت (2013 ؛ Leeuwis).

چـالش سـوم پـیشروي کشـاورزي؛ مدیریت پایـدار و امنیت غدایی مـی باشـد. فرسایش خاك، آلودگی آب، استفاده بیش از حد از مـواد شیمیایی، کـاهش سـفره هـاي آب زیرزمینـی ، تنهـا بخشـی از نگرانی هاي مطرح شده از سوي محققین وکارشناسان بخش کشاورزی  در مورد پیامدهاي کشاورزي بر جهان است(. (Vanclay, 2004چالش چهارم کثـرت دانـش و جامعـه دانشـی است. بسیاري از چالشهایی که پیش از این مطرح شـد، تنها در صورت توسعه بخش کشاورزي با استفاده از نظام دانش و اطلاعات سـازگارتر بـا شـرایط مهـار مـی شـوند(2013 ؛ Leeuwis).

برای استفاده از رسانه ها در بخش کشاورزی و ارایه  مباحث  فنی و علمی مورد نیاز  بهره برداران حوزه کشاورزی ؛نظام دانش و اطلاعات كشاورزي در راستای افزایش بهره وری کشاورزی و توسعه آگاهی بهره برداران کشاورزی، در اواخر دهه 1980 توسط دانشگاه واخنينگن هلند ابداع شد. نظام دانش و اطلاعات كشاورزي جريان دوطرفه اطلاعات و دانش مابين تحقيق، ترويج و بهره برداران است كه فراتر از سيستمهاي خطي انتقال اطلاعات تحت عنوان مدل انتقال تكنولوژي مي باشد (1997Ramires؛/اديب و روستا،1393).

در این خصوص توجه به اجزاي نظام دانش و اطلاعات كشاورزي شامل موارد زير مي باشند:توليدكنندگان اطلاعات (مانند مراكز پژوهشي،- سياستگذاري)؛  انتقال  دهندگان اطلاعات (مانند نهادهاي رسانه ترويجي،  سرويس هاي خدمات كشاورزي و روستايي)و كشاورزي بهره برداران  مورد توجه و تاکید قرارگرفت (Roling,2010 & Demiryurek,2004).

مطالعـه آدهیکور⁵ در سال 2009؛در راستاي تقویت نظامهاي آموزش وانتقـال اطلاعـات  تحت عنوان کشـاورزي تکثرگرا در کشور هندوستان، نشان داد کـه فروشـندگان نهاده و سایر کشاورزان پیشرو به دلیل سهولت و راحتـی دسترسـی بـه منـابع، بیشـتر از خـدمات ترویجـی بهـره برده اند. بنابراین، توسعه ي ترویج کشاورزي کشاورزمحور براي بهبود سـطح پوشـش و کـارایی نظـامهـاي انتقـال اطلاعات کشاورزي از ضرورتهاي نظام ترویج کشـاورزي تکثرگـراي هندوسـتان اسـت(Birner 2009).

امروزه ، پیدایش رسانه ‌های نوین و توانائی آموزشی آنها یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از با ارزشترین ابزار های آموزش همگانی می باشد که پیوسته و با سرعت فراوان به دلیل جایگاه و اهمیت کلیدی آن در حال گسترش است. ﺗﻮان آﻣﻮزﺷﯽ ﻫﺮ رﺳﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻪ نوع و ساختارﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎطی آن و از طرفی نیز ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع، ﺷﻜﻞ و اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد لذا از اینرو فرآیند مدیریت رسانه های آموزشی بمنظور تحقق رسالت رسانه آموزشی باید بدقت مورد توجه قرار گیرد.دراین پژوهش سعی شده است شاخص های اصلی که منجر به بهبود مدیریت رابطه بین رسانه بویژه رسانه آموزشی و مخاطب بویژه بهره برداران بخش کشاورزی و حتی مصرف کنندگان می گردند را در پنج حیطه شامل: حجم محتوای رسانه ، راحتی کاربر با رسانه ،جذابیت سمعی بصری رسانه،تعامل پذیری کاربر با محتوای رسانه و سازگاری نرم افزاری و سخت افزاری رسانه می باشد در ایران مورد بررسی قرار دهد.

همچنین در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی (روزنامه،رادیو،تلویزیون و سینما) با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عصر ما ، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی بر عهده گرفته اند .به طوری که بسیاری از دانشمندان،عصر کنونی زندگی انسان را -  عصر ارتباطات -  نام گذاری کرده اند (معتمد نژاد،1386:1).

وسایل ارتباط جمعی برای پاسخ گویی به نیاز های روزافزون استفاده کنندگان و جلب توجه هر چه بیشتر آنان ،پیام های بسیار فراوان و گوناگونی منتشر می کنند . در کشور های پیشرفته ،فراوانی مطالب و برنامه های خبری و تفریحی و تبلیغی وسایل ارتباطی معاصر به حدی است که خوانندگان و شنوندگان و بینندگان اغلب در برابر هجوم سیل آسای آنها خود را حیران و سر گردان احساس می کنند (معتمد نژاد ،1387 :175-162).

در تئوری های رسانه ؛ اثرات رسانه ها بر کانون های اجتماعی کوچک و شناخت سطح کلان اجتماع  در تشویق یا نادیده گرفتن استفاده از رسانه ها را به رسمیت می شناسند (Klapper 1960, Prior 2005, Slater 2007).زمانی که نهادها، مدارس و یا والدین محدودیت  در استفاده از رسانه ها اعمال می کنند؛تأثیرات اجتماعی می تواند به طور عمدی آشکارا رخ دهد و در سطح کلان، جنبه های ساختاری سیستم رسانه ای  (دسترسی به کانال) می تواند بر انتخاب رسانه ها تأثیر بگذارد (Webster 2009).

در میان رسانه های جمعی ، رادیو و تلویزیون از لحاظ آموزش غیر رسمی ،جایگاه ویژه ای دارند. این وسایل به لحاظ برد وسیع شان یکی از بهترین وسایل آموزشی و فرهنگی محسوب می شوند ،بر اساس نیاز های آموزشی خود می توانند افزون بر آموزش مواد درسی استفاده های ثمر بخشی از رادیو و تلویزیون در زمینه آموزش غیر رسمی به عمل آورد . آموزش غیر رسمی از طریق امواج رادیو و تلویزیون می تواند در تمامی ساعات شبانه روز شیوه های صحیح کشاورزی ، دامداری ، بهداشت وحمل ونقل و ترافیک و غیره را در بر گیرد و در بهبود وضع جامعه موثر افتد . کاربرد رادیو و تلویزیون در آموزش غیر رسمی کشور های مختلف ،شدیدا تابع هدف های توسعه و رشد آن کشور هاست . در اروپا کلیه برنامه های  تلویزیونی بصورت آموزش رسمی⁶ و یا غیر رسمی⁷  می نامند.

در همین زمینه ،کارلسون و همکاران معتقدند رسانه­ دروازه­ای است که از طریق ان فرهنگ به افراد منتقل می­گردد؛ اگرچه محتوای رسانه­ یک عنصر فرهنگی محسوب می­شود (کارلسون، 2008). امروزه، فرآیند فرهنگ­سازی از طریق رسانه ها عرصه واکاوی­های فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته است. رسانه ها جایگاه و فضای بسترسازی فرهنگی، تأمل و ژرف­اندیشی در باره اهمیت معنا و اندیشه­ورزی با توجه به متن فرهنگی و ساخت اجتماعی قلمداد می­شوند که به تقویت و بازسازی الگویی منسجم از معنا و تأسیس کانون ارزشی مبادرت می­ورزند(هوور و بای، 1388).

 بعد از دوران صنعتی ومدرنیزاسیون و پست مدرن، بسیاری از کشورها با الویت تولیدات پایدارکشاورزی برای امنیت غذایی با کاهش محصولات کمی و کیفی روبرو شدند، که می تواند نتیجه مسائلی نظیر  آلودگی هوا، آب، خاک، و غیره  را لحاظ نمود  که چالشهایی را برای  بهره برداران کشاورزی بیش از پیش ایجاد می نماید. مسئله توسعه کشاورزی  و خطر آلودگی آن به یکی از دغدغه های اصلی جوامع و کارشناسان تبدیل شده و به همین دلیل، امنیت غذایی نیازمند ایجاد بسترسازی  مناسب در جامعه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. از این رو، اطلاع رسانی ازطریق رسانه ها به شکل صحیح و درست از مصائب کشاورزی باعث می­شود تا مسائل و موضوعات واقعی و اصیل مورد توجه واقع شوند. بنابراین، به نظر می­رسد که آموزش افراد و ارتقای دانش یکی از راهکارها و گزینه های اصلی در تولیدات کشاورزی از طریق رسانه ها بویژه رسانه های  ترویجی  می­باشد؛ چرا که ضمن گستره وسیع اثرگذاری، مستلزم هزینه زیاد و فوری برای عملیاتی شدن نخواهد بود. با توجه به اهمیت موضوع، و تأثیری که رسانه ها می­توانند در زمینه آگاهی بخشی تولیدکنندگان گیاهی و دامی باشد ، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که چه الگوی رسانه­ای  برای دستیابی به توسعه و بهبود کشاورزی می­توان ارائه داد تا بتواند تولید را مبتنی بر آخرین یافته های پژوهشی و تحقیقاتی دانشمندان کشاورزی  ارتقاء دهد­؟

 

پیشینه پژوهش : 

با جستجو در منابع مختلف تحقیقی که به صورت کامل مرتبط با موضوع حاضر باشد، یافت نشد اما تحقیقاتی که ارتباط موضوعی غیر مستقیم با موضوع دارند به طور خالصه در زیر به آنها اشاره خواهد شد :

(چان، 1999 )در تحقیقی به دنبال این موضوع بود که دانش زیست محیطی دانش آموزان به چه میزان است و این دانش تا چه حد وابسته به میزان استفاده از رسانه های جمعی می باشد. به همین خاطر، یک پیمایش پستی در میان 1302 دانش آموز مقطع راهنمایی که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند، ترتیب داد. نتایج نشان داد که دانش آموزان در مورد موضوعات عمومی و محلی مرتبط با محیط زیست، از سطح آگاهی بالایی برخوردارند. نتایج تحلیل رگرسیون برای پیش بینی دانش زیست محیطی عمومی ومحلی بسیار شبیه هم بودند. نشانه های چندی حاکی از این امر بودندکه دانش زیست محیطی دانش آموزان به واسطه ی اخبار و گزارش های زیست محیطی در هنگ کنگ شکل می گیرند.مشاهده ی اخبار تلویزیون، همبستگی مثبتی با دانش زیست محیطی دانش آموزان داشت، در حالی که در چین این همبستگی هر چند ضعیف، بین خواندن روزنامه و دانش زیست محیطی مشاهده شد.

ترويج از طريق ارتقاء سطح دانش و مهارتهاي كشاورزان درتوسعه كشاورزي موثر است. ترويج يك نظام آموزشي غير رسمي است كه مجريان آن بايد در تخصص هـا توانـايي لازم را داشته و همچنين نسبت به تحول فعاليت ها پويايي و سازگاري داشـته باشـند.( بلكبـرن ، د 1380)

مهدوی و وزیری،( 1389 )در تحقیقی با عنوان  میزان آموزش محیط زیستی دانشجویان از طریق رسانه و تأثیر آن در حفظ محیط زیست پرداخته و به این نتیجه رسیدهاند که یکی از مهمترین عواملی که باعث میشود مردم نسبت به حفظ محیط زیست بی توجه باشند "بی اطلاعی" آنهاست به طوری که رابطه معناداری در سطح اطمینان 88 %میان آموزش از طریق رسانه و حفاظت از محیط زیست وجود دارد. 

مهمترين كتابي كه درباره ارتباطات و توسعه وجود دارد . كتاب رسانه هاي جمعي و توسعه ملي اثر ويلبر شرام مي باشد . زماني كه اين اثر ارائه شد دانشمندان علوم اجتماعي بر اين تصـور بودنـد كـه ماهيت توسعه و نقش ارتباطات در توسعه را در يافته اند يافتـه هـاي دهـه ي بعـد نشـان داد كـه برداشت آنها از توسعه تا حدودي محدود و شايد كاملاً درست نبوده است . امـروزه مـي بينـيم كـه اين نكات پيش كاملاً با حقيقت و ديدگاههاي بالقوه معاصر ، منطبق نيستند . ( 10 ص. 11 )بدين ترتيب ، جريان مستمر دانش فني و بهرمندي از نهادهاي صنعتي كـه متضـمن دانـش نـوين است ، شرط لازم براي توسعه كشاورزي كنوني است ، بدين سبب ، اگر بخواهيم توان بالقوه دانـش جديد و نهاد هاي نوين تحقق يابند، مي بايد به عنوان مكمل جريان مستمر نهاد هاي فني جديـد ،سرمايه گذاريهاي را در زمينه آموزشي عمومي و توليدي براي كشاورزان انجام داد و كوشيد تا نهـاد هاي اجتماعي ذير ربط را متحول و با توان هاي جديد رشد ، هماهنگ ساخت . عنصر مهـم وقـاطع در اين فرايند عبارت از يك نظام مو’ثـر پيونـدهاي اطلاعـاتي بـازار و غيـر بـازار بـين كشـاورزان ، مؤسسات تحقيقاتي دولتي ، واحدهاي خصوصي عرضه كننده محصولات و نهـاد هـاي كشـاورزي و بازارهاي مختلف عوامل و محصولات كشاورزي است .

نوریس⁸ (2000) نشان‎ ‎داد استفاده‎ ‎از‎ ‎رسانه به‌‎ویژه‎ ‎برای کسب‎ ‎اطلاعات ‏است‎ ‎که‎ ‎معمولاً‎ ‎اثر‎ ‎مثبت‎ ‎در‎ ‎مشارکت‎ ‎اجتماعی‎ ‎و‎ ‎سیاسی‎ ‎دارد‎. ‎یافته‌‎های‎ ‎این ‏پژوهش‎ ‎نشان‎ ‎دادند جوانان در‎ سطحی‎ ‎وسیع ازطریق‎ ‎اخبار‎ ‎تلویزیون‎ ‎به‎ ‎اطلاعات ‏وسیعی‎ ‎دربارۀ ‎شهروندی‎ ‎دست‎ ‎پیدا‎ ‎می‎‌کنند‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎رسانه‎ ‎در‎ ‎سطح‎ ‎گسترده‎ سبب ‏آموزش‎ ‎شهروندی‎ ‎و‎ ‎مشارکت‎ ‎اجتماعی‎ ‎در‎ ‎جوانان می‌شود ‎ (2008 in: Schulz et al.,).‏ امروزه‎ ‎رسانه‌های‎ ‎جمعی عمیقاً‎ بر نگرش‌ها و‎ ‎بینش‌های‎ ‎مردم‎ تأثیر‎ ‎می‌گذارند. ‏آنها‏‎ ‎انواع‎ ‎گوناگون‎ ‎اطلاعات‎ ‎را‎ ‎که‎ ‎افراد ‏به‎ ‎گونۀ‎ ‎دیگری‎ ‎کسب‎ ‎نخواهند‎ ‎کرد،‎ ‎انتقال‎ ‎می‌دهند‎(‎گیدنز، 1396: 87).

بوداک و همکارانش(2005) تحقیقی را به منظور بررسی نگرش ها و رفتارهای زیست محیطی دانشجویان مقطع کارشناسی در دانشکده کشاورزی انجام دادند. پرسشنامه ی طراحی شده برای آن تحقیق شامل چهار بخش با ترکیب زیر بود: قسمت اول پرسشنامه مشتمل بر 8 گویه برای سنجش رفتارهای زیست محیطی و قسمت دوم دارای 5 گویه برای سنجش نگرش های زیست محیطی بود که البته پاسخ ها مطابق طیف لیکرت طبقه بندی شده بودند. قسمت سوم با معرفی منابع اطلاعاتی همچون تلویزیون، رادیو، روزنامه، جزوه های دست نویس، دوستان، اعضای خانواده و مجلات، از دانشجویان می خواست که منبع اطلاعاتی خود را درباره ی موضوعات زیست محیطی از این بین انتخاب کنند. بوداک معتقد است از آنجا که منابعی نظیر تلویزیون، رادیو و روزنامه نقش بسیار مهمی در انتشار اطلاعات جدید در بین دانشجویان دارند، لازم است ارزش آموزشی این منابع مورد آزمون قرار بگیرد. بالاخص تلویزیون که ابزار بسیار نیرومندی در تغییر نگرشهای افراد است. این تحقیق همچنین نشان داد که متغیرهای دموگرافیکی همچون محل اقامت و جنسیت با رفتارهای زیست محیطی افراد در ارتباط اند.

همچنین در پژوهش­های خارجی بویکف (2008) به عملکرد رسانه در نحوه اطلاع رسانی اشاره کرد و زیتا و همکاران(2014) نیز عملکرد رسانه های اجتماعی را در تقویت آگاهی  ارزیابی نمود. اما این پژوهش ها هیچکدام به ارائه الگوی ارتباطات رسانه ای برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی نپرداخته اند.

هیول و همکاران  (2015) در تحقیقی  با عنوان « تجزیه و تحلیل جلسات باز و اتاق های اکو در بحث های رسانه های اجتماعی از تغییرات آب و هوایی» اشاره می کند به تاثیر افکار عمومی از اطلاعات  تغییرات آب و هوایی منتشر شده در شبکه های اجتماعی و نتایج تحقیق نشان می دهد که اقدامات برای مقابله با مسائل پیچیده و متضاد تغییر آب و هوا به شدت تحت تأثیر افکارعمومی قرار خواهد گرفت. رسانه های اجتماعی آنلاین و شبکه های اجتماعی مرتبط با آن، یک انجمن مهم برای بحث های عمومی و شناخته شده هستند که بر نگرش های فردی و رفتارهای فردی تأثیر می گذارند.

سبحانی (1393) در تحقیقی  با عنوان نقش آموزش، ترویج و اطلاع رسانی در توسعه فناوری زیستی کشاورزی ارتقـای نگـرش نسـبت بـه مسـایل محیط زیسـت و در نظر گرفتـن آن به عنوان یكـی از سـرمایه های ملی، با روش تحقیق نمونـه گیـری تصادفـی سـاده و ابزار پرسش نامه محقق ساخته  نسبت به بررسـی و تبییـن نقـش آموزش کشـاورزی و اطلاع رسـانی موثـر بر توسـعه فناوری زیسـتی کشـاورزی کـه بـر اسـاس ضریب مک فـادن آزمون به منظور انجام آزمون واریانس ناهمسانی متغیرهای آمـوزش و پژوهش؛ نتایج تحقیق نشان می دهد اطلاع رسـانی و ترویج کشـاورزی توانسـته اند بـه طـور معنـی دار بـر احتمـال توسـعه فنـاوری زیسـتی کشـاورزی تاثیـر بگذارنـد .

عاشـوری و همـکاران (1394) در تحقیقی  با عنوان مقایسـه اثربخشـی روش هـای مبتنـی بـر وب، یادگیـری مشـارکتی و سـنتی بـر انگیـزه پیشـرفت و پیشـرفت تحصیلـی درس زیسـت شناسـی با روش تحقیق پيش آزمون- پس آزمون، به روش نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي انتخاب و به طور تصادفي در دو گروه جايگزين شدند و با روش واريانس چندمتغيره (مانوا) تحليل شدند و نتایج تحقیق نشان می دهد ؛هر دو روش مبتني بر وب و مشاركتي برخلاف روش سنتي توانسته اند پيشرفت تحصيلي دانش آموزان را ارتقا دهند، اما فقط روش مبتني بر وب در افزايش انگيزه پيشرفت دانش آموزان موثر بود. 

رضایی،شیری، سرمدی،لاریجانی (1397)، در تحقیقی با عنوان « بررسی تأثیر استفاده از برنامه‌های محیط‌زیستی تلویزیون بر ارتقای آگاهی و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان»، انجام دادند. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گرد‌آوری داده‌ها، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل می‌باشد. نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور استان مرکزی بود که به روش نمونه در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در قالب دو گروه کنترل و آزمون گروه‌بندی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه‌ای بود که روایی محتوایی آن به صورت کمی و کیفی و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت و نتایج تحقیق نشان می دهد ، برنامه‌های تلویزیونی موردمطالعه، دارای تأثیر مثبت و معنی‌دار بر آگاهی و نگرش زیست محیطی دانشجویان با اندازه اثر بالاتر بوده‌اند.

بررسی تحقیقات پیشین نشان می دهد که پژوهشی در زمینه ارتباطات رسانه ای و کشاورزی دقیقا" انجام نشده است . دبیری و واحد ناوان(1391) در تحقیقی با عنوان بررسی ساختارشبکه هاي اجتماعی فلیکسترو فتکی ( فلیکستر سایت فیلم اجتماعی، فتکی یکی از بزرگترین شبکه های اجتماعی تصویری محسوب می شود) و  گرانمایه‌پور و بیگدلی نژاد(1392) در پژوهشی با عنوان بررسی نقش آموزشی رسانه ملی در اصلاح الگوی مصرف آب در بین شهروندان تهرانی. ولی تاکنون پژوهشی در زمینه مطالعه ارائه الگوی رسانه­ای به منظور توسعه پایدار کشاورزی  ، انجام و یا حداقل نتایجی در این زمینه منتشرنشده است. 

چارچوب مفهومی

مفهوم توسعه پايدار به طور رسمي از سال 1987 ،پس از طرح آن در مجمع عمومي سازمان ملل و مورد پذيرش قرار گرفتن از سوي اكثر كشورهاي عضو، رايج شد. بر اين اساس در گزارش كميسون توسعه و محيط زيست سازمان ملل بروندلند⁹ ، توسعه پايدار اينگونه تعريف شده است که برآوردن نيازهاي نسل كنوني بدون به خطر انداختن توانايي نسل هاي آينده دربرآوردن نيازهاي شان می باشد (2002، (Richards.

مارشال مک لوهان¹⁰ جامعه شناس و نظریه پرداز رسانه ها عصر حاضر را عصر رسانه ها نامیده است و اصطلاح ؛ دهکده جهانی از ابداعات اوست وی نظرات ارزشمندی در زمینه رسانه ها دارد و معتقد است که بشر ابزار را شکل می دهد ابزار نیز در شکل دهی بشر دخالت دارد . در سال 1961 میلادی تعاریفی برای اصطلاحات (Globalismجهان گرایی) و (Globalization)جهانی سازی ارائه کرد . دانشمند علوم ارتباطات و جامعه شناس کانادایی که این نظریه را برای اولین بار به شکل کنونی ارائه کرد وادوار تاریخی بشررا بر مبنای نوع ارتباط و تحول ابزار ارتباط بشری طبقه بندی نموده و در این راستا برای تاریخ بشر سه مرحله را ازهم تفکیک می کند : مرحله ی بدوی و بی سوادی، مرحله ی ارتباط کتبی ومرحله ی ارتباط الکترونیک.از دیدگاه مک لوهان دنیای امروز یک دنیای الکترونیکی است و رسانه های الکترونیکی با گسترش خود فاصله های زمانی و مکانی موجود میان انسانها را از بین برده اند . به عبارتی دقیق تر وسایل ارتباط جمعی جدید مانند تلویزیون ، رادیو ، مطبوعات ، اینترنت و ... شیوه های زندگی بشری را تحت تاثیر خود قرار داده و متحول نموده و به گونه ای جهان کنونی را به یک دهکده ی کوچک تبدیل کرده اند .

یادگیری چند رسانه ای یک نظریه شناختی است که توسط ریچارد میر و همکاران وی مطرح شده است. این نظریه چگونگی ساختاردهی به تمرین های آموزشی و کاربرد موثرتر راهبردهای شناختی را برای کمک به یادگیری بهتر انسان ها مورد توجه قرار می دهد. میر(2005) بیان می کند انسان ها از طریق کلمات و تصاویرعمیق تر یاد می گیرند تا فقط از طریق کلمات. پژوهشگران چند رسانه ای به طور کلی چند رسانه ای را به صورت ترکیبی از متن درسی و تصاویر تعریف می کنند؛ و بر این عقیده اند که یادگیری چند رسانه ای زمانی رخ می دهد که ما از این کلمات و تصاویر بازنمایی های ذهنی خلق می کنیم(میر،2005). کلماتند  می توانند به صورت گفتاری یا نوشتاری باشند، تصاویر هم می توانند به صورت هر گونه تصویر سازی گرافیکی از جمله انیمیشن، عکس یا ویدئو باشد.

نظریه یادگیری اجتماعی وجوه و ابعاد زیادی دارد، اما آنچه این نظریه را به ویژه به ارتباطات انسانی و ارتباطات جمعی پیوند می‌زند موضوع یادگیری مشاهده ای است. طبق این نظریه تقریبا هر نوع یادگیری رفتاری، شناختی و عاطفی را می‌توان با مشاهده کنش های افراد و پیامدهای این کنش ها کسب کرد. بخش زیادی از یادگیری اجتماعی چه به صورت هدفمند و با قصد قبلی و چه بدون قصد قبلی از الگوها و سرمشق هایی پیدا می‌شود که در محیط نزدیک به شخص قرار دارد ولی میزان زیادی از اطلاعات درباره ارزش های انسانی، سبک های تفکر و الگوهای عاطفی و رفتاری از الگوهایی ناشی می‌شود که رسانه های جمعی فراهم می‌آورند. در هر صورت مشاهده چه در محیط نزدیک و معمول و مرسوم واقع شود چه در محیط نمادین رسانه ای قرار گیرد، الگوگیری و الگوسازی از این مشاهدات امری ارتباطی است که نظریه یادگیری اجتماعی بر آن استوار است.

امروزه همه جوامع در جهت نیل به استانداردهای همه جانبه در کلیه امور کشاورزی ناچار از به کارگیری وسایل ارتباط جمعی در دستیابی به توسعه متوازن و همگون می باشند . بدون شک رسانه ها به عنوان ابزاری برای پوشش وسیع مخاطبان در کلیه جوامع بیش از هر وسیله دیگری می توانند افکار عمومی را با نوآوری های جدید و مفاهیم لازمه توسعه و پیشرفت در این عرصه آشنا سازند. در این میان نقش رسانه ها با مخاطبان در جهت ایجاد ارتباط موثر و تغییر رفتار آنان می تواند بسیار کارساز باشد(کریمی،1394).

رسانه های آموز شی به تمامی تجهیزات و امکاناتی اطلاق می شود که می توانند در محیط آموز شی شرایطی را به وجود آورند که در آن شرایط، یادگیری سریعتر، آسانتر، بهتر، با دو ام تر و مؤثرتر صورت بگیرد. این گونه امکانات شامل وسایل)ابزار و آلات الکتریک( مواد )ورقه شفاف، فیلم و غیره( و موقعیت های آموزشی )نمایش، گردش علمی است . (محمد علی دخت مازافای ،1394).

توسعه کشاورزي در بستر توسعه روستاها، ضمن اینکه امکان بهره برداري بهینه از منابع آب وخاك ومنابع انسانی مستقر در مناطق روستایی را فراهم میآورد، در ایجاد ساختار اقتصادي مناسب و روندمطلوب توسعه ملی کشور نیز تأثیرات غیرقابل انکاري را خواهد داشت به گونه اي که فراهم سازي آمایش مطلوب سرزمین را نیز در پی خواهد داشت.همچنین ؛از نظر کاستلز¹¹، شبکه ها، ریخت اجتماعی جدید جوامع ما را تشکیل می دهند و گسترش منطق شبکه ای تغییرات چشم گیری در عملیات و نتایج فرایندهای تولید، تجربه، قدرت و فرهنگ ایجاد می کند.(مهدی زاده،337:1393).

زمینه استفاده از فناوری های اطلاعات وارتباطات را برطرف نمودن چالش های موجود در بخش کشاورزی, تهیه اطلاعات لازم برای تصمیم گیری های برنامه تولیدی, تهیه اطلاعات برای آموزش کشاورزان و افزایش کارایی تصمیمات آنها جهت افزایش کیفیت زندگی و سطح درآمد،روستاییان بیان می کند. (ریچاردسون،  2008)

امروزه با توجه به فقدان کارایی بخش دولتی در زمینه های مختلف اتخاذ سیاستی به منظور خصوصی سازی و مشارکت مردم بعنوان یک راه حل در توسعه ی ملی مورد تاکید سازمان های بین المللی و سیاست گذاران داخلی می باشد،به همین دلیل سازمان خوار و بار کشاورزی ،مسئولان کشاورزی کشورهای در حال توسعه را به حمایت از سازمان دهی کشاورزان در قالب تشکل های غیر دولتی تشویق می نمایند(سلوکی، 12:1389).

موضوع این مقاله، ارائه الگوی ارتباطات رسانه ای برای ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهره برداران واعتماد آفرینی برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی است. رسانه پیام است و رسانه به گونه­ای متغیر قابل ملاحظه در فرهنگ و جامعه است  و بر نوع و شیوه مخصوص ما از ادراک جهانی تأثیر می­گذارند. با توجه به کثرت و گستردگی رسانه ها در عصر حاضر مخاطبان در این عصر گزینش گر شده‌اند و می‌توانند از شبکه ها و کانال‌هایی که مایل هستند اطلاعات خود را دریافت کنند و این باعث افزایش منابع فرستنده می‌شود؛ افزایش منابع فرستنده به رقابت بین رسانه ها منجر می‌شود. در این عالم رقابت، هر رسانه‌ای و مالک آن می‌کوشد مخاطبان خود را حفظ و تعداد آن‌ها را افزایش دهد اما این‌که رسانه ها چگونه و با چه شیوه ها و روش‌هایی بتوانند مخاطبان بیشتری را به سمت خود بکشانند و در گام بعدی بتوانند این مخاطبان را حفظ کنند جای پرسش است. یکی از مواردی که می‌تواند در جلب و در درجه دوم در حفظ مخاطب اثرگذار باشد مقوله اعتماد مخاطب به آن رسانه است(عباسی, 1388). اعتماد به رسانه به عنوان مهمترين منبع تامين كننده اطلاعات مورد نياز مردم، سرمايه اصلي رسانه هاست و اين اعتماد و مقبوليت مي­تواند بر گرايش­هاي مخاطبان به رسانه تاثيرگذار باشد (فرهنگي و نعمتي, 1394). 

     بنابراین براي کنترل و ارتقاء سطح آگاهی بهره برداران نسبت به بهبود کشاورزی و ایجاد حس مسئولیت و دلسوزي نسبت به زیست طبیعی پیرامون به ویژه محیط زیست، در ارتباط با سرمایه اجتماعی مطابق نظریه گیدنز(2001)، باید بیش از هر عنصري به اعتماد توجه نمود. یافتن موانع اعتمادسازی در مخاطبان رسانه و بیان راه کارهای افزایش اعتماد به آن امری ضروری به حساب می­آید. مفهوم اعتماد مردم به رسانه­ها و اطلاعاتی که منتشر می­شود، زیربنایی­ترین عامل کارکرد مطلوب و اثر بخش رسانه محسوب می شود. جامعه ای امروزه توسعه یافته خوانده می شود که بتواند در شاخصه های اقتصادی بویژه بر صنعت کشاورزی تاکید کند. امروزه فرصت های توسعه و پیشرفت جوامع در صنعت کشاورزی به این بستگی داردکه چه نهادهایی در جامعه وجود دارند و چگونه به این مهم عمل می کنند . یکی از این نهادهای مهم و تاثیرگذار، رسانه ها هستند. رسانه ها می توانند نقشی اساسی در توسعه همه جانبه جوامع ایفا کنند. جریان آزاد اطلاعات از طریق رسانه ها بر فکر، اندیشه و در نهایت زندگی مردم تاثیر می گذارد و ناخودآگاه مردم را برای مشارکت در توسعه ملی و فعالیت در عرصه های علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی توانمند و خودباور می کند. فضای کنونی جهانی، توسعه فناوری ها و بروز دگرگونی های مختلف منبعث از روند توسعه جهانی ، مسیولین کشورها را به سمت تسریع اجرای طرح های توسعه و پیشرفت کشاورزی سوق داده است.

از سویی، اهمیت دیگر این پژوهش در آن است که سیاست‌گذاران آموزش‌های کشاورزی حرفه ای  را با تأثیر رسانه و برنامه های سلامت وپایداری امنیت غذایی جامعه در ارتقای شناخت و نگرش محیط‌زیستی به عنوان قشر تاثیرگذار جامعه آشنا ساخته و می‌تواند مبنایی برای مطالعات آتی برای انجام پژوهش‌های مشابه در مورد بررسی تأثیر سایر برنامه های ارایه شده از طریق فناوری‌ها و رسانه های مختلف و استفاده از نتایج آن‌ها جهت بهینه‌سازی برنامه ها و برنامه‌ریزی‌های آتی آموزش‌های ترویج کشاورزی باشد.

روش پژوهش:

در تحقيق حاضر امكان استفاده از روش كمي ممكن نیست، زيرا به سبب فقدان الگوي تأييد شده در مطالعات پيشين فرضيه­اي وجود ندارد، بنابراين هدف پژوهش تدوين الگو بر اساس تحقيقات اسنادي و سپس استفاده از روش تحقيق كيفي با شیوه گراندد تئوری از طريق مصاحبه ها با صاحب نظران گزينش شده در نمونة نظري تعيين خواهد شد.  بنابراین، رویکرد پژوهش حاضر از نوع کیفی است و از روش نظریه داده بنیاد¹² به عنوان روش پژوهش استفاده می­شود. روش گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد یک شیوه پژوهش کیفی است که به وسیله­ی آن با استفاده از یک دسته داده ها، نظریه ای تکوین می­یابد. به طوری که این نظریه در یک سطح وسیع، یک فرآیند، عمل یا تعامل را تبیین می کند. در این روش، پژوهش را هرگز از یک نظریه شروع نمی­کنند و بعد آن را به اثبات برسانند، بلکه پژوهش از یک دوره مطالعاتی شروع و فرصت داده می شود تا آنچه که متناسب و مربوط به آن است خود را نشان دهد(بازرگان، 1387).

روش شناسـی تحقیـق حاضـر، براساس پارادایم تفسیری، پیكربنـدی شـده اسـت.در ایـن مسیر، پژوهـش حاضـر روششناسـی كیفـی را برمی گزینـد. در ایـن میـان، بـراساس پاسخگویی بـه سـؤالات و اهـداف تحقیـق، اسـتراتژی نظریـۀ زمینـهای در طراحـی روششناسـی تحقیــق اسـتفاده شـد. نظریة زمینهای توســط گلیــزر و اشــتراوس¹³ مطـرح شـد (1967) این روش شناسی از این نظـر اهمیـت دارد کـه از یـک سـو بـه نظریه سـازی و ازســوی دیگر به ایجاد ظرفی برای تحلیل دادههای كیفی منجر میشود. ایــن روش در پـی دستیابی بـه میزان بیشتری از توصیـف، بـه دنبـال تولیـد یـا كشف نظریه است. محقق نظریـه زمینـهای، بــه دنبــال توسعه نظریـه در بررسی و مطالعه كسانی است كه در فرایند كنش یا تعامل مشتركی درگیرند. در واقع، نظریـه تولیدشده در این روش، از خارج بــر تحقیق تحمیل نمیشود، بلكه تولید شده و متكی برداده های اخذشده از مشاركت كنندگان است كه فراینـدی را تجربه كرده اند. در این مسیر، دو رویکرد اصلی در نظریة زمینه ای وجـود دارد کـه عبـارت اسـت از: رویکـرد عینی گرایی¹⁴ اشتراس و کوربین¹⁵ ، و رویکرد سازنده گرایی¹⁶ چارمز¹⁷(ایمان،1391:71).در پژوهش حاضر، از رویكرد عینگرایی اشتراوس و كوربین (1390)استفاده شده است.

جامعه و نمونه پژوهش و نحوه اجرای آن:

جامعه­آماری در این پژوهش شامل صاحب نظران حوزه رسانه و کشاورزی ، اساتید جامعه­شناسی، فرهنگی و رسانه، توسعه کشاورزی  و کارشناسان خبره وزارت جهاد کشاورزی و مدیریت هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان که به صورت نظری به عنوان جامعه­آماری انتخاب خواهند شد. در واقع افرادی که هم با وضعیت و شرایط حاضر نقش رسانه در رابطه با محیط زیست آشنایی دارند و نیز اطلاعات کافی در زمینه رسانه ،کشاورزی و امنیت غذایی بلحاظ نظری یا عملی دارند.

در تحقیق کیفی، هدف انتخاب گروهی از نمونه ها آن نیسـت که معرف جامعه به صـورت تصـادفی باشـد، بلکه هدف انتخاب افرادی اسـت که بتوانند اطلاعات خوبی را در موضـوع پژوهش به فرد بدهند. همچنین در روش گراندد تئوری¹⁸ یا نظریه داده بنیاد، نمونهگیری غیرتصــادفی و هدفمند میباشــد و پژوهشــگر تا زمانی که به اشببع ن ری نرســد همچنـان نمونـه برداری را ادامـه میدهـد. بنـابراین، انتخـاب مشـــارکـ ت کننـدگـان در این مطـالعـه، بـا اســـتفـاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی نظری و هدفمند و داوطلب با حداکثر تنوع انجام گرفت. تعداد نمونه های مورد نیاز برای انجام مصـاحبه بسـتگی به هدف مطالعه دارد. باتوجه به زمان و منابع قابل دسـترس میتوان از تعداد 10 تا 15 نمونه برای انجام مصـاحبه اسـتفاده نمود. اما لزوما این تعداد ممکن اسـت افزایش یافته و هیچ محدودیتی برای تعداد مصـاحبه در روش کیفی وجود ندارد. در این مطالعه با 42 نفر مصاحبه انجام شد که از مصاحبة بیست و پنجم به بعــد، تکــرار در اطلاعات دریافتی مشـاهده گردید و به نظر به اشباع نظری رسیده بود؛ اما برای اطمینان تا مصاحبه 42 ادامه یافت . هر مصـاحبه 45 دقیقه به طول انجامید. مصـاحبه ها با اجازه از مشـارکت کنندگان ضـبط شـد و در اسـرع وقت نسـخه برداری شد.

محل درج : جدول  شماره 1 خصوصیات جمعیت شناختی جامعه آماري پژوهش

ردیف	جنس	میزان تحصیلات	رشته تحصیلی	شغل –  دلیل انتخاب
1	مرد	کارشناسی ارشد	ترویج کشاورزی	مدیرترویج سازمان جهادکشاورزی استان
2	مرد	کارشناسی ارشد	گیاه شناسی	عضو فعال مدیریت  آب وخاک   سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
3	مرد	دکتری	علوم ارتباطات	مدرس دانشگاه – روزنامه نگار ، پژوهشگر و فعال رسانه
4	مرد	دانشجوی دکتری	علوم دامپروری	رییس کارگروه مرکز تحقیقات کشاورزی
5	مرد	دکتری	جامعه شناسی	عضو هیأت علمی دانشگاه  خوراسگان
6	مرد	دکتری	دامپزشک	کارشناس استاندار محصولات دامی وکارگروه اطلاع رسانی دامپزشکی
7	زن	کارشناسی ارشد	علوم ارتباطات	پژوهشگر رسانه - روزنامه نگار - مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی
8	مرد	دکتری	علوم ارتباطات	دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
9	زن	کارشناسی	علوم اجتماعی	کارشناس مسئول  ترویج شهرستان مبارکه
10	مرد	کارشناسی	مهندسی کشاورزی	مدیر روابط عمومی شرکت دانه های روغنی
11	مرد	کارشناسی ارشد	علوم ارتباطات	عضومجله سنبله وزارت جهادکشاورزی – مدیر روابط عمومی
12	مرد	کارشناسی ارشد	مدیریت توسعه	مدیرروابط عمومی سازمان جهادکشاورزی یزد خبر نگار همشهری
13	مرد	دکتری	جامعه شناسی	سردبیر سایت خبری وزارت جهادکشاورزی (ایانا)
14	مرد	کارشناسی ارشد	مدیریت	مدیر عامل شرکت سهامی زراعی  گلپایگان اصفهان .
15	زن	دکتری	علوم ارتباطات	مدیرکل روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی
16	مرد	کارشناسی ارشد	علوم ارتباطات	مدیر کل روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مدیریت منابع آب ا
17	مرد	دکتری	علوم ارتباطات	دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
18	مرد	دکتری	مدیریت رسانه	معاون رییس مرکز روابط عمومی وزارت جهاد کشاورزی
19	مرد	کارشناسی	جامعه شناسی	مدیرعامل سازمان مردم نهاد طبیعت یاران، محقق  گاز های گلخانه ای
20	مرد	دکتری	علوم ارتباطات	کارشناس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزرات نیرو
21	زن	دکتری	مدیریت آموزشی	استادیار دانشگاه بیرجند ، پژوهشگر آب
22	زن	دکتری	مهندس آب خاک	استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و محقق کشاورزی
23	زن	دکتری	آبیاری و زهکشی	پژوهشگر برتر دانشگاه صنعتی اصفهان در زمینه روش های  آبیاری
24	زن	دکتری	زراعت	سردبیر مجله آموزشی ترویجی مروج از گروه مؤلفان کتاب توسعه کشاورزی
25	مرد	دکتری	علوم ارتباطات	دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
26	مرد	دکتری	جامعه شناسی	دانشیار دانشگاه خوراسگان اصفهان
27	مرد	دکتری	عمران آب	مدیر گروه مطالعات الگوی کشت سازمان تات
28	مرد	کارشناسی	رزاعت	کارشناس برنامه ریزی زراعی استان.
29	مرد	کارشناس ارشد	دامپروری	مشاور رئیس سازمان در امور دام
30	زن	کارشناس	ترویج کشاورزی	ترویج کشاورزی شهرستان اصفهان
31	مرد	دکترا	کارشناس دامپروری	مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان
32	زن	کارشناس	علوم دامی	مشاور ارشد اجرایی ترویج دهاقان
33	مرد	کارشناس ارشد	امور آب	مشاور فنی مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان
34	مرد	دکترا	گیاه شناسی	عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی
35	زن	دکترا	ترویج کشاورزی	عضو هئیت علمی سازمان تات وزارت جهاد کشاورزی استان اصفهان
36	مرد	کارشناس	زراعت	عضو کارگروه اجرای الگوی کشت استان اصفهان
37	زن	کارشناس	آی تی	مدیر پورتال سازمان جهاد کشاورزی و عضو شورای اطلاع رسانی
38	مرد	دکترا	گیاه شناسی	عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی
39	زن	دکترا	ترویج کشاورزی	عضو هئیت علمی سازمان تات وزارت جهاد کشاورزی استان اصفهان
40	مرد	کارشناس	زراعت	عضو کارگروه اجرای الگوی کشت استان اصفهان
41	مرد	دکترا	گیاه شناسی	عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی
42	مرد	دکترا	علوم ارتباطات	عضو هئیت علمی دانشگاه دهاقان

روش گردآوری اطلاعات پژوهش

برای گرداوری اطلاعات از ابزار مورد اسـتفاده فیشها و اسـناد مرتبط با موضـوع برای تهیه محتوا و مصـاحبه با اسـاتید و 

کارشـناسـان که با توجه به روش کیفی، مصـاحبه عمیق، نیمه سـاختار و باز با سـواالت باز مشـاهده و بررسـی محتوای

موجود در مفاهیم اسـتفاده شـد. در این پژوهش جمع آوری داده ها مصـاحبه عمیق و نیمه سـاختار صـورت گرفته با 

طرح سـؤالاتی در مورد " نقش رسـانه افزایش آگاهی کشاورزان و بهبود کشاورزی " آغازگردید و باقی پرسشها بر اساس پاسخ های مصاحبه شونده طرح شد.

چنان که اشاره شد در این مطالعه با 42 نفر مصاحبه انجام شد که تا مصاحبه نفر 30 پس از هر مصاحبه کدی استخراج میشد ، ولی پس از آن روند استخراج کد بسیار زمانبر و تکـرار در اطالعات دریافتی مشاهده شد، به طوری که به سختی می شد کدی را استخراج نمود. به نظر به اشباع نظری رسیده بود؛ اما برای اطمینان تا مصاحبه 42 ادامه یافت. روند کاهشی و زمان بالای صرف شده برای استخراج کد جدید نشان دهنده تحقق مسأله اشباع نظری اطلاعات در این پژوهش بوده و اطمینان حاصل شد که مقوله اشباع نظری به شیوه مطلوبی رعایت شده و گردآوری داده ها در این پژوهش تا سطح مطلوب ادامه یافته است.

همچنین در نمونه پژوهش کیفی باید از آزمودنی هایی استفاده شود که بهترین دانش در مورد موضوع مورد بررسی را دارا باشند. این امر نشان دهنده آن است که تا کارآمدی و اثربخشی اشباع طبقه ها همراه با بهینه کردن کیفیت دادههای پژوهش تضمین میشود (اسـتراوس و کـوربین، 2008 .)مصاحبه با صاحبنظران رسانه و کشاورزی ،اساتید جامعه شناس ی، فرهنگی و رسانه و افـراد متخصـص و کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی  و سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان که دانشی در مورد این استراتژی ها داشته اند به تأیید پایایی پژوهش منجر شده است.

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش بدین صورت بود که در تحلیل محتوای کیفی این پژوهش در ابتدا از طریق واکاوی فیشها، مقالات، کتابهای مرتبط و قابل دسترس، پژوهشگر مقوله ها را دسته بندی کرد و آنها را به مقوله اصلی طراحی اولیه برای مسئله پژوهش و اجرا و به روزرسانی تقسیم بندی شد و به صلاحدید خبرگان علمی و صاحبنظران در آمد. متن هایی که از مصاحبه با خبرگان و متخصصین تا رسیدن به حد اشباع، به دست آمد، با دقت مطالعه، در سطح تحلیل خرد و استخراج مفاهیم اولیه و نظمدهی مفهومی از روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی )استراوس و کوربین، 1990 )استفاده شد. دراین مرحله، همان کدها به صورت مفهومی طبقه بندی و خرده مقوله ها شناسایی و استخراج شدند. فرایند پژوهش بدین صورت شروع شد که م فاهیم استخراج شده از اطلاعات محقق را به سمت شرکت کنندگان بعدی که میتوانستند اطلاعات بیشتری در رابطه با مفاهیم در حال ظهور به وجود بیاورند هدایت نمود. انتخاب نمونه، جمع آوری اطلاعات و تحلیل اطلاعات تا زمان اشباع نظری که محقق به اطمینان رسید که تم جدیدی ظهور نیافته و توصیف عمیق تجربه ادامه یافت. مطابق با رویکرد نظام داراستروس و کوربین، طی فرایندی منظم و درعین حال مداوم از مقایسه داده ها، اطلاعات مورد تحلیل قرار گرفتند. برای این کار فرایند کد گذاری سه مرحله ای داده ها و یادداشت برداری در جریان گردآوری داده ها به اجرا درآمد. دسته های اولیه مقوله های تشکیل شده در کدگذاری باز در کدگذاری محوری باهم مقایسه و مفاهیم مشابه حول محور مشترکی قرار گرفتند. و یك مقوله به عنوان مقوله مرکزی که ردپای آن در بخشهای مختلف ها داده نمایان بود، انتخاب شد. این مقوله که مقوله محوری نام دارد تحت کدگذاری محوری ها داده استخراج شده و میتوان سرمنشأ و ریشه تمامی مباحث مربوط به استراتژی های مؤثر رسانهای را در آن یافت. سپس مرحله جایگاه دیگر مقوله ها حول مقوله محوری مشخص شد؛ نحوه دخالت هر یك از این مقوله ها در رخداد مقوله محوری روایت گونه تشریح میشود. در مرحله بعد در کدگذاری انتخابی یکپارچه سازی و پالایش مقوله ها انجام و انتخاب و گزارش شد. جریان رخداد استراتژیهای مؤثر با استفاده از مقوله ها و مفاهیم جدید توصیف شده است.

اهداف کاربردی:

·        شناخت تاثیر  رسانه ی برای بخش کشاورزی با بهره گیری ازرویکرد ارتباطات.

·        پژوهش برای رسیدن به الگو برای برنامه ریزی و سیاست گذاری در بخش رسانه ی ملی در حوزه کشاورزی.

·       ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهره برداران در خصوص استفاده مناسب و به موقع  از رسانه های بخصوص رسانه های ترویجی 

·       افزایش آگاهی عمومی جامعه از مسائل و معضلات کشاورزی در سه زمان کاشت ،داشت و برداشت 

·       بهره برداری از  نتایج این پژوهش توسط کارشناسان  ، مهندسین ، محققین ، علاقمندان و دانشجویان و اساتید رشته های علوم کشاورزی و دامپروری ،صنایع کشاورزی  و سازمان­هایی مانند سازمان مردم نهاد بخش کشاورزی ، صنوف کار های کشاورزی ، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی  و همچنین رسانه ملی  و خبرنگاران و تحلیل گران مسائل کشاورزی .

یافته ها :

روش نمونه­گیری نیز نمونه­گیری نظری خواهد بود. در نمونه­گیری نظری انتخاب نمونه ها با توجه به تحلیل داده ها گردآوری شده پیشین شناسایی می­شود. با گذشت زمان به عمق و تمرکز نمونه­گیری افزوده می­شود، زیرا در مراحل اولیه، بیشتر کشف مفاهیم و مقولات، مدنظر قرار می­گیرند. نمونه­گیری زمانی به پایان می­رسد که محقق به اشباع نظری رسیده باشد. اشباع نظری زمانی اتفاق می­افتد که محقق به داده جدیدی دست پیدا نکند(برینت و شارمز¹⁹، 2007؛ کولب²⁰،2012). تعداد نمونه هاي مورد نياز براي انجام مصاحبه بستگي به هدف مطالعه دارد. باتوجه به زمان و منابع قابل دسترس می­توان از تعداد 10 تا 15 نمونه برای انجام مصاحبه استفاده نمود (عباسی و همکاران، 1388). اما لزوماً این تعداد ممکن است افزایش یافته و هیچ محدودیتی برای تعداد مصاحبه در روش کیفی وجود ندارد.

 

 

شکل1   ماتریس شرطی بهبود توسعه کشاورزی

در این پژوهش مصاحبه هاي عمیق با طرح سؤالاتی در مورد « تاثیر  واهمیت آموزش رسانه ای بر بهبود وتوسعه پایدار کشاورزی» آغاز می­گردد و باقی پرسش­ها بر اساس پاسخ­هاي مصاحبه شونده طرح خواهد شد. جمع­آوری اطلاعات بوسیله مصاحبه های عمیق صورت ­پذیرفت و فرآیند تفسیر و تحلیل مصاحبه ها با توجه به روش کدگذاری انجام شد. مصاحبه به مکالمه هایی هدفمند با هدف جمع آوری اطلاعات گفته می­شود (سفیری، 1387). مصاحبه تکامل دانش، در جريان يک مباحثه است (خواستار، 1389).

 

شرح	نظریه	نویسندگان
استدلال می کند که تأثیرات رسانه ای غیرمستقیم است نه مستقیم و از طریق نفوذ شخصی رهبران افکار	جریان دو مرحله ای	Lazarsfeld et al. (1948) tz and Lazarsfeld (1955)
چگونه رسانه های جمعی می توانند شکاف موجود بین دانش های بالاتر و پایین وضعیت را افزایش دهند.	شکاف دانش	Tichenor et al. (1970)
توصیف می کند که چگونه رسانه های خبری می توانند بر سلامتی تأثیر بگذارند موضوعات در دستور کار عمومی	تنظیم برنامه	cCombs & Shaw (1972)
استدلال می کند که هرچه بیشتر وقت مردم را صرف "زندگی" در می کند دنیای تلویزیون ، احتمال باور آنها بیشتر است واقعیت اجتماعی که در تلویزیون به تصویر کشیده شده است	نظریه کشت	Gerbner et al. (1980)
توضیح می دهد که چگونه محرک های میانی پردازش می شوند (از طریق هر یک)مسیر مرکزی یا محیطی) و چطور این است پردازش بر شکل گیری یا تغییر نگرش تأثیر می گذارد	پیچیدگی مدل احتمال	Petty & Cacioppo (1986)
در مورد چگونگی جلب توجه رسانه ها به موارد خاص بحث می کند مباحث و آنها را در یک زمینه معنا قرار دهید (به عنوان مثال ،قاب) ، که به نوبه خود بر درک مخاطبان تأثیر می گذارد.	کادر بندی فریم به عنوان یک تئوری جلوه های رسانه ای	Entman (1993) Scheufele (1999)
ظرفیت محدود افراد برای اطلاعات را تحلیل می کند پردازش بر حافظه و تعامل آنها با پیام های	ظرفیت محدود مدل	Lang (2000)
مکانیسم های روانشناختی را که از طریق آن انجام می شود ، تحلیل می کند ارتباط نمادین از طریق رسانه های جمعی بر اندیشه ، تأثیر و رفتار انسان تأثیر می گذارد	تئوری شناختی اجتماعی ارتباطات	Bandura (2002)
استدلال می کند که عوامل نزدیک به هویت شخص مانند هر دو عمل می کنند پیش بینی کننده و نتیجه استفاده از رسانه	تئوری تقویت کننده مارپیچ	Slater (2007)**

 

جدول شماره 2 نظریه های تاثیر رسانه ها در ادوار مختلف²¹ 

بر اساس جدول شماره 2 نظریه های تاثیر رسانه ها در ادوار مختلف به لحاظ کارکرد رسانه در شکل دهی جامعه می تواند ضمن ترویج روش های نوین در بهبود کشاورزی و امنیت غذایی سطح آگاهی بهره برداران را ارتقاء بخشیده و سازگاری عملیات های کشاورزی ، از قبیل شیوه مبارزه با آفات نباتی مضر به روش مکانیکی و بیولوژی سازگار با محیط زیست را جایگزین روش های شیمیایی و مضر برای بشر قرار دهد که می توان به نظریه شکاف آگاهی ،تاثیر دو مرحله ای و تئوری شناخت اجتماعی ارتباطات اشاره نمود.

تولید و افزایش دانش وترویج کشاورزی و به دنبال آن ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان و بهره برداران واعتماد آفرینی و رسیدن توسعه و بهبود کشاورزی با شرایط  کم آبی یکی از راهکارهایی است که در شرایط بحران کشاورزی امنیت غذایی پایدار ومحیط زیست می تواند به عنوان یکی از راه های نجات در نظر گرفته شود. خلا موجود در بخش کشاورزی، محقق را بر آن داشت تا تحقیق حاضر را با رویکرد میان رشته ای به انجام برساند. این روایت از 45 مصاحبه با خبرگان و کارشناسان متخصص در حوزه های کشاورزی،ترویج ، فرهنگ، رسانه ،ارتباطات و علوم اجتماعی به دست آمده است. بر اساس عنوان تحقیق، هدف به دست آوردن الگوی رسانه ای به منظور دستیابی به بهبود و توسعه کشاورزی بود، اما باتوجه به اینکه فاکتورهای دیگری در کنار رسانه ها در توسعه کشاورزی نقش دارند، علاوه بر ابعاد رسانه ای و ارتباطی، سایر ابعاد دولتی، مردمی، علمی و آموزشی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، قانونی، مذهبی ، تاریخی و روان شناختی در خصوص کشاورزی به دست آمد. مشارکت کنندگان به اتفاق اقدامات و سیاست  های دولتی را مقصر اصلی در به وجود آمدن بحران های گوناگون درکشاورزی می دانستند، اما در کنار آن کنش های فردی را در مدیریت بحران بسیار حایز اهمیت تلقی می کردند. عدم اعتماد به دولت و رسانه های دولتی از فاکتورهای اصلی عدم توسعه کشاورزی شناخته شد که شامل عدم اعتماد به دولت، عدم اعتماد به رسانه های  جریان اصلی و افشاگری شبکه های غیر رسمی می شود. مشارکت کنندگان در تحقیق، از دیگر دلایل عدم موفقیت در توسعه کشاورزی بویژه درشرایط کم آبی وخشکسالی ، ظرفیت سازی رسانه ای اجتماعی را موارد ذیل می دانستند: ضعف علمی و آموزشی شامل ضعف علمی و آموزش ناکافی در سطح افراد تصمیم ساز و تاثیر گذار و ضعف علمی و آموزش ناکافی در سطح جامعه مطرح شد. فقدان خبرگی از دیگر شرایط علی بود که به عقیده مشارکت کنندگان در ضعف مهارتی و تخصصی روزنامه نگاران و برنامه سازهای رسانه ای، توانمند نبودن مدیران، ضعف روابط عمومی ارگان های مرتبط، خلاء تحقیقات کافی در روزنامه نگاری، عدم تدقیق در مخاطب شناسی و مدیریت به روز نشده متبلور می گردد. سیاست گذاری های ناشیانه شامل تفرق تصمیم گیری و تصمیم های نادرست دولتی، ضعف در تصمیم گیری برای توسعه کشاورزی، استفاده نادرست از منابع، حل مسکن وار مسائل، عدم تخصیص بودجه مناسب مطرح گردید. از دیگر موارد عدم تعهد در مسئولیت عنوان شد که این  موارد را در بر می گرفت: عدم اعتقاد و مسئولیت پذیری در مسئولین، عدم اقرار به اشتباهات و عدم  پذیرفتن مسئولیت و رعایت نکردن مسئولیت اقتصادی و اجتماعی.

 

 

 

 

شکل2 - الگوی خلاصه شده رسانه ای

با توجه شکل 2  الگوی خلاصه شده رسانه ای ؛بعد از کدگذاری محوری عمل مرتبط کردن مقوله ها با زیرمقوله ها در راستای ویژگی ها و ابعاد آنها است)استراوس، کوربین، 1395 ،ص164) در این مرحله ازاین پژوهش حاضر "ظرفیت سازی رسانه ای" پدیده اصلی تحقیق است. پس از تعیین پدیده اصلی نوبت به ربط دادن سایر مقوله ها به این مقوله می رسد. این کار با به کار گیری مدل پارادایمی استرواس و کوربین شامل "پدیده، شرایط علی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، استراتژی ها و پیامدها " انجام می شود . به اعتقاد استراوس و کوربین کاربرد این مدل پژوهشگر را قادر می سازد تا به داده ها به طور منظم بیندیشد و آنها را به هم مرتبط کند.

منظور از شرایط، مجموعه وقایعی هستند که مباحث، دلایل، موقعیت ها و مسائل مترتب بر پدیده اصلی مورد بررسی را خلق می کند. در گراندد تئوری شرایط بر سه نوع علی، مداخله گر و زمینه ای هستند.

در پژوهش شرایط علی بیان گر وقایع یا اتفاقاتی هستند که مستقیما بر پدیده اصلی اثر گذار هستند و موجب وقوع باتوسعه آن می شوند به عنوان مثال عدم اعتماد یکی از عوامل علی در عدم بهبود وتوسعه کشاورزی است.

شرایط مداخله گر وقایعی را نشان می دهد که موجب تغییر در شدت اثرگذاری شرایط علی است وبه بیان دیگر شرایط علی را تغییر یا تخفیف می دهند. این شرایط می توانند به صورت غیر منتظره ظاهرشوند از این رو پاسخ گویی به شرایط مداخله گر می تواند بسته به موقعیت انجام شود. برای مثال "وضعیت سیاسی کشور" به عنوان عامل مداخله گر می تواند بر بهبود کشاورزی تاثیر گذار باشد.

شرایط زمینه ای یک پدیده اساسا مختص همان پدیده است. به طور مثال "نهادینه نبودن ارزش آب دربخش کشاورزی"از شرایط زمینه ساز عدم بهبود وتوسعه کشاورزی در کشور است

بحث و نتیجه گیری:

سرعت رشد افزایش جمعیت، تغییر اقلیم، شهرنشینی و تنوع آب هوا وتولیدات کشاورزی ،  گسترش تخریب محیط زیست فشار زیادی بر منابع محدود برای کشاورزی و تولید محصولات غذایی، آب،خاک و نهاده های کشاورزی  قابل دسترس وارد آورده است. همچنین رقابت بر سر منابع محدود کشاورزی از جمله آب و زمین  موجب شکل گیری مباحث گسترده ای در زمینه کشاورزی شده است. در چنین شرایطی به نظر می رسد شرط اولیه مدیریت موفق در بهبود و توسعه کشاورزی استفاده از رسانه ها بویژه رسانه های ترویجی و شبکه های اجتماعی و با  ظرفیت سازی رسانه ای  انجام می پذیرد. در این تحقیق عوامل بهبود کشاورزی از طریق رسانه ها مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه با هدف تدوین الگوی رسانه ای به منظور بهبود و توسعه کشاورزی  با روش نظریه داده بنیاد انجام شد.

   در نتایج به دست آمده از تحقیق، علاوه بر الگوی رسانه ای، ابعاد دیگری نیز مورد بررسی قرار  گرفت و نتایج به دست آمده به قرار زیر است:

   بر اساس الگوی خلاصه شده رسانه ای بدست آمده شرایط علی رسانه ای کشاورزی  و مساله  امنیت غذایی : ضعف علمی و آموزشی، فقدان خبرگی، سیاست گذاری های ناشیانه، عدم تعهد در مسئولیت، فقدان تعامل، توسعه نیافتگی، توانمند نکردن افکار عمومی، عدم اعتماد، شرایط جغرافیایی، محتوای نامناسب رسانه ای، پنهان کاری و دروازه بانی سلیقه ای، سیاست گذاری نامناسب رسانه ای، اعتماد به رسانه های جایگزین، وجود نارضایتی اجتماعی، وجود خصلت های ناشایست، گذار از سنت به مدرنیته، توان ارتباطی پایین و پیشینه تاریخی.

شرایط مداخله گر رسانه ای برای بهبود توسعه کشاورزی  در ابعاد مختلف ؛ وضعیت سیاسی، عدم به کارگیری عقلانیت، استفاده از قدرت، ضعف در زیربنا و روبنای ارتباطی، تنوع مخاطبان، منفعت طلبی است.

بر اساس یافته ها این تحقیق ؛ رسانه ها با استفاده از اطلاع رسانی و آموزش های ترویجی غیر رسمی در بهبود کشاورزی و رسیدن به امنیت غذایی در سطح جامعه ملی و جهانی تاثیر  بلامنازعه ای دارند.

از سویی ؛ مردم ایران در کشوری خشک و نیمه‌خشک زندگی ‌می‌کنند که برای تأمین غذا در بعضی نقاط کشور همواره با مشکل روبه‌‎رو بوده‌اند؛ با وجود این، رفتار ایرانیان همان گونه که از پژوهش‌ها و شواهد پیداست، ‏کشاورزی از  الگوی علمی و فنی که از حوزه های آکادمی و منطبق با پژوهش بر اساس الگوی کشت مطابق با شرایط هر منطقه نیست  و مدت‌هاست منابع مورد نیاز کشاورزی با شرایط کشور هم‌خوانی ندارند. اکنون که کشور با کم آب روبه‌رو شده است، لزوم توجه به  امنیت غذایی و بهبود بخشیدن آن به‌شدت احساس ‌می‌شود؛ درواقع، یافته‌های پژوهش نشان ‌می‌دهند مسئلۀ کشاورزی و محیط زیست  به‌منزلۀ بحرانی طبیعی - اجتماعی در جامعه مطرح نشده است و این امر به‌واسطۀ شرایط برخاسته از داده‌ها در الگوی پارادایمی²² مشخص شده است و از ابعاد مهم در جامعه‌ رسانه‌ها هستند. از آنجا که رسانه‌ها نقش صدایی مقتدر را برای همۀ مردم بر عهده ‏دارند و همچنین مردم مقدار زمان زیادی را صرف ‏آنها ‏می‌کنند، در صف اول ‏عوامل آگاهی دهنده کشاورزان قرار می‌گیرند.همۀ مشارکت‌کنندگان در پژوهش معتقد بودند رسانه‌ها در ایران در این امر موفق عمل نکرده‌‎اند. اطلاع‌رسانی برآوردهای موجود در همۀ‌ عرصه‌های مدیریت کشاورزی در ایران نیز گواه همین شرایط است.

نمونۀ بیشتر ‏بروزیافته در این مورد، چالش‌های مدیریت بحران آب در کشاورزی است؛ به شکلی که امروزه بسیاری از تصمیم‌‎گیران و تصمیم‌سازان ‏کلان حاکمیتی به این باور رسیده‌اند که غفلت دهه‌های گذشته نسبت به اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در این حوزه، دلیلی ‏بر توفیق‌نداشتن سیاست‌ها و برنامه‌های گذشته در بخش آب کشاورزی  و بروز چالش‌ها و مشکلات عدیده در این حوزه است. باید پذیرفت ‏که در حال حاضر، دیگر زمانی برای در حاشیه ماندن چالش‌های بخش کشاورزی  نیست؛ زیرا روند تغییرات خیلی سریع‌تر از ‏آنچه پیشتر تصور ‌می‌شد، شتاب گرفته و در جریان است.

‎‏از اصلی‌ترین نکات این یافته‌ها، تقویت ابعاد رسانه‌‎ای و ارتباطی است. آموزش از سطح کودکی و خلق گفتمان بهبودکشاورزی منطبق با شرایط محیط زیست و آب موجود ازطریق گفتگوی اثربخش دربارۀ امنیت غذا در جامعه با کمک بهره برداران کشاورزی ،تشکل های کشاورزی ومسئولین  و بازگرداندن اعتماد ازدست‌رفتۀ مردم برای افزایش مشارکت آنها به‌شدت توصیه ‌می‌شود. همچنین احیای فرهنگ کشاورزی و نهادینه‌کردن ارزش کشاورزی و امنیت غذای سالم  در جامعه و تبدیل آن به مسئله‌ای عمومی در کنار راه کارهای فنی برای بهبود کشاورزی است.

شرایط زمینه ای، کم توجهی به بهبود و توسعه کشاورزی  و نهادینه نبودن ارزش آب در کشاورزی ، شرایط سیاسی و محیطی، کم کاری و ناکارآمدی رسانه ای.پیامدهای منفی الگوی رسانه ای برای  بهبود و توسعه  کشاورزی در ابعاد گوناگون؛بی تفاوتی اموخته شده ،گسترش شایعات مناقشه برانگیز و پیامد های مثبت آن ؛  افزایش علم و فنون کشاورزی ،افزایش مطالبه گری و پاسخگویی  بازآفرینی مسئولیت اجتماعی و اعتماد رسانه ای، اجتماع محوری گفتمان کشاورزی که همه این ابعاد در  افزایش آگاهی تولیدکنندگان بخش کشاورزی نسبت به کشاورزی در زراعت ،باغبانی ، دامپروری سبک و سنگین ،طیور،آبزیان ،ماهیان خواکی و تزئینی ،صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی برای جلوگیری از خام فروشی و افزایش صرفه های اقتصادی ایجاد اشتغال موثر و مولد می باشد. 

بنابراین، پیشنهاد ‌می‌شود با به‎کارگیری الگویی رسانه‌‎ای: ‏

-       اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در زمینۀ ابعاد واقعی امنیت غذایی و بهبود کشاورزی انجام شود.

-       مردم تناقضی بین گفته‌های کارشناسان و مدیران احساس نکنند و واقعیت‌ها منعکس شوند.

-       با استفاده از تاکتیک‌های رسانه‌ای: بمباران اطلاعاتی در زمینۀ کشاورزی و محیط زیست صورت گیرد.‏

-       مسئلۀ اهمیت بهبود کشاورزی و منیت غذایی در رسانه‌ها برجسته‌سازی شود.

-       از رسانه‌های غیررسمی که مردم اعتماد بیشتری به آنها دارند، در ظرفیت‌سازی فرهنگی استفاده شود.

پیشنهاد هاي کاربردي

پیشنهاد‌های‌کاربردی‌در‌راستای آموزش ‌به‌مسائل‌کشاورزی از ابعاد رسانه ای و غیر رسانه ای ،بر اساس نتایج به ترتیب ذیل ارایه می گردد:

-       تقویت زیرساخت ها ‌و‌استفاده از تکنولوژی های ‌رسانه‌ای‌ درهمه‌جا‌و‌میان‌همه‌اقشار‌جامعه کشاورزی .

-       مدیریت‌ منابع ‌آب ونهاده کشاورزی ‌از ‌حالت صرفا ‌دولتی‌خارج‌شده‌ و‌ذینفعان‌ را‌ به ‌مشارکت ‌بگیرند.

-       نوع‌ مدیریت ‌عمودی‌ جای‌ خود ‌را‌به‌مدیریت ‌افقی ‌بدهد.

-       آموزش‌ مستمر ‌از‌کـودکی‌ در‌مـدارس‌ تـا‌ سـطوح‌ دانشـگاهی‌در‌خصـوص‌کشاورزی و محیط زیست .

-       خبرنگاران تخصصی کشاورزی ‌‌با ‌آموزش ‌مربوط ‌به ‌مسائل ‌فنی ‌تربیت‌شوند.

-       وضعیت منابع آبی‌و‌آب‌پشت‌سد ‌به‌ ‌به‌ کشاورزان‌ نشان ‌داده ‌شود.

-       توسعه  توریسم‌ کشاورزی در روستا ها ‌به‌ منظور ‌نهادینه ‌کردن ‌ارزش  توسعه  کشاورزی .

-       صدا‌و‌سیما‌ در‌ برنامه‌سازی‌های ‌فرهنگی ‌و‌موضوع ‌مهمی ‌مانند ‌کشاورزی ،‌کمتر ‌به‌ انتفـاع‌ مـالی ‌توجـه‌کند.

-       امکان‌ داشتن‌ رسانه ‌خصوصی‌ توسط‌ متخصصین ‌با‌  آراء ‌و ‌تفکرات ‌و ‌خط‌مشی‌های ‌مختلف‌ بوجود‌ بیاید.

-       الگوهای ‌موفق ‌در‌خصوص ‌کشاورزی  سازگاری ‌با‌کم‌آبی ‌توسط ‌رسانه‌ها ‌به ‌مردم ‌معرفی‌شوند.

-       رسانه‌ها‌ با‌ تهیه‌ گزارش‌های ‌انتقادی ،‌مطالبه‌گری ‌مردم ‌از‌دولت ‌را‌ افزایش‌دهند.

-       تقویت با ‌آموزش ‌رسانه‌ای،‌مسئولیت‌ اجتماعی‌در ‌قبال کشاورزی ، در‌همه ‌اقشار‌جامعه  ‌به‌ خصوص ‌ کشاورزان.  ‌‌ ‌

-       رسانه‌ها در‌گزارش‌های ‌تحقیقی،‌معضلات بخش کشاورزی  ‌به‌وجود ‌آمده‌ را‌  به صـورت ‌تـاریخی  ‌واکاوی‌ کنند.

-       سمن‌های‌و ngo ها ²³  کشاورزی  ‌به‌عنوان  ‌نهاد‌های ‌تاثیر‌گذار ‌بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

محدودیت های پژوهش:

از محدودیت هایی که در رابطه با موضوع پژوهش حاضر میتوان به اناشاره نمود یکی اینکه عدم وجود پژوهش مستند و جامع در این زمینه و نیز از محدودیتهای پیش رو در انجام مصاحبهها اینکه برخی از مصاحبه شوندگان مرد عمل بوده و مدیریت رسانه و نیز برخی بحران زیست محیطی را در کار درک کرده بودند و تبدیل عمل به گفتار و بین کردن آن در قالب مولفه برایشان سخت بود.

با سپاس و قدردانی از خانم دکتر تقی پور ،آقای دکتر گل پرور و اساتید که زمینه عملیاتی نمودن بستر این پژوهش را فراهم آورد.

منابع

-       محبوبی و ایزدپناه، (1388) ادراک مروجان کشاورزی نسبت به اثر بخشی روش های آموزشی انبوهی مورد استفاده در آموزش کشاورزان گندم کار، مورد: استان گلستان نشریه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران » 1388  شماره2

-       کریمی، سهیلا،1394،نقش رسانه ها در توسعه و پیشرفت صنعت کشاورزی،همایش ملی بحران کم آبی و راه های برونرفت،همدان،https://civilica.com/doc/730683

-       حمید کریمی گوغري(2013) ؛تحلیل شبکه اجتماعی رویکردي نوین در تبیین نظام ترویج و آموزش کشاورزي تکثرگرا: مورد مطالعه استان کرمان مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزي ایران (311-329) 1397 ،2 شماره, 49-2 د

-       مدنی(2014)مقالات تریبون بحث غذا و تغذیه: تغذیه و توسعه پایدار:http://nsft.sbmu.ac.ir/article-1-2715-fa.pdf

-       مهدی قاسمی (2012)بررسی مبانی نظام اقتصاد سرمایه داری و نظام اقتصاد اسلام در مورد حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست فصل نامه اقتصاد کشاورزی.

-       گیدنز،‎ ‎آ. (1396). جامعه‌شناسی،‎ ‎ترجمۀ:‎ ‎منوچهر صبوری، تهران:‎ ‎نشر‎ ‎نی.

-       احمد صبوری (2012)؛مدیریت و برنامه ریزی ماندگاری جمعیت در سکونتگاه های روستایی شهرستان گرمسار با تاکید بر متغیرهای جغرافیایی- اقتصادی(گردشگری، کشاورزی و صنایع دستی فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش هاي نو در جغرافیاي انسانی سال سیزدهم، شماره سوم )

-       مهدوی، س.، و وزیری، ر. (1389). بررسی عوامل اجتماعی - فرهنگی موثر بر نگرش محیط زیستی دانشجویان علوم و تحقیقات در سال 1388. پژوهش اجتماعی, 3(7), 19-45.

-       آذري، غ. (1387). مقدمه­اي بر اصول علمی  آموزشی رسانه­ها"، فصلنامه­ي. پژوهش و سنجش، شماره­ي 16.

-       آزادخانی، پ؛ سادات­نژاد، م؛ شرفخانی،ج.(1397)، بررسی آموزش­های زیست­محیطی در رفتارهای حفاظت از محیط زیست در بین دانش­آموزان دخترانه شهر ایلام، فصلنامه­ي انسان و محیط زیست، 16(1): 153- 139.

-       ايران­نژاد پاريزی، م.(1386). منابع طبیعی تجديدپذير، تهران: موسسه فرهنگی هنری شقايق روستا.

-       پویان، ج؛ قائمی منش، ف. ­(1393)، بررسی نقش رسانه های محیطی در هنر گرافیک در حفاظت از محیط زیست، پايان­نامه کارشناسی ارشد در رشته ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان

-       نظریه اسلاتر (2007) به عنوان یک تئوری خوب ذکر شده در مطالعات کتاب شناختی برایان و میران (2004) ، پاتر (2012) و پاتر و ریدل جدول نظریه های تاثیر رسانه ها در ادوار مختلف  

-       توکل­نیا، م؛ اکبریان، م.(1393). جهانی شدن فرصت یا تهدید برای محیط­زیست، مقاله 5، 2(5)، 120-97.

-       جمشیدی، ع؛ امینی، ا.( 1391). ارزيابی عوامل مؤثر برتخريب مراتع از نظر کارشناسان اداره منابع طبیعی در استان ايلام، نشريه حفاظت و بهره­برداری از منابع طبیعی، جلد اول، شمارهي چهارم، 67-41.

-       حمیدیان، ع.(1390). لزوم توجه به فرهنگ زیست محیطی دانشجویان(مطالعه موردی: دانشگاه تهران)، نخستین همایش باغ گیاه شناسی ملی، ایران، تهران.

-       خواستار، ح.(1389). بررسی عوامل موثر بر خودکارآمدی ملی در زمینه علم و فناوری برای تحقق اهداف چشم انداز. پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

-       دبیری، ف؛ واحد ناوان، ع.(1391)، رسانه ها و توسعه حقوق محیط زیست، مطالعات رسانه ای، شماره 13، 182-165.

-       دهشيري، م. (1388) بررسي تاثيرات رسانه بر فرهنگ سازي، تحقيقات فرهنگي ايران، 2(4(پياپي 8)؛ 208- 179.

-       علی دخت مازافای، حسن و یوسف زاده، محمد و بابایی، سعید و درگاهی، محمد،1394،نقش رسانه ها در فرایند یاددهی و یادگیری،اولین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران،تهران،،،https://civilica.com/doc/463671

-       ربانی، ع؛ ماهر، ز.­(1391).علم و فرهنگ: تأملی بر مهمترین تحلیل­های فرهنگی در جامعه­شناسی علم و فناوری. فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، 5(1)، 89-63.

-       رشیدی، ع. (1390)، بررسی نقش رسانه ها در حفاظت از محیط زیست و تأثیر آنها در رفتار مردم و مدیران از منظر شکل گیری فرهنگ مصرف، ماهنامه مهندسی فرهنگی، 5(55 و 56)، 43-31.

-       رضایی، م؛ شیری،م؛ سرمدی، م؛ لاریجانی، م. (1397)، بررسی تأثير برنامه های محيط زيستی تلويزيون بر ارتقای آگاهی و نگرش محيط زيستی دانشجويان، علوم و تکنولوژی محيط زيست، 20(2)، 214-206.

-       شبیری، م؛ فرج­اللهی، م؛ کوهی­اقدم، ا؛ میبدی، ح( 1392). رابطۀ میزان استفاده از رسانه­های جمعی با تأکید بر تلویزیون با ارتقای سطح سواد زیست محیطی معلمان، فصلنامۀ فنآوری، اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی؛ 4(1)، 40-23.

-       صالحی، ص و پازُکی نژاد، ز.­ (1393) محیط زیست در آموزش عالی: ارزیابی دانش زیست­محیطی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی مازندران، مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، 2(4)، 221-199.

-       صالحی، صادق.(1389). دانش زیست محیطی، رفتار زیست محیطی و تحصیلات، فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره 3و4، صص: 220-201..

-       عبدی، ز.(1393). نقش و کارکرد رسانه های جمعی در طرح مسائل زیست محیطی، فصلنامه رفاه اجتماعي, 14(55)؛ 315-350.

-       مک کوایل, د. (1389). مخاطب شناسی. تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها.

-       ملکی، ط؛ تاجری مقدم، م؛ یادآور، ح.(1396). بررسی تحلیلی جایگاه منابع طبیعی و محیط زیست در برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ، نشریه: روستا و توسعه، شماره 1.

Bryant, A & Chamaz, K. (2007). Grounded theory. London: Sage Publication Ltv

By Boykoff, Maxwell T.; Roberts, Timmons J. (2008) “"Media Coverage of Climate Change: Current Trends, Strengths, Weaknesses," Human Development Occasional Papers (1992-2007) HDOCPA-2008-03, Human Development Report Office (HDRO), United Nations Development Programme (UNDP).

 

Budak, D. (2005). “Behavior &Attitude of Student toward Environmental Issues at Faculty of Agricultural, Turkey”, Jurnal of Applied Sciences, 5(7), PP. 1224- 1227.

 Chan.s, Cheung. & Wong, Z. (1999). “Reexamining the theory of planned behavior in understanding wastepaper recycling”, Environment and Behavior, 31(5), PP. 587-612.

 

Castells, M. The Network Society: From Knowledge to Policy. Washington, DC, Center for Transatlantic Relations (2006). P34.

Cox, Robert (2010). Nature's "crisis disciplines": Does environmental communication have an ethical duty? Environmental Communication, 1.1.

De Leo1, F. Gravili1, G. & Paolo, P.(2016) . Social Media and Environmental Sustainability: An Overview of European Countries,. International Journal of Business and Management; Vol. 11, No. 6; ISSN 1833-3850 E-ISSN 1833-8119.

Duailibi, M. (2009). Ecological literacy: What are we talking about?. Convergence, ,)4(3968-65.

Ganoulis J., European Networking for Education and Training in Water Engineering and Science: Use of New Information and Communication Technologies, European Water 7/8: 17-23, 2004.

Ganoulis J., European Networking for Education and Training in Water Engineering and Science: Use of New Information and Communication Technologies, European Water 7/8: 17-23, 2004.

Getchell, M. and Sellnow, T.A. (2016). Network analysis of official Twitter account during the west Virginia water, Computer in Humans Behavior, Available on; www.elsevier.com/locate/comphumbeh.

 Hamid, S.; Ijab, M.;­ Sulaiman, H.;­ Anwar, R.;  Norman, A.; (2017) "Social media for environmental sustainability awareness in higher education", International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 18 Issue: 4, pp.474-491.

Hansen, Anders (2011). Communication, media and environment: Towards reconnecting research on the production, content and social implications of environmental communication, International Communication Gazette, 73: 7.

Hywel T.P.; Williams, McMurray, James R.; Kurz, Tim; et al. . (2015). Network analysis reveals open forums and echo chambers in social media discussions of climate change.
Global Environmental Change. Volume 32, May 2015, Pages 126-138.

Isaac-Márquez, R.; Salavarría García, O.; Eastmond Spencer, A.; Ayala Arcipreste, M.;Arteaga Aguilar, M.; Isaac-Márquez, A.; Sandoval Valladares, J. & Manzanero Acevedo,L. (2011). Environmental culture in high-school students. Case study of environmental education at the high-school level in campeche. Revista Electrónica de Investigación Educativa, 13 (2), 1-17.

Kaplan, A., Haenlein, M. (2010). Users of the world, unit, the challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59-68.

Kapoor, N. (2011). Role of mass media in promotion of environmental awareness along with skill development among the rural people of Shringverpur, Allahabad district, India. In International Conference on Chemical, Biological and Environment Sciences (ICCEBS›2011) (pp. 268-264).

Scholarly articles for (in: Schultz et al., 2008)Pseudogene-derived small interfering RNAs                     regulate … - ‎Tam - Cited by 1155

Norris, Pippa (2000), The Internet in Europe: A New North-South Divide, from the SAGE Social Science Collections, 1-12.

Karahan, E., & Roehrig, G. H. (2015). Constructing Media Artifacts in a Social Constructivist Environment to Enhance Students’ Environmental Awareness and Activism. Journal of Science Education and Technology, 24(1), 103-118. https://doi.org/10.1007/s10956-014-9525-5

Katona I, Lesko G, Andrea K, Gyula L. ole of Media in Students› Life and Their Environmental Education: A Survey of Students Aged 13 to 17. Journal of Teacher Education for Sustainability 90:(1)10;2009.

Kolb, S. M. (2012). Grounded Theory and the Constant Comparative Method: Valid Research Strategies for Educators. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies. 3(1): 83-86.

 

 

 

1

 

---

[1]  Sustainable Development 

 

[2]  educational

[3]  educative

[4] 8Sustainable Development 

2Marketing

3Education and Extension Organization(EEO)

[5]  Adhiguru

[6]  educational

[7]  educative

[8]  Nours

[9]  Report Brundland

[10]  Herbert Marshall McLuhan،July 21, 1911

 

[11]  Manuel Castells

[12]  Grounded Theory

[13]   Glaser & Strauss

[14]  Objectivist

[15]  Strauss and Corbin

[16]  Constructivist

[17]  Charmaz

[18]  Theoretical saturation

[19]  - Bryant, A & Chamaz        

[20]  -Kolb        

[21]   Google Scholar (آوریل 2015).

 

[22]  Paradigm pattern

[23]  Non government organization

---