بازتاب نظام سرمایه داری جهانی در سبک‌ زندگی جوانان ایران

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

امیر رزاقی ¹ , علی رحمانی فیروزجاه ² , علی اصغر عباسی اسفجیر ³

1 - دانشجوي دكتري جامعه شناسي اقتصادي و توسعه، گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي ، بابل، ايران
2 - دانشيار و عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي، بابل، ايران
3 - دانشيار و عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي، بابل، ايران

تاريخ الإرسال : 16 الأحد , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445 تاريخ الإصدار : 04 السبت , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: سرمایه‌داری, سرمایه‌داری جهانی, سبک زندگی, جوانان ایران, گرندد تئوری,

ملخص المقالة :

نظام سرمايه­داري جهاني براي تداوم چرخه توليد، توزيع و مصرف و رسيدن به هدف نهايي خود كه همان كسب سود و سود دوباره است نياز به تثبيت يا تحميل شكل زندگي سرمايه­داري در جوامع دارد. در دنیای امروز اين شكل از زندگي تمامي جنبه­هاي زیستی انسان­ها را احاطه نموده است. از جمله جنبه­هایي که تحت الشعاع سرمایه‌داری جهانی قرارگرفته و تغيير و تحولاتي در آن رخ داده سبک زندگی است. در اين گذر جامعه ايران به عنوان عضوی از جامعه جهاني در تعامل با جهان مدرن و تحت تاثير و تحولات آن و شكل زندگي سرمايه­داري قرار گرفته و سبک زندگی انسان ایرانی از این پدیده متاثر گشته است؛ در این بین جوانان که جمعیت قابل توجه‌ای از جامعه ایران را به خود اختصاص داده‌اند با توجه به ذات جواني و ويژگي­هايشان نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی در راس تعامل با جهان و تاثير پذيري از سرمایه­داری جهانی قرار داشته و سبك زندگي آنان بيشتر دستخوش تغيير و تحول شده است. گسترش و و سعت بازتاب سرمایه­داری جهانی در سبک زندگی جوانان این موضوع را بعنوان یک مسئله مطرح نموده است و بررسی و مطالعه آن را مهم و ضروری می­دارد. از اين رو  این مقاله كه از پژوهشي تحت عنوان سرمايه­داري جهاني و سبك زندگي جوانان ايران گرفته شده  به بررسی و مطالعه " بازتاب سرمایه­داری جهانی در برساخت سبک زندگی جوانان ایران” پرداخته است. روش بكار گرفته شده روش گرنددتئوری کلاسیک می­باشد و با توجه به اینکه جامعه مورد بررسی جوانان هستند بر این اساس افراد بین 18 تا 35 سال جامعه هدف پژوهش را تشکیل داده­اند. با انجام  مصاحبه­های عمیق نیمه ساخت یافته با 25 تن از جوانان که با روش نمونه‌گیری نظری و غير تصادفي از نوع هدفمند انتخاب شدند کفایت داده­ای و کفایت توضیحی بدست آمد. براي تحليل داده­هاي کیفی حاصل از مصاحبه­ها از 2 مرحله و 3 گام تحليلي بهره گرفته شد. در مرحله اول تحليل داده­هاي كيفي كه با تكنيك كدگذاري جوهري (كدگذاري باز و كدگذاري انتخابي)  انجام شد، 96 نشانگر، 26مقوله استخراج و از درون آنها مقوله محوري "سبک زندگی مدرن مبتنی بر مصرف‌گرایی" رويش يافت. در مرحله دوم تحلیل یعنی در کدگذاری نظری، مقوله­ها و مفاهيم منفصل حاصل از كدگذاری جوهري با يكديگر ارتباط برقرار نموده، تلفیق يافته و تصويري جامع از ميدان مطالعه نمايان شد، در اين مرحله انسجام نظري حاصل شده و در قالب روايت منسجم  " " بازتاب سرمایه داری جهاني در برساخت سبك های زندگي جوانان ایران در قالب سبك زندگي مدرن و مصرف گرا نمایان است". " بیان و مدل نظري آن ترسيم و ارائه گرديد.

المصادر:

 آجیلی, هادی, بیگی, مهدی. (1392). کالبدشکافی سبک زندگی در جامعه سرمایه‌داری. فرهنگ مشاوره و روان درمانی, 4(13), 81-110.
 آجيلي، هادي (1394، 7 شهريور)، فرهنگ سرمایه داری دروازه ورود به اقتصاد سرمایه داری، ياداشت، قابل دسترسي در تارنماي http://shabestan.ir/detail/News/482411
 ابراهیم آبادی، حسین(1392)، رویکردی میان رشته‌ به سبک زندگی؛ با نگاهی به جامعه ایران، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 5، شماره 4، پیاپی20، پاییز ص 53-33
 ازکیا مصطفی، حسینی رودبارکی سکینه. تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه روستایی، رفاه اجتماعی ۱۳۸۹; ۱۰ (۳۷) :۲۶۴-۲۴۱.
 ازکیا، مصطفی و همکان(1389)، نظریه‌های اجتماعی معاصر:با رویکرد توسعه، تهران: نشرعلم
 افراسیابی، حسین و مرادی‌فر، طاهره(1394)، بازسازی معنایی تغییر سبک‌زندگی زنان لر شهر یاسوج، فصلنامه مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، دوره13، شماره3، پاییز، ص98-77
 افشارکهن، جواد و رضایی کرماجانی، ملیحه (1396)، بررسي نقش هويت اجتماعي در تعيين سبك‌زندگي جوانان شهر همدان، مجلة علوم اجتماعي دانشكدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي مشهد، سال 14، شماره 26، بهار و تابستان، ص188-157
 الیوت، آنتونی و ترنر، برایان(1393)، برداشت‏هایی در نظریه اجتماعی معاصر کتاب، ترجمه فرهنگ ارشاد، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان
 ایگلتون، تری(1381)، درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمه: اکبر معصوم بیگی. تهران: نشر آگه
 ایزدی، پیروز (1397، 7 خرداد)، بودریار ادامه حیات جامعه سرمایه‌داری را از طریق مصرف می‌داند، خبرگزاری کتاب ایران، برگرفته از https://www.ibna.ir/vdcd5f0xkyt09k6.2a2y.html
 باکاک، رابرت(1381)، کتاب مصرف، مترجم خسرو صبری، تهران: نشر شیرازه
 بوردیو، پی‌یر(1380)، نظریه کنش: دلایل علمی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار
 بهار، مهری(1386)، مطالعات فرهنگی: اصول و مبانی، تهران: نشرسمت
 بودریا، ژان (1395)، جامعه مصرفی، تر جمه پیروز ایزدی، تهران، نشر ثالث
 جُنگ، عباس(1395)، برساخت انواع الگوهای هویتی در روند جهانی شدن، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، دوره 7، شماره 26، تابستان، ص320-277
 چنی، دیوید(1387)، سبک زندگی، علیرضا چاووشی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی
 حاجیانی، ابراهیم (1393)، الگوهای سبک زندگی ایرانیان، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک.
 حبیب‌پورگتابی، کرم (1395)، تحولات سبک زندگی در ایران، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 44، بهار، ص145-117
 حق روستا، مریم و باغشاهی، علی‌قلی (1392)، تأثير مصرف‌گرايي آمريكايي بر سبك زندگي جوانان مكزيكي، مجله پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره 18، شماره 1، بهار و تابستان، ص72-57
 رضا دوست، کریم و نبوی، سید عبدالحسین و نصرالهی قلعه عبدشاهی، حمیدرضا (1395)، عنوان بررسی رابطه‌ی میان نگرش دانشجویان نسبت به جهانی شدن و سبک زندگی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز)، فصلنامه جامعه شناسی سبک زندگی، سال 2، شماره 5، بهار، ص174-139
 ریاضی، سید‌ابوالحسن (1392)، تصویری از فرهنگ مصرفی جامعة ایران با استفاده از داده‌های یک پیمایش ملی پیرامون گذران اوقات فراغت، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره6، شماره4، پیاپی24، زمستان، ص153-137
 ریتزر، جورج (1395)، نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ سوم، تهران: نشر نی
 زارع، بیژن و فلاح، مهدی و بردیافر، نیما (1393)، مطالعه پدیدارشناسانه سبک زندگی جوانان در شهر تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 7، شماره3، پاییز،ص24-1
 سجاسی قیداری، حمدالله، صادقلو، طاهره و شهدادی، علی (1394)، بررسی اثرات جهانی شدن بر تغییرات سبك زندگی در نواحی روستایی، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره7، شماره4، پیاپی28، پاییز، ص188-153
 شایان, حمید, مودودی ارخودی, مهدی, فردوسی, سجاد (1400) رفتارشناسی عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایه‌داری، مطالعات اجتماعی گردشگری، شماره 19، دوره 10، بهار و تابستان 1401، صفحه 1-28.
 شریفی، احمد‌حسین (1391)، سبک زندگی به عنوان شاخصی براي ارزیابی سطح ایمان، معرفت فرهنگی و اجتماعی، سال3، شماره 3، پیاپی 11، تابستان، ص 62-49
 علوي، سيد اسماعيل (1392)، بازنمايي سبك زندگي مردم ايران در مستند "تابستان ما در تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات، دانشگاه صدا و سيما
 فاضلی، محمد (1398)، مصرف و سبک زندگی، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ نخست
 کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ ، ترجمه احد علیقلیان و همکاران، جلد 3 پایان هزاره، تهران: انتشارات سمت.
 کسل، فیلیپ (1383)، چکیده آثار آنتونی گیدنز، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: انتشارات ققنوس.
 کوزر، لیوئیس (1382)، زندگی و اندیشه بزرگ جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی
 گیدنز، آنتونی (1384)، چشم‌اندازهای جهانی، ترجمه محمد‌رضا جلائی پور، تهران، انتشارات طرح‌ نو
 گیدنز، آنتونی( 1394)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ هشتم، تهران: نشر مرکز
 محمدي، افشين و بي بک آبادي، غزال(1389)، بررسی مولفه‌های سبک زندگی و الگوی رفتار در فیلم‌های سینمایی پرفروش. فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال11، شماره 11، پاییز، ص138-97
 مهدی‌زاده، حسین (1390)، ... و سبک زندگی: پیشینه دانش سبک زندگی، نشریه سوره، شماره 50 و51، تابستان، ص 59-57
 میکسنزود، آلن (1383)، ملاحضاتی پیرامون جهانی شدن سرمایه‏داری، ترجمه هاشمی ف.م، نشریه چیستا، شماره 214 و 215، دی و بهمن، ص 349- 343.
 نایبی، هوشنگ و محمدی تلور، ستار (1392)، تأثیر سبک زندگی بر هویت اجتماعی (مطالعه تجربی جوانان شهر سنندج)، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 14، شماره4، زمستان، ص 152-131
 نصیری، قدیر (1381)، فرا روایت کاستلز در عصر اطلاعات، فصلنامه راهبرد، شماره 24 ، تابستان ،ص 361-351
 هاشميان‏فر، سيدعلي و چيني، نفيسه (1395)، هويت بريكولاژ و فرهنگ مصرف، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان
 هدایتی، محمد (1391)، تأثير مصرف فرهنگی بر انگاره هویتی جوانان (بررسی جوانان شهر پاوه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
• Colea, Alyson and Ferrareseb, Estelle (2018). How capitalism forms our lives, Journal for Cultural Research, published by Routledge May, VOL. 22, NO. 2, PP.105–112. https://doi.org/10.1080/14797585.2018.1461597
• Centeno, Miguel. A., & Cohen, Joseph. N. (2010). Global capitalism: A sociological perspective. Puplished by: Polity Press, ISBN-13: 978-0-7456-4450-9
• Enright, Thresa., Björkman, Lisa., McGuirk, Pauline., Peck, Jamie., Purcell, Mark, Scott, A. J., & Rossi, U. (2018). Cities in Global Capitalism. The AAG Review of Books,Vol. 6, No.1, pp.59-75 https://doi.org/10.1080/2325548X.2018.1402288
• Asia: lifestyle and identity, London,Routledge
• Flynn, Matthew. B. (2021). Global capitalism as a societal determinant of health: A conceptual framework. Social Science & Medicine, Vol 268, No. 113530 https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2020.113530‏
• Gerke, Solvay (2000), Global lifestyles under local conditions:the New IndonesianMiddle Class,135-158,Edite by: Chua Beng-Huat, Consumption in
• Kuk-Kim,Seung(2000), Changing lifestyles and Consumption Patterns of theSouth Korean Middle Class and New Genarations, 61-81,Edited by: Chua Beng-Huat, Consumption in Asia: lifestyle and identity, London,Routledge
• Miles, Steven (2000). Youth lifestyles in a changing world, First Published ,University of Wolverhampton,McGraw-Hill Education (UK), ISBN-13 : 978-0335200986
• Simon.Fan, Chengze (2000), Economic Development and The changing patterns of consumption in urban China, 82-97, Edited by: Chua Beng-Huat, Consumption in Asia: lifestyle and identity, London, Routledge
• Sklair, Leslie (2015). Capitalism: GlobaL, London, UK, pp.99-104 http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.32012-8
• Sklair, Leslie (1995). Sociology of the Global System, , Publisher : ‎The Johns Hopkins University,2nd edition ISBN-13‏: ‎978-0801852114 https://doi.org/10.1177/079160359500500122
• Lifestyle (social sciences) ،wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Lifestyle_(social_sciences