بازتاب نظام سرمایه داری جهانی در سبک زندگی جوانان ایران
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
امیر رزاقی
1
,
علی رحمانی فیروزجاه
2
,
علی اصغر عباسی اسفجیر
3
1 - دانشجوي دكتري جامعه شناسي اقتصادي و توسعه، گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي ، بابل، ايران
2 - دانشيار و عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي، بابل، ايران
3 - دانشيار و عضو هيات علمي گروه جامعه شناسي، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي، بابل، ايران
کلید واژه: سرمایهداری, سرمایهداری جهانی, سبک زندگی, جوانان ایران, گرندد تئوری,
چکیده مقاله :
نظام سرمايهداري جهاني براي تداوم چرخه توليد، توزيع و مصرف و رسيدن به هدف نهايي خود كه همان كسب سود و سود دوباره است نياز به تثبيت يا تحميل شكل زندگي سرمايهداري در جوامع دارد. در دنیای امروز اين شكل از زندگي تمامي جنبههاي زیستی انسانها را احاطه نموده است. از جمله جنبههایي که تحت الشعاع سرمایهداری جهانی قرارگرفته و تغيير و تحولاتي در آن رخ داده سبک زندگی است. در اين گذر جامعه ايران به عنوان عضوی از جامعه جهاني در تعامل با جهان مدرن و تحت تاثير و تحولات آن و شكل زندگي سرمايهداري قرار گرفته و سبک زندگی انسان ایرانی از این پدیده متاثر گشته است؛ در این بین جوانان که جمعیت قابل توجه‌ای از جامعه ایران را به خود اختصاص دادهاند با توجه به ذات جواني و ويژگيهايشان نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی در راس تعامل با جهان و تاثير پذيري از سرمایهداری جهانی قرار داشته و سبك زندگي آنان بيشتر دستخوش تغيير و تحول شده است. گسترش و و سعت بازتاب سرمایهداری جهانی در سبک زندگی جوانان این موضوع را بعنوان یک مسئله مطرح نموده است و بررسی و مطالعه آن را مهم و ضروری میدارد. از اين رو این مقاله كه از پژوهشي تحت عنوان سرمايهداري جهاني و سبك زندگي جوانان ايران گرفته شده به بررسی و مطالعه " بازتاب سرمایهداری جهانی در برساخت سبک زندگی جوانان ایران” پرداخته است. روش بكار گرفته شده روش گرنددتئوری کلاسیک میباشد و با توجه به اینکه جامعه مورد بررسی جوانان هستند بر این اساس افراد بین 18 تا 35 سال جامعه هدف پژوهش را تشکیل دادهاند. با انجام مصاحبههای عمیق نیمه ساخت یافته با 25 تن از جوانان که با روش نمونه‌گیری نظری و غير تصادفي از نوع هدفمند انتخاب شدند کفایت دادهای و کفایت توضیحی بدست آمد. براي تحليل دادههاي کیفی حاصل از مصاحبهها از 2 مرحله و 3 گام تحليلي بهره گرفته شد. در مرحله اول تحليل دادههاي كيفي كه با تكنيك كدگذاري جوهري (كدگذاري باز و كدگذاري انتخابي) انجام شد، 96 نشانگر، 26مقوله استخراج و از درون آنها مقوله محوري "سبک زندگی مدرن مبتنی بر مصرف‌گرایی" رويش يافت. در مرحله دوم تحلیل یعنی در کدگذاری نظری، مقولهها و مفاهيم منفصل حاصل از كدگذاری جوهري با يكديگر ارتباط برقرار نموده، تلفیق يافته و تصويري جامع از ميدان مطالعه نمايان شد، در اين مرحله انسجام نظري حاصل شده و در قالب روايت منسجم " " بازتاب سرمایه داری جهاني در برساخت سبك های زندگي جوانان ایران در قالب سبك زندگي مدرن و مصرف گرا نمایان است". " بیان و مدل نظري آن ترسيم و ارائه گرديد.
The global capitalist system, in order to sustain the cycle of production, distribution, and consumption and achieve its ultimate goal of profit and reinvestment, requires the establishment or imposition of a capitalist lifestyle within societies. In today's world, this form of life has encompassed all aspects of human existence. Among the aspects that have been influenced by global capitalism and undergone changes is lifestyle. In this context, Iranian society, as a member of the global community, has interacted with the modern world and been influenced by its transformations and the capitalist way of life. Consequently, the lifestyle of Iranians has been affected. Among them, the youth, who constitute a significant portion of Iranian society, due to their inherent social characteristics and their position at the forefront of interaction with the world, have been more influenced by global capitalism, and their lifestyle has undergone more changes. The expansion and reflection of global capitalism in the lifestyle of the youth have made this issue a subject of study, and its examination and analysis are deemed important and necessary.
Therefore, this article, derived from a research titled "Global Capitalism and the Lifestyle of Iranian Youth," examines the reflection of global capitalism in the construction of the lifestyle of Iranian youth. The method used is the "reflection of global capitalism" study program, employing classical theory. Given that the study population is youth, individuals aged 18 to 35 form the target population of the research. Through in-depth semi-structured interviews with 25 young people selected through theoretical and non-random purposive sampling, data and explanatory sufficiency were achieved. For the analysis of qualitative data obtained from the interviews, a three-stage and two-step analytical process was used. In the first stage, qualitative data analysis was conducted using the substantive coding technique (open coding and selective coding), resulting in 96 indicators and 26 categories. In the second stage of analysis, i.e., theoretical coding, the central category of "modern lifestyle based on consumerism" emerged. The categories and discrete concepts resulting from substantive coding were interconnected, integrated, and a comprehensive picture of the field of study emerged. In this stage, theoretical coherence was achieved and expressed in the form of a coherent narrative. The theoretical model of "the construction of Iranian youth's lifestyles in the form of modern and consumerist lifestyles" was drawn and presented.
آجیلی, هادی, بیگی, مهدی. (1392). کالبدشکافی سبک زندگی در جامعه سرمایهداری. فرهنگ مشاوره و روان درمانی, 4(13), 81-110.
آجيلي، هادي (1394، 7 شهريور)، فرهنگ سرمایه داری دروازه ورود به اقتصاد سرمایه داری، ياداشت، قابل دسترسي در تارنماي http://shabestan.ir/detail/News/482411
ابراهیم آبادی، حسین(1392)، رویکردی میان رشته به سبک زندگی؛ با نگاهی به جامعه ایران، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 5، شماره 4، پیاپی20، پاییز ص 53-33
ازکیا مصطفی، حسینی رودبارکی سکینه. تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه روستایی، رفاه اجتماعی ۱۳۸۹; ۱۰ (۳۷) :۲۶۴-۲۴۱.
ازکیا، مصطفی و همکان(1389)، نظریه‌های اجتماعی معاصر:با رویکرد توسعه، تهران: نشرعلم
افراسیابی، حسین و مرادی‌فر، طاهره(1394)، بازسازی معنایی تغییر سبک‌زندگی زنان لر شهر یاسوج، فصلنامه مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان، دوره13، شماره3، پاییز، ص98-77
افشارکهن، جواد و رضایی کرماجانی، ملیحه (1396)، بررسي نقش هويت اجتماعي در تعيين سبك‌زندگي جوانان شهر همدان، مجلة علوم اجتماعي دانشكدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي مشهد، سال 14، شماره 26، بهار و تابستان، ص188-157
الیوت، آنتونی و ترنر، برایان(1393)، برداشتهایی در نظریه اجتماعی معاصر کتاب، ترجمه فرهنگ ارشاد، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان
ایگلتون، تری(1381)، درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمه: اکبر معصوم بیگی. تهران: نشر آگه
ایزدی، پیروز (1397، 7 خرداد)، بودریار ادامه حیات جامعه سرمایهداری را از طریق مصرف می‌داند، خبرگزاری کتاب ایران، برگرفته از https://www.ibna.ir/vdcd5f0xkyt09k6.2a2y.html
باکاک، رابرت(1381)، کتاب مصرف، مترجم خسرو صبری، تهران: نشر شیرازه
بوردیو، پی‌یر(1380)، نظریه کنش: دلایل علمی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار
بهار، مهری(1386)، مطالعات فرهنگی: اصول و مبانی، تهران: نشرسمت
بودریا، ژان (1395)، جامعه مصرفی، تر جمه پیروز ایزدی، تهران، نشر ثالث
جُنگ، عباس(1395)، برساخت انواع الگوهای هویتی در روند جهانی شدن، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، دوره 7، شماره 26، تابستان، ص320-277
چنی، دیوید(1387)، سبک زندگی، علیرضا چاووشی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی
حاجیانی، ابراهیم (1393)، الگوهای سبک زندگی ایرانیان، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات استراتژیک.
حبیب‌پورگتابی، کرم (1395)، تحولات سبک زندگی در ایران، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 44، بهار، ص145-117
حق روستا، مریم و باغشاهی، علی‌قلی (1392)، تأثير مصرف‌گرايي آمريكايي بر سبك زندگي جوانان مكزيكي، مجله پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره 18، شماره 1، بهار و تابستان، ص72-57
رضا دوست، کریم و نبوی، سید عبدالحسین و نصرالهی قلعه عبدشاهی، حمیدرضا (1395)، عنوان بررسی رابطه‌ی میان نگرش دانشجویان نسبت به جهانی شدن و سبک زندگی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز)، فصلنامه جامعه شناسی سبک زندگی، سال 2، شماره 5، بهار، ص174-139
ریاضی، سید‌ابوالحسن (1392)، تصویری از فرهنگ مصرفی جامعة ایران با استفاده از داده‌های یک پیمایش ملی پیرامون گذران اوقات فراغت، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره6، شماره4، پیاپی24، زمستان، ص153-137
ریتزر، جورج (1395)، نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ سوم، تهران: نشر نی
زارع، بیژن و فلاح، مهدی و بردیافر، نیما (1393)، مطالعه پدیدارشناسانه سبک زندگی جوانان در شهر تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 7، شماره3، پاییز،ص24-1
سجاسی قیداری، حمدالله، صادقلو، طاهره و شهدادی، علی (1394)، بررسی اثرات جهانی شدن بر تغییرات سبك زندگی در نواحی روستایی، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره7، شماره4، پیاپی28، پاییز، ص188-153
شایان, حمید, مودودی ارخودی, مهدی, فردوسی, سجاد (1400) رفتارشناسی عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایهداری، مطالعات اجتماعی گردشگری، شماره 19، دوره 10، بهار و تابستان 1401، صفحه 1-28.
شریفی، احمد‌حسین (1391)، سبک زندگی به عنوان شاخصی براي ارزیابی سطح ایمان، معرفت فرهنگی و اجتماعی، سال3، شماره 3، پیاپی 11، تابستان، ص 62-49
علوي، سيد اسماعيل (1392)، بازنمايي سبك زندگي مردم ايران در مستند "تابستان ما در تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات، دانشگاه صدا و سيما
فاضلی، محمد (1398)، مصرف و سبک زندگی، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ نخست
کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ ، ترجمه احد علیقلیان و همکاران، جلد 3 پایان هزاره، تهران: انتشارات سمت.
کسل، فیلیپ (1383)، چکیده آثار آنتونی گیدنز، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: انتشارات ققنوس.
کوزر، لیوئیس (1382)، زندگی و اندیشه بزرگ جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی
گیدنز، آنتونی (1384)، چشم‌اندازهای جهانی، ترجمه محمد‌رضا جلائی پور، تهران، انتشارات طرح نو
گیدنز، آنتونی( 1394)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ هشتم، تهران: نشر مرکز
محمدي، افشين و بي بک آبادي، غزال(1389)، بررسی مولفه‌های سبک زندگی و الگوی رفتار در فیلم‌های سینمایی پرفروش. فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات، سال11، شماره 11، پاییز، ص138-97
مهدی‌زاده، حسین (1390)، ... و سبک زندگی: پیشینه دانش سبک زندگی، نشریه سوره، شماره 50 و51، تابستان، ص 59-57
میکسنزود، آلن (1383)، ملاحضاتی پیرامون جهانی شدن سرمایهداری، ترجمه هاشمی ف.م، نشریه چیستا، شماره 214 و 215، دی و بهمن، ص 349- 343.
نایبی، هوشنگ و محمدی تلور، ستار (1392)، تأثیر سبک زندگی بر هویت اجتماعی (مطالعه تجربی جوانان شهر سنندج)، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 14، شماره4، زمستان، ص 152-131
نصیری، قدیر (1381)، فرا روایت کاستلز در عصر اطلاعات، فصلنامه راهبرد، شماره 24 ، تابستان ،ص 361-351
هاشميانفر، سيدعلي و چيني، نفيسه (1395)، هويت بريكولاژ و فرهنگ مصرف، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان
هدایتی، محمد (1391)، تأثير مصرف فرهنگی بر انگاره هویتی جوانان (بررسی جوانان شهر پاوه)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
• Colea, Alyson and Ferrareseb, Estelle (2018). How capitalism forms our lives, Journal for Cultural Research, published by Routledge May, VOL. 22, NO. 2, PP.105–112. https://doi.org/10.1080/14797585.2018.1461597
• Centeno, Miguel. A., & Cohen, Joseph. N. (2010). Global capitalism: A sociological perspective. Puplished by: Polity Press, ISBN-13: 978-0-7456-4450-9
• Enright, Thresa., Björkman, Lisa., McGuirk, Pauline., Peck, Jamie., Purcell, Mark, Scott, A. J., & Rossi, U. (2018). Cities in Global Capitalism. The AAG Review of Books,Vol. 6, No.1, pp.59-75 https://doi.org/10.1080/2325548X.2018.1402288
• Asia: lifestyle and identity, London,Routledge
• Flynn, Matthew. B. (2021). Global capitalism as a societal determinant of health: A conceptual framework. Social Science & Medicine, Vol 268, No. 113530 https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2020.113530
• Gerke, Solvay (2000), Global lifestyles under local conditions:the New IndonesianMiddle Class,135-158,Edite by: Chua Beng-Huat, Consumption in
• Kuk-Kim,Seung(2000), Changing lifestyles and Consumption Patterns of theSouth Korean Middle Class and New Genarations, 61-81,Edited by: Chua Beng-Huat, Consumption in Asia: lifestyle and identity, London,Routledge
• Miles, Steven (2000). Youth lifestyles in a changing world, First Published ,University of Wolverhampton,McGraw-Hill Education (UK), ISBN-13 : 978-0335200986
• Simon.Fan, Chengze (2000), Economic Development and The changing patterns of consumption in urban China, 82-97, Edited by: Chua Beng-Huat, Consumption in Asia: lifestyle and identity, London, Routledge
• Sklair, Leslie (2015). Capitalism: GlobaL, London, UK, pp.99-104 http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.32012-8
• Sklair, Leslie (1995). Sociology of the Global System, , Publisher : The Johns Hopkins University,2nd edition ISBN-13: 978-0801852114 https://doi.org/10.1177/079160359500500122
• Lifestyle (social sciences) ،wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Lifestyle_(social_sciences
