ارزیابی و تحلیل ساختارهای فضا – جامعه و امنیت اجتماعی در محلات اسلامشهر

الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

علی اکبر توکلی نژاد ¹ (دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
رحیم سرور ² (استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 10 الإثنين , رجب, 1442 تاريخ التأكيد : 15 الثلاثاء , رمضان, 1442 تاريخ الإصدار : 29 الإثنين , رجب, 1444

الکلمات المفتاحية: اسلامشهر, فضا, امنیت اجتماعی, اسکان غیر رسمی,

ملخص المقالة :

سکونت قریب به 8 میلیون نفر در سکونتگاه های غیررسمی یا محلات فرو دست شهری، یکی از چالش های اساسی در نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری ایران محسوب می شود که خاستگاه و علل گسترش آن را م توان در مولفه های مختلفی از سطوح کلان، میانه دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران و خرد در رابطه با شرایط اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، قانون گذاری، جمعیتی، تبیین و تحلیل کرد که در چارچوب نظریات مختلفی مورد بحث و بررسی و کالبد شکافی علمی قرار گرفته اند که از آن جمله می توان به نظریات مهاجرت و عدم تعادل های فضایی اشاره کرد. در میان معضلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی، مسئله امنیت اجتماعی یکی از اساس ترین چالش ها به شمار می رود. هدف اصلی این مقاله تبیین ابعاد فضا جامعه و امنیت اجتماعی درمحدوده سکونتگاه های غیررسمی واقع در اسلامشهر می باشد که برای این منظور محلات اسلامشهرانتخاب شده است. نوع تحقیق کاربردی توسعه ای بوده و از ابزارهای اسنادی، تحلیلی، بازدیدهای میدانی، مصاحبه، تکمیل و تحلیل پرسشنامه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در بین محلات چهارگانه میان آباد، امام حسین، مظفریه، و ضیاء آباد، محله میان‌آباد نمونه بارزی از جدایی‌گزینی فضایی - اجتماعی با شرایط اقتصادی - اجتماعی و کالبدی خاص خود می‌باشد.

المصادر:

1. صفهانی، زهرا، اسدی، مجید، (1392)، سکونتگاه‏های غیررسمی در اراضی حریم شهرها و راهکارهای تعدیل آن، اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار.


2. افروغ، عماد، (1375)، فضا و نابرابری اجتماعی، تهران .انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.


3. بندر آباد، علیرضا، خلیجی، محمد علی، (1397)، سنجش عدالت اجتماعی با رویکرد توسعه پایدار مطالعه موردی مناطق شهری تبریز، شهرپایدار، سال 1، شماره 1.


4. پوراحمد، احمد، خلیجی، محمد علی، (1393)، قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR (مطالعه موردی شهر بناب)، برنامه ریزی فضایی، سال 4، شماره 2.

جامی، مؤذن، هادی، محمد، (1378)، نگاهی به آسیب شناسی امنیت ملی، فصلنامه مطالعا دفاعی استراتژیک، سال 1، شماره 4.

5. حاتمی‌نژاد، حسین، حسین اوغلی، جواد، (1388)، بررسی تطبیقی برخی شاخص‌ها در سکونت گاه‌های غیر رسمی اطراف کلان شهر تهران(مطالعه موردی: حصار امیر و شهرک انقلاب)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 9، شماره 12.


6. خلیجی، محمدعلی، سرور، رحیم، (1397)، تحلیلی بر انواع تفرق‌ها و میزان اثرگذاری آنها بر تحقق مدیریت یکپارچه حریم پایتخت، مطالعات برنامه ­ریزی سکونتگاه های انسانی، سال 13، شماره 43.


7. رجبی پور، محمود، (1382)، درآمدی بر احساس امنیت در بستر امنیت عینی، دانش انتظامی، شماره 18.


8. سرور رحیم، (1388)، مقدمه‏ای بر آینده نگری گسترش سکونتگاه‏های غیررسمی در منطقه شهری تهران" فصلنامه هفت شهر، سال 2، شماره 29 و 30.


9. سرور، رحیم، خلیجی، محمدعلی، (1394)، سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد، برنامه ریزی شهری، سال 6، شماره 21.


10. شادنیا ، هوشنگ، (1382)، قاچاق کالا و امنیت اجتماعی مج، موعه مقـالات همایش امنیت اجتماعی.


11. شکویى، حسین، (1375)، اندیشه‏هاى نو در فلسفه جغرافیا، تهران، جلد اول، گیتاشناسى.


12. صالحی، اسماعیل، (1387)، ویژگی‏های محیطی در فضاهای شهری امن، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.


13. عزت‌پناه، بختیار، خلیجی، محمد‌علی، (135)، تحلیل الگوی گسترش کالبدی و فضایی با استفاده از مدل هلدرن مورد شناسی: شهر گناباد، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه، سال 6، شماره 20.


14. عظیمی هاشمی، مژگان، (1384)، تحلیل مقایسه‏ای احساس امنیت اجتماعی- اقتصادی مردم مشهد و کشور، مجله فرهنگ خراسان، سال 5، شماره 12.


15. کارگر، بهمن، (1389)، فضا، جامعه و امنیت اجتماعى در حاشیه جنوبى کلان شهر تهران (شهرستان اسلامشهر)، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعى، شماره 22.


16. کلانتری، محسن، (1380)، بررسی جغرافیایی جرم در شهر تهران، پایان نامه دوره دکتری برنامه‏ریزی شهری دانشگاه تهران.


17. کلاهچیان، محمد، (1382)، اپوزیسیون توده وار: تحلیلی بر بحران خرداد 82، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.


18. مرکز آمار ایران، سالنامه آماری سال‏های 1395، 1390، 1385 .


19. Blobaum, A. & Hunecke, M. (2005). Perceived Danger in Urban Public Space; The Impacts of Physical Features and Personal Factors. Environment and Behavior, 4, 465-486.


20. Day, K. Stump, C. & Carreon, D. (2003). Confrontation and Loss of Control: Masculinity and Men’s Fear in Public Space. Journal of Environmental Psychology, 558, 311–322.


21. Gert, V.B. (2005) “Fearofcrime: feeling (un) safeand (in) secureinther is ksociety", Availablefrom: http: //mineco.fgov.be/informations/statistics/studies/ac084_en.