مطالعه عوامل موثر بر انتشار دی‏اکسیدکربن در کشور (با رویکرد تحلیل تجزیه لاسپیرز اصلاح شده)

الموضوعات :

هدیه علیشیری ¹ , شهرزاد محمد خانلی ² , اعظم محمدباقری ³

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات).
2 - دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
3 - پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات بین المللی انرژی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , رمضان, 1438

الکلمات المفتاحية: انتشار دی اکسیدکربن(CO2), روش تحلیل تجزیه‏ای, توسعه پایدار, مصرف انرژی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: اقدامات جاری در زمینه تثبیت و کاهش انتشار گازهای گل خانه ای به ویژه دی اکسیدکربن (CO2) در راستای دستیابی به توسعه پایدار در سطح قابل قبولی نبوده و تلاش بیشتری نیاز است. از این رو شناخت عوامل موثر بر انتشار CO2 جهت ارزیابی سیاست ها و راهبردها ضروری است. مقیاس فعالیت اقتصادی، تغییرات ساختاری، ضریب انتشار و شدت انرژی را می توان به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر در نظر گرفت که البته با توجه به تفاوت میزان اثر گذاری ها در هریک از بخش ها، اقتصاد ایران به چهار بخش خانگی و تجاری، صنعت، حمل و نقل و کشاورزی تقسیم شدند و در دوره زمانی 1380-1391مورد بررسی قرار گرفتند . روش بررسی: روش بررسی این مطالعه شیوه "تحلیل تجزیه لاسپیرز اصلاح شده" است. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که در تمامی بخش های مورد بررسی اثر ساختار بیشترین نقش را در انتشار CO2 داشته است. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده، مثبت بودن اثر مقیاس بیان گر آن است که با شیوه کنونی صنعتی شدن کشور به علت مصرف بیشتر سوخت های فسیلی، افزایش انتشار CO2 امری اجتناب ناپذیر است . هم چنین اثر شدت انتشار به جزء در بخش حمل و نقل در سه بخش دیگر در تمام دوره مورد بررسی به سبب اهتمام مسئولان در راستای افزایش کارایی انرژی، بهبود کیفیت سوخت منفی می باشد ولی در بخش حمل و نقل رشد بیشتر میزان مصرف انرژی سبب خنثی شدن این سیاست ها و مثبت شدن اثر شده است. اجرای سیاست سهمیه بندی بنزین و هدف مندی یارانه ها را می توان از مهم ترین علل روند نامنظم اثر شدت انرژی در بخش ها دانست.

المصادر:

1. Kuntsi-Reunanen, E.,2007 A comparison of Latin American energy-related CO2 emissions from 1970 to 2001, Energy Policy 35 586–596


2. Hatzigeorgiou,E and etal.,2008 CO2 emissions in Greece for 1990–2002: A decomposition analysis and comparison of results using the Arithmetic Mean Divisia Index and Logarithmic Mean Divisia Index techniques, Energy 33 492–499


3. Md shahiduzzaman, khorshed Alam. 2012, Changes in energy efficiency in Australia: A decomposition of aggregate energy intensity using Logarithmic Mean Divisia approach, MPRA Paper No. 36250, posted 28. January


4. Robaina-Alves. M, Moutinho, V., 2013 Carbon dioxide emissions intensity of Portuguese industry and energy sectors: A convergence analysis and econometric approach, Renewable and Sustainable Energy Reviews; 40:438–449.


5. لطفعلی پور و آشنا" بررسی عوامل موثر بر انتشار دی اکسیدکربن در اقتصاد ایران "فصلنامه مطالعات انرژی ‏. سال هفتم (24)‏. بهار 1389‏. صفحات 1121-145


6. پورعبادالهان کویچ، م و همکاران. "تجزیه عوامل موثر بر تغییرات انتشار آلودگی دی‏اکسیدکربن در زیربخش های صنعتی ایران"، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال سوم، شماره 9، بهار 1393، صفحات 131-115
   
   
   1. D. Diakoulaki., 2000”Decomposition analysis of CO2 emission from the Greek manufacturing sector” Global Nest: the Int. J. Vol 2, No 1, pp 119-127,
   
   
   2. Bin Su, B.W. Ang .,2012 "Structural decomposition analysis applied to energy and emissions: Some methodological developments" Energy Economics 34 , 177–188  
   
   
   3. B‏. W‏. Ang., 2005 "The LMDI approach to decomposition analysis: a partical guide" energy policy.33-867.
   
   
   4. فطرس و براتی (1389)، "ﺗﺤﻠﻴﻞﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺘﺸﺎردی‏اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻲ اﻳﺮان78 -86"، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دوره 1، شماره 1 : 135-154   
      
      
      1. Wietze Lise., 2005 ‏. Decompositon of CO2 Emission over 1980-2003 in Turkey‏.‏ FondazioneEni Enrico Mattei 
      
      
      2. باصری و همکاران "بررسی سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی با استفاده از روش مجزا سازی انرژی (مطالعه موردی شرکت پگاه فارس، تهران و اصفهان" فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی سال هفتم (25) تابستان 1389 ‏. صفحات 113-141  
      
      
      3. خودی ، م و همکاران(1390)، "بررسی انتشار دی اکسید کربن ناشی از مصرف برق در بخش‏‏‏ها‏ی اقتصادی ایران با استفاده از تکنیک تجزیه"بیست و ششمین کنفرانس بین المللی برق   
      
      
      4. فطرس و براتی(1390)، "تجزیه انتشار دی‏اکسیدکربن ناشی از مصرف انرژی به بخش های اقتصادی ایران ؛یک تحلیل تجزیه‏ای شاخص" فصلنامه مطالعات انرژی، سال هشتم (28)‏. 49-
      
      
      5. خلیلی عراقی، م و همکاران، تحلیل تجزیه انتشار دی اکسید کرین ناشی از مصرف انرژی در ایران ، محیط شناسی، سال سی و هشتم، شماره 61، بهرا 91، صفحه 104-93 
      
      
      6. ترازنامه هیدروکربوری، انتشارات موسسه مطالعات بین المللی انرژی وزرات نفت، 1391- 1384 
      
      
      7. ترازنامه انرژی، انتشارات وزارت نیرو، 1391-1380