فاکتورهای تحقق غایت‌ وجودی ‌انسان از منظر ملاصدرا

الموضوعات :

طیبه توکلی حامد ¹ (دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)
هادی واسعی ² (استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)
محمدحسین ایراندوست ³ (استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)

تاريخ الإرسال : 22 الخميس , محرم, 1442 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , ربيع الأول, 1442 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , شعبان, 1442

الکلمات المفتاحية: عقل, حکمت, غایت‌وجودی, کمال, انسان, سعادت‌, ملاصدرا,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی فاکتورهای تحقق غایت وجودی انسان از منظر ملاصدرا است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد ملاصدرا غایت را همان حکمت‌ حقیقی معرفت‌ وجود، صفات و فعل خداوند و معرفت ‌نفس و چگونگی معاد آن دانسته و این حکمت ‌حقیقی را با سعادت ‌عقلی یکی می‌داند و معتقد است موجودی‌ که سعادت‌‌ حقیقی دارد، به ‌کمال نهایی خود رسیده‌ و او همان انسان ‌کامل است. از آن جا که حکمت از دیدگاه ملاصدرا، همان معرفت بوده و معرفت همان ایمان است و ایمان از ضعیف‌ترین مرتبه تا عالی‌ترین مرتبه آن با عمل همراه می‌باشد و در واقع اندک و بسیار بودن عمل و کیفیت آن نشان دهندة ضعف ایمان یا قوت آن است، در نتیجه نه تنها عمل نیست که در پیدایش حکمت نقش مؤثری ایفا می‌کند، بلکه حکمت نیز همواره خود را در عمل حکیم آشکار می‌سازد و حکیم بی‌عمل تنها مدعی حکمت است و همانند کسی است که مدعی ایمان بوده و اثری از آن در رفتارش مشاهده نمی‌شود.

المصادر:

قرآن کریم

اردبیلی، عبدالغنی (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام­ خمینی، ج3.

جوادی­آملی، عبدالله (1368). شرح حکمت‌ متعالیه اسفار اربعه. تهران: ‌الزهراء‌(س)، ج6.

جوادی­آملی، عبدالله (1376). رحیق مختوم. قم: اسراء، ج2.

جوهری فارابی، اسماعیل بن حماد (1430ق). تاج اللغه و صحاح العربیه المسمی الصحاح. لبنان: داراحیاء التراث العربی، ج5.

سیاح، احمد (1387). فرهنگ بزرگ جامع نوین عربی فارسی مصور. تهران: کتاب‌فروشی اسلام، ج3.

عبدالهی، مهدی (1390). کمال‌ نهایی انسان و راه تحصیل آن از دیدگاه فیلسوفان اسلامی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

مطهری، مرتضی (1386). جهان­بینی اسلامی. تهران: صدرا.

ملاصدرا (1354).‌ المبدأ و ‌المعاد فی ‌الحکمه ‌المتعالیه. مصحح سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

ملاصدرا (1363). تفسیر ‌القرآن‌ الکریم. ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی، ج5-6، 1.

ملاصدرا (1380).‌ الحکمه ­المتعالیه فی أسفار العقلیه ‌الأربعه. ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی، ج2، 9، 3/1، 3، 1، 8.

ملاصدرا (1381). کسر اصنام ‌الجاهلیه. ترجمه محسن جهانگیری. تهران: بنیاد حکمت ­اسلامی صدرا.

ملاصدرا (1382).‌ الشواهد الربوبیه فی مناهج ‌السلوکیه. مصحح سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان­ کتاب.

ملاصدرا (1387ب). مظاهر ‌الالهیه. مصحح سید محمد خامنه­ای. تهران: بنیاد حکمت ­اسلامی صدرا.

ملاصدرا (1389). اسرار الآیات. ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی.

ملاصدرا (1981م). ‌الحکمه ­المتعالیه فی أسفار العقلیه ‌الأربعه. بیروت: دار‌الحیاء‌ التراث ‌العربی، ج1.

ملاصدرا (1387الف). شرح ‌الاصول‌ الکافى. تصحیح سبحانعلى کوشا. تهران: بنیاد حکمت­ اسلامى صدرا، ج5.

ملاصدرا (1390الف). اکسیر ‌العارفین فی معرفه طریق ‌الحق و ‌الیقین. مصحح سید یحیی یثربی. تهران: بنیاد حکمت­ اسلامی صدرا.

ملاصدرا (1390ب). رساله سه­ ا­صل. مصحح سید حسین نصر. تهران: بنیاد حکمت ­اسلامی صدرا.