صورة الخمرة فی شعر مصطفی وهبی التّل (عرار) ومدی تأثّرها من رباعیات الخیام

الموضوعات :

هومن ناظمیان ¹ , حسین ابویسانی ² , صغرا فلاحتی ³ , راضیه مسکنی ⁴

1 - أستاذ مشارک فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة خوارزمی، طهران، إیران
2 - أستاذ مشارک فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة خوارزمی، طهران، إیران
3 - أستاذة مشارکة فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة خوارزمی، طهران، إیران
4 - طالبة مرحلة الدکتوراه فی اللغة العربیة وآدابها بجامعة خوارزمی، طهران، إیران

تاريخ الإرسال : 15 الأربعاء , رمضان, 1439 تاريخ التأكيد : 30 الأحد , ربيع الثاني, 1440 تاريخ الإصدار : 23 السبت , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية: الخمرة, التشبیه, الأردن, الرباعیات, الصورة,

ملخص المقالة :

یعتبر مصطفی وهبی التل المعروف بـ"عرار" (1899–1949م) من أبرز شعراء الأردن. تأثَّر عرار أشدّ التاثّر بفلسفة الخیام فی رباعیاته وقد نسج الأشعار علی منواله. حتی أنّه یمکننا القول إنّ عملیة فهم واستیعاب مضامینه الشعریة تصعب وتعسر علی الأذهان دون الترکیز علی فلسفة الخیام واستیعاب شعره. لکنّ السؤال هنا هل تأثُّر عرار بالخیام ینحصر فی مضامینه الشعریة فقط أو أنّه یتجلّی فی صوره الشعریة أیضاً. بناءً علی هذا إنّ البحث یسعی إلی دراسة تحلیلة مقارنة بین صور عرار والخیام الشعریة علی أساس المنهج الفنی حتّی یتعین مدی تأثره من الرباعیات أو إبداع الشاعر فیه ونظراً إلی أنّ موضوع الخمریات یعتبر من أهمّ المواضیع لدی الشاعرین، فإنّ البحث یتمحور علی دراسة صورة الخمرة عندهما. والنتائج التی تمّ التوصل إلیها فی هذه المقالة تشیر إلی أنّ عرار لم یتأثّر بالصور الشعریة لدی الخیام بل لقد حاول فی معظم الأحیان أن تکون فلسفة الخیام مجرد مصدر إلهام تنفتح به صوره الشعریة.

المصادر:

ابن منظور. (2005م). لسان العرب. مراجعه وتدقیق: یوسف البقاعی وابراهیم شمس الدّین ونضال علی. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.

براهنی، رضا. (1380م). طلا در مس (3ج). طهران: زریاب.

بورنامداریان، تقی. (1374ش). سفر در مه (تاملی در شعر احمد شاملو). طهران: زمستان.

الجرجانی، عبدالقاهر. (1988م). اسرار البلاغة فی علم البیان. الطبعة الأولی. بیروت: دار الکتب العلمیة.

خیام، عمر. (1378ش). رباعیات. با تصحیح، مقدمه وحواشی: محمد علی فروغی وقاسم غنی، ویرایش جدید: بهاء الدین خرمشاهی. الطبعة الثانیة. طهران: نشر ناهید.

دشتی، علی. (1377ش). دمی با خیام. الطبعة الثانیة. طهران: اساطیر.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1372ش). صور خیال در شعر فارسی. الطبعة الأولی. طهران: آگاه.

شمیسا، سیروس. (1374ش). بیان ومعانی. طهران: فردوس.

فاضلی، مهبود. (1387ش). «نظام فکری خیام». فصلیة پژوهش­های ادبی. السنة الخامسة. العدد 20. صص 89-61 .

علی ربابعه، بسام. (1381ش). «تلاش­های شاعر بزرگ اردن (عرار) در قلمرو ادبیات فارسی». مجلة کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة بجامعة طهران. الخریف والشتاء. صص 170-155.

ـــــــــ . (1383ش). «خیام در ادبیات معاصر اردن با تکیه بر آثار شاعر بزرگ اردن عرار». اطروحة دکتوراه. جامعة طهران.

مفتاحی، محمد. (1384ش). «نگاهی به استعاره های شعر امروز». مجلة آزما. العدد 38. صص 31-32. 

الملثّم، البدوی. (2009م). عرار شاعر الأردن. الطبعة الأولی. الأردن: الأهلیة للنشر والتوزیع.

الناعوری، عیسی. (1980م). الحرکة الشعریة فی الضفة الشرقیة من المملکة الأردنیة الهاشمیة. الأردن: الأهلیة للنشر والتوزیع.

وهبی التل، مصطفی. (1998م). دیوان عشیات وادی الیابس. تحقیق: زیاد الزعبی. الطبعة الثانیة. بیروت: المؤسسة العربیة للنشر والتوزیع.

ــــــــ . (1990م). ترجمة رباعیّات عمر الخیّام. تحقیق: یوسف بکّار. الطبعة الأولی. بیروت: دار الجیل.

یوسفی، غلامحسین. (1388ش). چشمه روشن (دیداری با شاعران). ط 12. تهران: علمی.