بررسی تقابل‌سازی با پیر در آثار منظوم عرفانی
الموضوعات :
فاطمه بیگدلی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
محمدعلی داوودآبادی
2
(استاد یار)
محمدرضا اسعد
3
(استادیار و عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک،اراک،ایران)
الکلمات المفتاحية: پیر, شخصیت‌پردازی, تقابل‌سازی, ساختارگرایی, استعاره مفهومی,
ملخص المقالة :
محوری‌ترین شخصیت ادبیات عرفانی پیر است که با عناوین دیگری نیز از قبیل مرشد، مراد، ولی، شیخ، قطب، استاد، مقتدا، دلیل راه، خضر، رند، پیر مغان و... از این شخصیت نام برده شده است. در این مقاله بر آن بوده-ایم تا دریابیم ادبیات منظوم عرفانی تا چه میزانی در شناسایی و معرفی پیر از مقابله و تقابل‌سازی‌های توصیفی بهره برده است؟ دلایل این رویکرد چه بوده است؟ و وجوه و عناصر مقابله‌شده با پیر بیشتر کدامند؟ آثار منظوم عرفانی به ویژه حدیقه‌الحقیقه سنایی، منطق‌الطیر عطار، مثنوی معنوی مولوی، و غزلیات حافظ، پیر را با ویژگی‌های شخصیتی و فردی خاصی که دارد در مقابل شخصیت‌ها و صفات متفاوتی قرار داده‌اند. در مقاله حاضر تقابل‌سازی-های دوگانه‌ای که در آثار منظوم عرفانی در باره پیر صورت گرفته است با سه رویکرد شخصیت‌پردازی، استعاره مفهومی و جنبه‌های تعلیمی و با استفاده از موازین ساختارگرایانه بررسی شده است. دستاورد پژوهش حاضر این است که شاعران مذکور شخصیت‌ها و صفات متفاوتی را با پیر مقابله‌سازی کرده‌اند تا علاوه بر برجسته‌سازی و تاکید بر تاثیرپذیری او تجربه‌های شخصی و طریقتی خویش را به صورت پیام‌های مستقیم و نمادین طریقتی به گوش مخاطبان برسانند و راه‌های تمیز پیران راستین ازپیران دروغین را برای اهل آن باز گویند و رسالت شاعری و طریقتی اجتماعی خویش را از این راه ادا کنند و در عین حال بر غنای ادبی، بدیعی و زیبایی‌شناختی آثار خویش نیز بیفزایند.
_||_
