«تحلیل ماهی، یک نماد معنوی در مثنوی مولوی»

الموضوعات :

پروین گلی زاده ¹ (نویسنده)
مختار ابراهیمی ² (نویسنده)
افسانه سعادتی ³ (نویسنده)

تاريخ الإرسال : 14 الجمعة , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , ذو الحجة, 1436

الکلمات المفتاحية: نماد, مثنوی, مولوی, symbol, ماهی, : fish, mawlana, Mathnawi,

ملخص المقالة :

ماهی، یکی از تصویر های مطرح مولوی در مثنوی است که شاعر با آن انس و خویشاوندی ذهنی و باطنی دارد. ماهی، واژه حسی بسیط نیست بلکه تصویری گسترش یافته و ممتد که از عالم حس تا دنیای ناشناخته جان و روان را در برگرفته است. در این مقاله برای دستیابی به تصویر ماهی، تمامی کاربرد های زبانی و ادبی و واژه های مرتبط با آن بررسی شد تا از این رهگذر امکان تقرب به دنیای ماورای این تصویر فراهم گردد. مولوی در مثنوی برای بیان مقاصد و اندیشه های خود بارها از ماهی در قالب مفاهیم مختلف نمادین بر پایه قرآن، احادیث و روایات و منابع تاریخی سود جسته است. ماهی در اندیشه شاعر معانی نمادین گوناگون هم‌چون عارف و سالک حقیقت، انسان کامل و انسان بهشتی، وسیله هدایت و گاه معنایی متفاوت با معانی مذکور مانند زمین، جسم و انسان دنیوی یافته است.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ آموزگار، ژاله. تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت، 1386.

2ـ امین، سیده نصرت. مخزن­العرفان فی تفسیر­القرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان، جلد 15، 1361.

3ـ جعفری، محمد تقی. تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی. تهران: انتشارات اسلامی، جلد 6و5، 1373.

4ـ چدویک، چارلز. سمبولیسم. ترجمه مهدی سحابی. تهران: نشر مرکز، 1375.

5ـ حصوری، علی. مبانی طراحی سنتی در ایران. دفتر نخست. تهران: چشمه، 1381.

6ـ زمانی، کریم. شرح جامع مثنوی. تهران: اطلاعات، 1386.

7ـ سبزواری، ملاهادی. شرح مثنوی مولوی با تصحیح مصطفی بروجردی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، جلد 1، 1374.

8ـ شهیدی، جعفر. شرح مثنوی. تهران: علمی و فرهنگی، جلد 8 و 4، 1373.

9ـ شوالیه، ژان و گربران، آلن. فرهنگ نماد­ها، اساطیر، رؤیاها، رسوم، ایماء و اشاره. ترجمه و تحقیق سودابه فضائلی. تهران: نشر جیحون، 1378.

10ـ فروزانفر، بدیع­الزمان. شرح مثنوی شریف. تهران: زوار، جلد 1، 1379.

11ـ کزازی، میر جلال‌الدین. پرنیان پندار. تهران: روزنه، 1376.

12ـ گوهرین، سید صادق. فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی. تهران: کتابفروشی زوّار، جلد 8، 1362.

13ـ مسعودی، علی بن حسین. اخبارالزمان. ترجمه کریم زمانی، چاپ اول، انتشارات اطلاعات، 1370.

14ـ مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد. کلیات شمس تبریزی. تهران: ذهن آویز، 1389.

15ـ .........،  ................................................... . مثنوی. تهران: نشر محمد. 1378

16ـ یاحقی، محمدجعفر. فرهنگ اساطیر و داستان‌واره در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر، 1386.