وصف هنری روایت‌گرایانه در داستان سمک عیّار

الموضوعات :

محمد صادق ناظریان ¹ , ماه نظری ²

1 - دانشجوی دکترای ادبیات فارسی ، ،واحد کرج ،دانشگاه آزاد اسلامی،کرج ،ایران
2 - دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی،کرج ،ایران

تاريخ الإرسال : 15 الإثنين , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 15 الإثنين , ربيع الثاني, 1442 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1441

الکلمات المفتاحية: Key Words: Narrative, Artistic Description, Artistic Factors, Samake Ayyar’s Story,

ملخص المقالة :

چکیدهیکی از عوامل مهم و مؤثربرای به تصویر کشیدن ماهیّت و کیفیّت هستی و جوامع بشری‌، وصف است. نویسنده به مدد تجربیّات و ذوق خود برای مجسّم‌کردن و تصویرآفرینی می‌تواند از وصف سود ببرد. عنصر برجسته در داستان سمک‌، تصویرگرایی و کاربرد زبان مجازی است که کاتب ارّجانی وقایع و تجربیات حسّی وآموخته های خویش را با زبان و بیان توصیفی دستوری یا هنری ـ ادبی مناسب به کار برده و اشخاص یا اشیا و به طور کلّی عوامل درگیر در ماجرای داستان را با بیانی تصویری‌، به گونه‌ای معرفی کرده است که می‌توان آن را داستان ترسیمی ـ تصویری دانست. زیرا در نظام روایی‌، بیشتر دارای نشانه‌های دیداری است. در سیر بیان داستان که دارای جنبه‌های فرهنگی ـ اجتماعی است، علاوه‌بر توصیف طبقات گوناگون دربارۀ شیوۀ زندگی، دغدغه‌ها، مسایل و اتفاقات‌، کنش‌ها و‌ رخدادهای غیر واقعی (رئالیسم جادویی) نیز روبه‌رو هستیم.در این مقاله نقش وصف‌ها؛ در ادامۀ روایت و عینیَت بخشیدن به ماجرای داستان بررسیشده و عوامل مؤثر هنری در تصویرگرایی این داستان‌، باروش توصیفی ـ تحلیلی برجسته‌نمایی گردیده است.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ ابراهیمی‌، نادر‌. لوازم نویسندگی‌. چاپ اوّل، تهران: فرهنگان‌، 1369.

2ـ احمدی، بابک، از نشانه‌های تصویری تا متن (به سوی نشانه‌‌شناسی ارتباط دیداری) تهران: نشر مرکز، 1371.

3ـ بیشاب‌، لئونارد‌، درس‌هایی دربارۀ داستان‌نویسی، با ترجمۀ  محسن سلیمانی، چاپ ششم، تهران: سورۀ مهر، 1394.

4ـ الرّجانی‌، فرامرزبن‌خداداد‌. سمک عیّار، به تصحیح پرویز ناتل خانلری.، چاپ پنجم‌، تهران: آگاه‌، 1362.

5ـ الرّجانی‌، فرامرزبن‌خداداد‌. داستان‌های شگفت‌انگیز سمک عیّار. چاپ اوّل، تهران‌: بهزاد، 1389.

6ـ سلیمانی‌، محسن‌. فنّ داستان‌نویسی. چاپ نهم‌، تهران: امیر کبیر، 1391.

7ـ شفیعی‌کدکنی‌، محمّد‌رضا‌. صورخیال در شعر فارسی.، چاپ چهارم، تهران: آگاه‌، 1370.

8ـ ـــــــــــ‌ ، ــــــــــ‌ . ادوار شعر فارسی. تهران: انتشارات سخن، 1380.

9ـ شمیسا‌، سیروس‌. انواع ادبی. چاپ دوم، تهران: نشرمیترا‌، 1386.

10ـ صفا، ذبیح‌الله‌، تاریخ ادبیات ایران. جلد 2، چاپ پانزدهم‌، تهران: فردوس، 1381.

11ـ صورت‌گر‌، لطفعلی. ادبیات توصیفی ایران. چاپ اوّل‌، تهران: ابن سینا‌، 1374.

12ـ عقدایی، تورج‌. نقش خیال. چاپ اوّل‌، زنجان: نیکان کتاب، 1381.

13ـ فتوحی رود معجنی، محمود‌. بلاغت تصویر. تهران: انتشارات سخن، 1385.

14ـ فرشیدورد‌، خسرو‌. دستور مختصر تاریخ زبان فارسی، چاپ پنجم، تهران: زوّار، 1393.

15ـ گریس، ویلیام. جی‌. ادبیات و بازتاب آن‌، ترجمه بهروز عزب دفتری‌، تهران: شرکت طلوع‌، 1369.

16ـ معین‌، محمّد‌. فرهنگ فارسی. چاپ نهم، تهران: امیرکبیر‌، 1375.

17ـ معینیان‌، مهدی. دستور زبان فارسی. تهران: معینیان‌، 1391.

18ـ میرصادقی‌، میمنت. واژه‌نامۀ هنر شاعری. چاپ اوّل‌، تهران‌: کتاب مهناز، 1372 .

19ـ وفایی، عباسعلی‌. دستور زبان فارسی. چاپ سوّم، تهران: سمت‌، 1391 .

20ـ ولک‌، رنه. وارن، آوستین‌. نظریۀ ادبیات. با ترجمۀ ضیا موحّد و پرویز مهاجر، چاپ اوّل، تهران :علمی و فرهنگی‌، 1373 .

21ـ ویلهم برتنز، یوهانس‌. نظریۀ ادبی‌. مترجم فرزان سجودی‌، چاپ اوّل، تهران: آهنگ دیگر، 1382 .

22ـ یونسی، ابراهیم. هنر داستان‌نویسی. چاپ هشتم، تهران: نگاه‌، 1384.