بررسی شگردهای ادبی در نثر نفثه‏المصدور با تکیه بر مبانی ساختارگرایی

الموضوعات :

رقیه صدرایی ¹

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 08 الأحد , شوال, 1438 تاريخ التأكيد : 30 الثلاثاء , ذو القعدة, 1438 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , رمضان, 1438

الکلمات المفتاحية: ساختارگرایی, نفثه‏المصدور, بدیع نظم, بدیع نثر, Nafsat Almasdor, exquisite order, exquisite prose, Mohammad Kharandzy Zeydari,

ملخص المقالة :

با نگرشی عمیق در میان متون کهن نثر فارسی نفثه المصدور نسوی به عنوان یکی از بهترین نمونه‌های نثر فنی فارسی به زیبایی می‌درخشد این اثر که از معروف‌ترین کتب ادبی ـ تاریخی قرن هفتم و نمونة عالی نثر فنی، متکلف محسوب می‌شود روایت‌گر یک برهه تاریخ است. این اثر با برخورداری از عناصر زیباشناختی آثار شعری نظیر تکرار و توازن، برجسته‌سازی، توصیف‌های بی‌اندازه، جملات معترضه، استشهادات عربی تا حد یک اثر منظوم پیش رفته است و چنان آن را در هاله‌ای از ابهام معنایی قرار داده که فهم و درک آن را بسیار با مشکل مواجه ساخته است. در این میان کاربرد این شگردهای ادبی سبب شده که این اثر از معیار زبان خودکار خارج شده و به زبان شعر و نظم نزدیک شود. از این رو در این مقاله بر آن شدیم به صنایع تکرار و توازن و برجسته‌سازی که ابزارهای ایجاد کلام ادبی هستند و سبب ایجاد نظم و موسیقی و هنجارگریزی از کلام عادی زبان می‌شود مورد بررسی قرار دهیم تا دریابیم که نویسنده جهت بیان فحوای درونی و ساختار بیرونی کلامش از چه مبانی ای بهره جسته است

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ حق‌شناسی، علی‌محمد. شعر، نظم، نثر، سه گونة ادبی. دومین کنفرانس زبان‌شناسی نظری و کاربردی، تهران، 1371.

2ـ خرندزی زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. نفثه‏المصدور. تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی. تهران: توس، 1381.

3ـ خطیبی، حسین. فن نثر در ادب فارسی. تهران: زوار، 1366.

4ـ راستگو، محمد. هنر سخن‌آرایی (فن بدیع). تهران: سمت، 1385.

5ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: آگاه، 1368.

6ـ شمیسا، سیروس. نگاه تازه به بدیع. تهران: فردوسی، چاپ سوم، 1376.

7ـ ــــــــــــــ. . نقد ادبی. تهران: میترا، چاپ سوم، 1388.

8ـ ـــــــــــــــ . سبک‌شناسی نثر. تهران: میترا، چاپ دوم، 1392.

9ـ صفوی، کورش. از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورة مهر، جلد اول، نظم، 1390.

10ـ ـــــــــــــ. . از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورة مهر، جلد دوم، شعر، 1390.

11ـ وحیدیان کامیار، تقی. بدیع از دیدگاه زیباشناسی. تهران: دوستان، 1385.

12ـ همایی، جلال‌الدین. فنون بلاغت و صنایع ادبی. تهران: مؤسسه هما، چاپ چهارم، 1376.