بررسی شگردهای ادبی در نثر نفثه‏المصدور با تکیه بر مبانی ساختارگرایی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

رقیه صدرایی ¹

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/04/11 تاریخ پذیرش : 1396/05/31 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: ساختارگرایی, نفثه‏المصدور, بدیع نظم, بدیع نثر, Nafsat Almasdor, exquisite order, exquisite prose, Mohammad Kharandzy Zeydari,

چکیده مقاله :

با نگرشی عمیق در میان متون کهن نثر فارسی نفثه المصدور نسوی به عنوان یکی از بهترین نمونه‌های نثر فنی فارسی به زیبایی می‌درخشد این اثر که از معروف‌ترین کتب ادبی ـ تاریخی قرن هفتم و نمونة عالی نثر فنی، متکلف محسوب می‌شود روایت‌گر یک برهه تاریخ است. این اثر با برخورداری از عناصر زیباشناختی آثار شعری نظیر تکرار و توازن، برجسته‌سازی، توصیف‌های بی‌اندازه، جملات معترضه، استشهادات عربی تا حد یک اثر منظوم پیش رفته است و چنان آن را در هاله‌ای از ابهام معنایی قرار داده که فهم و درک آن را بسیار با مشکل مواجه ساخته است. در این میان کاربرد این شگردهای ادبی سبب شده که این اثر از معیار زبان خودکار خارج شده و به زبان شعر و نظم نزدیک شود. از این رو در این مقاله بر آن شدیم به صنایع تکرار و توازن و برجسته‌سازی که ابزارهای ایجاد کلام ادبی هستند و سبب ایجاد نظم و موسیقی و هنجارگریزی از کلام عادی زبان می‌شود مورد بررسی قرار دهیم تا دریابیم که نویسنده جهت بیان فحوای درونی و ساختار بیرونی کلامش از چه مبانی ای بهره جسته است

چکیده انگلیسی:

With a deep understanding among ancient texts of Persian prose, Nafsat Almsdor of Nasavi shines very beautiful as one of the best examples of Persian technical prose. This work that is one of the most famous literary - historical books of the seventh century and excellent sample of technical prose and is the narrator of a historical juncture. This work has progressed with having aesthetics elements of poetry works such as repeat and balances, outstanding, hyper descriptions, short phrases, arabic affidavit up to a versified work and has put it in an aura of ambiguity that has made it’s understanding very difficult. Among these, application of this literary techniques has caused that this work be out of the automated language criterion and be approached to the language of poetry and order. Therefore, in this article we intend to be examined repetition and balances and outstanding industries that are creation tools of literary discourse and are causing of order and music and deviation of the normal discourse of language to find out that the author of what principles has used for expression his word inner and outer structure.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ حق‌شناسی، علی‌محمد. شعر، نظم، نثر، سه گونة ادبی. دومین کنفرانس زبان‌شناسی نظری و کاربردی، تهران، 1371.

2ـ خرندزی زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. نفثه‏المصدور. تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی. تهران: توس، 1381.

3ـ خطیبی، حسین. فن نثر در ادب فارسی. تهران: زوار، 1366.

4ـ راستگو، محمد. هنر سخن‌آرایی (فن بدیع). تهران: سمت، 1385.

5ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: آگاه، 1368.

6ـ شمیسا، سیروس. نگاه تازه به بدیع. تهران: فردوسی، چاپ سوم، 1376.

7ـ ــــــــــــــ. . نقد ادبی. تهران: میترا، چاپ سوم، 1388.

8ـ ـــــــــــــــ . سبک‌شناسی نثر. تهران: میترا، چاپ دوم، 1392.

9ـ صفوی، کورش. از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورة مهر، جلد اول، نظم، 1390.

10ـ ـــــــــــــ. . از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سورة مهر، جلد دوم، شعر، 1390.

11ـ وحیدیان کامیار، تقی. بدیع از دیدگاه زیباشناسی. تهران: دوستان، 1385.

12ـ همایی، جلال‌الدین. فنون بلاغت و صنایع ادبی. تهران: مؤسسه هما، چاپ چهارم، 1376.