توارث صفات مورفولوژیک در برنج (Oryza sativa L.)

الموضوعات :

حسین صبوری ¹ (دانشگاه گنبد کاووس)
عباس بیابانی ² (دانشگاه گنبد کاووس)
علی نخزری مقدم ³ (دانشگاه گنبد کاووس)
مهدی ملاشاهی ⁴ (دانشگاه گنبد کاووس)
مهناز کاتوزی ⁵ (دانشگاه علوم کشاورزی گرگان)
سکینه عرب کوهسار ⁶ (دانشگاه تهران)
سمیه سنچولی ⁷ (دانشگاه گنبد کاووس)

تاريخ الإرسال : 14 الإثنين , رجب, 1441 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , شعبان, 1441 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440

الکلمات المفتاحية: برنج, هتروزیس, توارث, ترکیب‌پذیری,

ملخص المقالة :

به منظور مطالعه نحوه توارث تعدادی صفات مورفولوژیکی و زراعی در برنج، شش والد به ترتیب شاه‌پسند، اهلمی‌طارم، غریب، ندا، IR28 و سپیدرود به صورت یک طرح دای‌آلل کامل با هم تلاقی داده شدند. سپس نسل‌های P1، P2، F1 و F1 معکوس در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان گنبد کاووس کشت گردید. صفات طول و عرض‌ برگ‌ پرچم، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه، تعداد دانه‌های پر، طول‌ خروج‌ خوشه‌ از غلاف، طول خوشه و وزن دانه تعیین گردید. نتایج نشان داد که والدین و تلاقی‌ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی دارای تفاوت معنی‌دار بودند. به‌جز چند مورد کلیه پارامترهای ژنتیکی در سطح احتمال یک درصد برای تمامی صفات معنی‌دار بودند. منابع تغییر b1 و c برای تعداد دانه و b، b1، b2، b3 و d برای طول برگ، b1 و b3 برای ارتفاع بوته، c و d برای تعداد خوشه معنی‌دار نشدند. هتروزیس متوسط (b1) برای صفات تعداد دانه، طول برگ و ارتفاع بوته معنی‌دار نشد. برای اکثر صفات مورد بررسی رقم اهلمی‌طارم بهترین والد ترکیب‌شونده بود. در اکثر موارد تلاقی‌‌های دارای قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری بودند که یک یا هر دو والد آن تلاقی از نظر صفت مورد نظر واجد ترکیب‌پذیری عمومی بالایی بودند. هرچند موارد استثنائی هم وجود داشت.