مدیریت پژوهش و برنامه‌ریزی معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی در راستای انجام مأموریت‌های ذاتی خود در سال 1394 اقدام به تعریف طرح پژوهشی آینده‌پژوهی خدمات فرهنگی نمود. در این خصوص با تشکیل تیم متخصص آینده‌پژوهی، روش سناریونویسی به عنوان یک روش آینده‌نگرانه مطلوب در تسهیل تحقق اهداف و مأموریت‌های برنامه‌ریزی معاونت انتخاب شده و با حجم زیادی از مطالعات مبنا، مرور ده‌ها مقاله و سند اجرایی و مصاحبه، مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی توسط محققان به پایان رسید. پس از احصاء عوامل کلیدی و بررسی پیشران‌های موضوع، نظریه‌های خبرگانی برآمده از تعاملات و مشارکت آنان در چهار پنل تخصصی PEST ، باعث اعتباربخشی شده و کم وکاست‌های احتمالی مرتفع گردید. سپس مبتنی بر شناسایی وضعیت موجود، یافته‌ها و تحلیل اثر متقابل، دو مؤلفه‌ی وضعیت اقتصادی و مدیریت یکپارچه فرهنگی به عنوان عدم قطعیت‌های بحرانی و تشکیل‌دهنده محورهای سناریونویسی به روش GBN در نظر گرفته شد. با در نظر گرفتن دو سطح مدیریت یکپارچه مطلوب (سازمانی و فراسازمانی) مجموعاً شش سناریوی استقرایی 5 ساله مشتمل بر سناریوهای مطلوب، محتمل و ممکن توصیف شده و شاخص‌های راهنما و همچنین نکات توصیه‌ای در ضمن مواد شرح یافته، به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران ارائه شد. تفاصيل المقالة

به‌کارگیری منطق توالی رویدادها یکی از روش‌های آینده پژوهی در سناریونویسی و توسعه سناریوها است. درخت احتمالات سناریو از روش‌های ذیلِ منطق توالی رویدادها شناسایی شده که به رغم مزایای ویژه خود، کمتر توسط پژوهشگران و سناریونویسان بها داده شده است. علوم کمی استفاده ابزاری بیشتری از درختواره‌ها داشته که در این پژوهش سعی شده با توسعه روش و زمینه اولیه آن به تبیین اسلوب و گام‌هایی برای نوشتار و خوانش سناریوهای مطالعات آینده مبادرت شود. برقراری ارتباط با سناریوها در این روش به‌صورت زنجیره‌وار بوده که برای رسیدن به تصورات و وضعیت‌های محتمل آینده با احتمال‌های شرطی معتبر شده توسط خبرگان، درختی با مسیرهای متمایز از ریشه (وضعیت کنونی) تا انتها ظاهر شده که هر مسیر مبین یک سناریوست. محققین در این پژوهش طی پویش نوشتارهای علمی و اجرای روش گام به گامی خود در بورس تهران با عنوان مورد مطالعاتی "سناریوهای آینده 5 ساله بورس" سعی در مستحکم سازی و بازخورد آن را داشته‌ و توانسته‌اند از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی چون مصاحبه و توزیع پرسشنامه خبرگانی بهره برند. نتایج حاصل از به‌کارگیری این روش در بورس تهران نشان از تأیید منطق روش در محاسبات احتمالی و ترتیبات زمانی رویدادها داشته ضمن اینکه تبعیت وقوع رویدادها از درصد احتمالات از پیش دانسته شده توسط خبرگان جالب به نظر می‌رسد. از مزایای این روشِ خبره محور، تقویت بازشناسایی و تشخیص سناریوهای مطلوب و نامطلوب به همراه احتمال وقوع آنان، نمایان شدن نقشه وضعیت آینده در یک نگاه، تشخیص نقاط تحول‌آفرین، انقطاعی، عطف و Milestone در آینده، تحلیل حساسیت و برنامه ریزی اقتضایی خواهد بود. نتایج و خروجی‌های حاصل از این روش می‌تواند بستر حاصل‌خیزی برای برنامه‌ریزی‌های بر پایه سناریو و سناریوپردازی‌های شهودی و غیرشهودی ایجاد نماید تا تصورات آینده میان تصمیم‌گیران، با فهم و بینش عمیقی همراه باشد تفاصيل المقالة