کان أبوعلي الفارسي من علماء النحو واللغة العربية في العصر العباسي، فقد أولی اهتماماً کبيراً بعلوم القرآن خاصة القراءات السبع منها، ودفعه هذا الأمر إلی إبداء آراء نحوية وبلاغية ولغوية فعالة قد ساهمت في تطوير العلوم المختلفة بما في ذلک النقد الأدبي، ويطرح هذا الموضوع فرضية تأثير أبي علي الفارسي في ظهور وتطوير النظريات الفعّالة في مجال النقد الأدبي. من هذا المنطلق، نسعی من خلال المقال إلی دراسة تأثير أبي علي الفارسي في ظهور النظريات النقدية الهامة کنظرية النقد النحوي ونظرية التأويل أو هرمنيوطيقا وفق المنهج الوصفي- التحليلي. فأظهر النتائج الأثر الکبير لأبي علي الفارسي في نظريات النقد الأدبي وخاصة نظرية النقد النحوي ونظرية التأويل. يمکن رؤية جذور هاتين النظريتين في آراء أبي علي الفارسي. کما يمکن استنباط بعض آراء رواد نظرية هرمنيوطيقا الجديد في الغرب مثل شلايرماخر وغادامير وديلثاي في آراء أبي علي الفارسي لاسيما في شرح قراءات القرآن. تفاصيل المقالة

مفهوم بینامتنی در سال 1982میلادی توسط سیزا قاسم در مقاله ای تحت عنوان المفارقة فی القصّ العربی المعاصر (متناقض نما در داستان های معاصر عربی) در گفتمان نقد معاصر عربی سربرآورد؛ این نظریه با واکنش های متفاوتی از سوی ناقدان عربی همراه بود و ترجمه های متفاوتی از آن ارائه دادند و هرکدام دیدگاه های متفاوتی را در قبال آن ایراد کردند و برخی نیز به نظریه پردازی در این خصوص پرداختند و دیدگاه هایی را مطرح کردند که تا آن زمان در این حوزه مطرح نشده بود.در تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، نظریة بینامتنی در حوزه نقد ادبی عربی، ترجمه های ارائه شده از آن، نحوه برخورد منتقدان عرب با آن و رویکردهای آنها در قبال این نظریه مورد بررسی قرار گرفته شده و مهمترین تلاش های نویسندگان این حوزه در جهان عرب مورد مداقه و واکاوی قرار گرفته شده است. نتایج نشان داد که بیش از بیست ترجمه با رویکردهای مختلف از این نظریه توسط نظریه پردازان عرب ارائه شد. تلاش های آنها درباره ی بینامتنی دو روند را در پیش گرفته است: رجوع به حوزه ی نقد کهن عربی و تطبیق این نظریه با میراث نقدی عرب، و اکتفا به شکل جدید نظریة بینامتنی بدون رجوع به میراث کهن نقد ادبی. منتقدان عرب در این خصوص به دستاوردهای زیادی در هر دوجنبه ی کاربردی و نظری دست یافته و در برخی اوقات به نظریه پردازی هم پرداخته اند. تفاصيل المقالة