فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید می‌کند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری‌های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به‌منظور اجرای این تحقیق ابتدا تصویر ماهواره‌ای منطقه مورد مطالعه مربوط به سال‌ 1400 و ماه خرداد از مرکز تحقیقات زمین‌شناسی آمریکا دریافت و پس از تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک با استفاده از روش طبقه‌بندی نظارت‌شده به شیوه ماشین بردار پشتیبان اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی شد. سپس به‌منظور برآورد میزان فرسایش از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل و تولید نقشه‌ها در اجرای این تحقیق نیز از نرم‌افزارهای SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. لایه‌ پارامترهای مدل RUSLE شامل لایه فرسایندگی باران، لایه خاک، لایه توپوگرافی، لایه پوشش گیاهی و عامل حفاظتی خاک هم‌چنین آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه‌های باران‌سنجی، هیدرومتری، نقشه‌های توپوگرافی 1:50000، زمین‌شناسی 1:100000 هم‌چنینDEM (20 متر منطقه) و نیز بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و سنجش ‌از دور استفاده ‌شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار متوسط فرسایش سالانه خاک برای کل حوضه در دامنه بین 5/0 تا 25/14 تن در هکتار در سال متغیر است. هم‌چنین بررسی روابط رگرسیونی بین فاکتورهای مدل RUSLE و مقدار فرسایش سالانه خاک نشان داد که فاکتور توپوگرافی (LS) با بالاترین مقدار ضریب تعیین R^2=0/93 بیش‌ترین اهمیت را در برآورد فرسایش سالانه خاک به‌وسیله مدل RUSLE دارد. تفاصيل المقالة

گردشگری یا توریسم می‌تواند بین‌المللی باشد و یا این‌که به‌صورت داخلی در یک کشور انجام شود. از نظر این سازمان گردشگری صرفا محدود به سفرهایی نمی‌شود که در دوران تعطیلات انجام می‌شود بلکه اگر یک مسافر از محل زندگی خودش دور شده و به محل دیگری از کشور یا حتی کشور دیگر مسافرت کند و مدت زمانی را مشغول به کسب و کار و حتی تحصیل شود در دسته‌بندی توریست یا گردشگر قرار می‌گیرد. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی توانمندی‌ها و پتانسیل‌های ژئوتوریستی (مطالعه موردی: روستاهای آلوارس، درآباد، نوران) می‌باشد. روش این تحقیق از نوع کاربردی، تحلیلی و مقایسه‌ای می‌باشد که در این تحقیق از مدل دینامیکی جهت ارزیابی توان گردشگری و از مدل پاوولوا جهت ارزیابی توان رقابت‌پذیری مناطق ژئوتوریستی استفاده شده است. ارزش و اهمیت مناطق ژئوتوریستی در مدل هادزیک به وسیله سه شاخص ارزش علمی، ارزش‌های مازاد و میزان آسیب‌پذیری مناطق برآورد می‌شود و در مدل پاوولوا از نظر عوامل مثبت و منفی، توان رقابت‌پذیری مناطق برآورد می‌شود. در مدل دینامیکی با استفاده فرمول حجم نمونه کوکران تعداد کارشناس و گردشگر مشخص شده است که پرسش‌نامه از 55 بازدیدکننده و 10 کارشناس جهت ارزیابی توان ژئوتوریستی منطقه مورد مطالعه استفاده گردید. نتایج حاصل نشان می‌دهد که توان ژئوتوریستی مناطق درآباد برابر 4/33، نوران برابر 44/36 و آلوارس 64/59 می‌‍‌‌‌باشد که توان ژئوتوریستی درآباد و نوران متوسط و تفاوت زیادی با هم‌دیگر ندارند ولی منطقه آلوارس دارای توان ژئوتوریستی خوبی است. هم‌چنین برای ارزیابی رقابت‌پذیری مناطق مورد مطالعه نتایج به‌دست آمده از تجزیه و تحلیل عوامل مثبت و منفی نشان‌دهنده این است که نتایج نهایی ارزش عددی مناطق درآباد برابر 14/1، نوران برابر 18/1 می‌باشند که دارای رقابت‌پذیری رضایت‎بخش و منطقه ژئوتوریستی آلوارس با مقدار 41/1 دارای رقابت‌پذیری خوب و مناسبی می‌باشد. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که منطقه گردشگری آلوارس از نظر رقابت‌پذیری نسبت به سایر مناطق گردشگری مورد مطالعه پتاسیل‌های مناسبی برای جذب گردشگر را به خود اختصاص داده است. تفاصيل المقالة

ژئوتوریسم یکی از انواع گردشگری پایدار است که علاوه بر بازدید از جاذبه‌های زمین‌شناختی و ژئومورفولوژیکی، بر آموزش و حفاظت از آنان نیز تاکید دارد. ژئوتوریسم یکی از گویه‌های مهم اکوتوریسم با رویکردی مسئولانه و حفاظت محور است؛ که بر مردمی کردن علوم زمین و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بومی تاکید می‌کند. هدف از این پژوهش، بررسی توانمندی‌های ژئوتوریستی استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل پائوولوا و کوبالیکوا و هادزیک می-باشد. سه منطقه مورد مطالعه شامل مناطق ژئوتوریستی کندوان، زنوزق و اشتبین انتخاب شده است. براساس مدل پائوولوا نتایج حاصل نشان ‌داد که منطقه ژئوتوریستی کندوان با بیشترین امتیازدهی در عوامل مثبت ارتقا دهنده رقابت‌پذیری مقاصد ژئوتوریستی شامل ثروت طبیعی با امتیاز (7) بوده و بیشترین مقدار درمیان گویه‌های منفی رقابت‌پذیری، کسری بودجه و عدم وجود متخصّصان ماهر با امتیاز (5) بیشترین تأثیر منفی را در جذب گردشگر ایجاد می‌کند. همچنین، نتایج حاصل از مدل کوبالیکوا نشان‌ داد که منطقه کندوان با مقدار (25/9) بیشترین امتیاز را نسبت به سایر مناطق کسب کرده‌ است. در مدل هادزیک با توجّه به بررسی ارزش‌های علمی و مازاد طبق نظر کارشناس و گردشگر نتایج حاصل نشان ‌داد که میانگین امتیازات گویه‌ها در منطقه ژئوتوریستی کندوان با بیشترین امتیاز در اولویت اول قرار دارد. درمیان دو منطقه ژئوتوریستی روستای زنوزق بیشتر از روستای اشتبین می‌باشد. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود با ارزیابی و شناسایی پتانسیل-های ژئوتوریستی استان آذربایجان شرقی و توسعه توانمندی‌ها منجر به توسعه مناطق ژئوتوریستی و جذب گردشگر خواهد شد. تفاصيل المقالة

چکیده درطول تاریخ بشری انسان از گذشته تا کنون آثاری از خود به‌جای گذاشته ‌است و در جهت حفاظت از این میراث موزه‌ها نقش اصلی در حفظ و نگهداری آثار ایفا کرده‌اند. بدین منظور موزه‌هایی تحت عنوان اکوموزه در معماری بیان گردید. اکوموزه‌ها مرزهای جغرافیایی تعریف شده نیستند. هدف از تحقیق بررسی و تاثیر معماری پایدار اکوموزه‌ها در توسعه و جذب توریسم در استان آذربایجان شرقی می‌باشد. و روستای شانجان که روستایی مدرن به‌حساب می‌آیند انتخاب گردید و با روش پائوولوا توان ژئوتوریستی این مناطق ارزیایبی گردید. از طرفی باتوجه به روشSWOT نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدها بیان گردید و توسط کارشناسان و مردم و گردشگران پرسشنامه‌ها تکمیل و امتیازدهی و وزندهی ماتریس‌ها صورت گرفت. نتایج مدل پائوولوا نشان داد منطقه زنوزق به وجود ثروت طبیعی با مجموع امتیاز 8 و هم‌چنین در منطقه شانجان عامل ثروت طبیعی با مجموع امتیاز 7 و زرغان با مجموع امتیاز 8 بیشترین رقابتپذیری است نتایج حاصله از مدل سوات بیانگر این امر است از نقاط قوت این مناطق می‌توان به دارا بودن آداب و رسوم محلی اشاره کرد. در مولفه‌های نقاط ضعف بیشترین تاثیرات مربوط به موضوعات، عدم استفاده از مصالح بومی، ناکافی بودن تسهیلات و از بین رفتن هویت و معماری اشاره کرد. بنابراین مولفه‌های مربوط به تهدیدات منطقه‌های مذکور مربوط به آسیب‌پذیری فرهنگ وسنت‌ها، کمبود نیروی کارآمد در امر اکوموزه و گردشگری و از بین رفتن معماری و هویت اشاره کرد که نتایج حاصله بیانگر آن بود تفاصيل المقالة

ژئوتوریسم ترکیبی از واژه زمین و توریسم است و به توریسمی گفته می‌شود که دارای جاذبه‌های زمین‌شناسی، مورفولوژیکی و فرهنگی است. هدف از این تحقیق ارزیابی میزان قابلیت و توانمندی‌های برخی از لندفرم‌های ژئومورفولوژیکی در ایجاد جاذبه‌های ژئوتوریستی ژئوسایت‌ها با استفاده از مدل کومانسکو و مدل رقابت‌پذیری پائوولووا می‌باشد. بر اساس بر اساس نتایج مدل های کومانسکو و پائولووا، پارک جنگلی فندقلو با میانگین 45/14 بیش‌ترین و آبشار سردابه با 85/11 کم‌ترین امتیاز را در بین لندفرم‌ها کسب کرده‌اند. ژئومورفوسایت‌های دریاچه سبلان، دریاچه نئور، گردنه حیران و پیست اسکی آلوارس به ترتیب رتبه‌های دوم تا پنجم قرار گرفته‌اند. امتیاز بالای پارک جنگلی فندقلو علاوه بر دارا بودن ارزش علمی و زیبا‌شناختی به‌خاطر وجود لندفرم‌های ژئومورفولوژیکی زیبا و کم نظیر حیات وحش و محیط زیست بکر آن است. نتایج حاصل از رقابت‌پذیری نشان داد که جنگل فندوقلو نسبت به سایر مناطق ژئوتوریستی قابلیت بیش‌تری برای توریست به مناطق مورد مطالعه دارا می‌باشد. نتیجه کلی تحقیق گویای پتانسیل بالای ارزش‌های ژئوسایت‌های مورد مطالعه است؛ اما به دلیل عدم وجود زیر ساخت‌های لازم مقوله ژئوتوریسم در این مناطق نیازمند برنامه‌ریزی‌های کلان در سطح منطقه‌ای و ملی است. در نهایت برای جذب گردشگران و شناساندن مناطق ژئوتوریستی طراحی سامانه آنلاین برای گردشگری مجازی پیشنهاد می‌گردد. تفاصيل المقالة

ژئوتوریسم از ارتباط طبیعت و ساخته دست بشر ایجاد می‌شود. در ژئوتوریسم پدیده‌های ژئومورفولوژیک غلبه بیش‌تری نسبت به سایر پدیده‌های زمین‌شناسی دارند. این مخاطبان نه‌تنها متخصصان و کارشناسان ژئومورفولوژی و زمین‌شناسی، بلکه گردشگران عادی و علاقه‌مندان به طبیعت هم هستند. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی و تحلیل پتانسیل‌های مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوتوریستی استان اردبیل (مطالعه موردی: نیر، نمین، هیر) می‌باشد. روش‌های مورد مطالعه روش ‌هادزیک و فیولت است. در مدل ‌هادزیک ارزش و اهمیت هر مکان ژئوتوریستی در این روش به‌وسیله شاخص‌های ارزش علمی و ارزش‌های مازاد آن مکان ژئوتوریستی برآورد می‌شود. مدل فیولت بر اساس نرخ مدیریتی و گردشگری و دامنه ارزشی آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج مدل ‌هادزیک نشان داد بر اساس نتایج ارزش علمی، مازاد و آسیب‌پذیری از نظر کارشناسان و بازدیدکنندگان منطقه ژئوتوریستی نیر، نمین و هیر به ترتیب مقادیر (22/36)، (48/29) و (69/51) به خود اختصاص دادند. بر این اساس منطقه ژئوتوریستی هیر نسبت به دو منطقه دیگر توانمندی بالا و نسبتاً خوبی دارد. نتایج مدل فیولت نیز نشان داد بر اساس زیرشاخص‌های مورد مطالعه مناطق ژئوتوریستی هیر بیش‌ترین امتیاز و منطقه نیر در رتبه دوم و منطقه نمین در رتبه سوم از نظر توانمندی ژئوتوریستی قرار گرفتند. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود منطقه ژئوتوریستی هیر از نظر توانمندی ژئوتوریستی نسبت به مناطق مورد مطالعه قدرت جذب بیش‌تری در جهت توسعه ژئوتوریسم را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی برای شناساندن مناطق بکر ژئوتوریستی مطالعات بر مبنای مطالعات و گردشگری آنلاین باشد. تفاصيل المقالة

هدف از این پژوهش شناسایی پتانسیل‌های گردشگری شهرستان مشکین‌شهر با تاکید بر توسعه اقتصادی می‌باشد. روش پژوهش به‌صورت توصیفی تحلیلی و مقایسه‌ای می‌باشد که در آن از دو مدل فیولت و کوبالیکوا برای شناسایی پتانسیل‌های گردشگری استفاده شده است. بر اساس مدل فیولت نتایج حاصل نشان داد که منطقه ژئوتوریستی مشکین‌شهر با مجموع امتیاز (۱۰) از قابلیت‌های متنوعی جهت توسعه اقتصادی برخوردار است. در مدل فیولت از میان شاخص‌های ژئوتوریستی، منطقه مشکین‌شهر در شاخص‌های کمیاب بودن، اهمیت تاریخی و نقاط قوت دارای امتیاز بالا (1) می‌باشد که در توسعه اقتصادی منطقه مشکین‌شهر تاثیر بسیاری را به‌جا می‌گذارد و نمایانگر بودن، اهمیت ادبی، دسترسی دارای امتیاز کم‌تری نسبت به سایر شاخص های مورد ارزیابی است که باید تدابیر لازم برای توسعه منطقه صورت گیرد. هم‌چنین نتایج حاصله از مدل کوبالیکوا نشان داد منطقه مشکین‌شهر با مقدار (25/9) با بیش‌ترین امتیاز جز مناطق دارای پتانسیل گردشگری می‌باشد. بنابراین نتایج نشان داد که این امر باعث افزایش درآمد و رونق اقتصادی و اشتغال می‌شود و شهرستان مشکین‌شهر دارای اقتصادی نوپا و در حال رشد می‌باشد که صنعت گردشگری بهترین گزینه در جهت رشد و توسعه اقتصادی این شهرستان است. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود با ارزیابی و شناسایی پتانسیل‌های ژئوتوریستی در جهت توسعه اقتصادی شهرستان مشکین‌شهر منجر به توسعه مناطق ژئوتوریستی و جذب گردشگر خواهد شد. در نهایت پیشنهاد می‌گردد در مطالعات آتی برای ارزیابی تاثیرات پتانسیل‌های گردشگری در توسعه اقتصادی منطقه ژئوتوریستی مشکین‌شهر از مدل‌ها و گویه‌های بیش‌تری جهت تاثیرگذاری گردشگری بر اقتصاد استفاده گردد. تفاصيل المقالة