داستان یوسف و زلیخا یکی داستان هایی است که از قرآن مجید به ادبیات فارسی راه یافته و تاکنون دست مایةکار تعداد زیادی از شاعران قرار گرفته است. "میرزا معصوم کوزه کنانی"، متخلص به خاوری تبریزی، از شاعرانی است که در منظومه ای جداگانه به این داستان پرداخته است. نگارندگان پس از تصحیح نسخه ای از این منظومه جهت شناساندن هرچه بیشتر هنر این شاعر پارسی گوی، به بررسی سبک شناسانه این اثر در سه سطح: زبانی، ادبی و محتوایی پرداخته اند. بررسی این منظومه نشان دهندۀ آن است که میرزامعصوم خاوری، شاعری تواناست و شعر او سرشار از انواع صورخیال و مضمون آفرینی های تازه و بدیع است. ترکیب سازی ها و استفادۀ فراوان از آرایه های ادبی: (کنایه، استعاره، جناس، تشبیه و ...) در این منظومه مشهود است. از نظر زبانی نیز اگرچه شاعر بیشتر طبق قواعد نحوی و زبانی سدۀ سیزده عمل کرده است، ولی مثل همه شاعران دوره بازگشت ردپای مختصات سبکی شعر قدما در شعر او دیده شده است. تفاصيل المقالة

احسن‌المنظومه (قرن 13) منظومه‌ای مشتمل بر بیش از چهار هزار بیت است که شاعری گمنام، متخلص به پیری آن را سروده است. موضوع این مثنوی داستان یوسف و زلیخاست. پیش از آن، چند شاعر دیگر منظومه‌هایی با محوریّت این داستان سروده‌اند. سراینده با پیروی از قرآن و سرمشق قراردادن منظومه‌های پیشین کوشیده ضمن بیان چهارچوب اصلی داستان که برگرفته از قرآن است، روایتی متفاوت از برخی قسمت‌های داستان داشته باشد. شاعر با افزودن شاخ و برگ‌ها و توصیفات جزئی در داستان می‌کوشد بر تنوع روایتگری خود بیفزاید. داستان حول سه محور غنا، عرفان و تعلیم می‌چرخد و سراینده از عشق و غنا برای جذاب‌کردن داستان بهره می‌برد و هرکجا محلی مناسب می‌یابد به پند و اندرز و تعلیم و بیان آموزه‌های عرفانی می‌پردازد و بی‌اعتباری و ملالت و سختی دنیا را به مخاطب گوشزد می‌کند. در این مقاله ضمن معرفی این اثر، ویژگی‌های سبک‌شناسی و محتوایی آن به‌طور اجمال بررسی می‌شود و روایت جدیدی از داستان یوسف و زلیخا در دسترس قرار می‌گیرد. تفاصيل المقالة