مقدمه: با افزایش ورود آلاینده‌ها به محیط، تجمع فلزات سنگین در بافت‌های زنده دیده می‌شود. پایش زیستی روشی برای برآورد انتقال فلزات سنگین از محیط به زنجیره غذایی و بافت‌های زنده می‌باشد.هدف از این تحقیق تعیین توانایی بافت پر گنجشک خانگی بعنوان پایشگر آلاینده‌ها در محیط شهری می‌باشد. گنجشک خانگی در بسیاری از شهر‌ها پراکنش قابل توجهی دارد. در این پژوهش تجمع فلزات سنگین در بافت عضلانی و پر گنجشک خانگی در پارک‌های مختلف شهر تهران اندازه‌گیری شده است.

 مواد و روش‌ها: از پر گنجشک‌های پارک‌های نیاوران، ساعی، ملت، لاله، طالقانی، فدک، شهر و یادمان نمونه‌برداری شده است. جمع‌آوری پر‌ها از نزدیکی آشیانه‌ها صورت گرفت. اندازه‌گیری تجمع فلزات سنگین با استفاده از دستگاه ICP انجام گرفت. پهنه‌بندی تجمع فلزات سرب، کروم و کادمیم به روش IDW در نرم‌افزار GIS انجام شد. تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد.

نتایج و بحث: تجمع غلظت فلزات سنگین در پر گنجشک‌ها، در پارک شهر Ni> Zn > Cu > Cr > Fe> Mn ، در پارک ملت Zn > Cr > Fe >Cu >Mn >Co>Ni ، در پارک فدک Fe > Ni > Zn > Cr > Cu > Mn >Al، در پارک ساعی Hg > Zn > Cu > Fe > Ni > Co، در پارک لاله Ni > Zn > Cr > Cu > Fe > Mn ، در پارک نیاوران Fe > Zn > Cr > Mn > Cu > Ni> Co ، در پارک طالقانی Ni> Zn > Fe >Cr > Cu >Cd و در پارک یادمان بصورت Fe> Mn > Cu > Cr >Zn > Al > Ni>Cd بود است.

 نتیجه‌گیری: در پارک‌های مختلف میزان تجمع متفاوت است که این مسأله را می‌توان به موقعیت جغرافیایی و رژیم غذایی نسبت داد. با توجه به فاصله به مراکز پرتردد و بزرگراه‌ها میزان تجمع آلاینده‌های ناشی از ترافیک بیشتر می‌شود.