سنجشازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی
,
ستأتي المقالات قريبًا
استفاده از تصاویر ماهوارهای GIS میتواند در ارزیابی تغییرات موروفولوژی رودخانهها ارزیابی سریع و دقیق مطالعات سیلخیزی موثر باشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی تغییرات جانبی مجرای رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل پرداخته شد. بهمنظور ارزیابی تغییرات مجرای رودخانه، شاخصها أکثر
استفاده از تصاویر ماهوارهای GIS میتواند در ارزیابی تغییرات موروفولوژی رودخانهها ارزیابی سریع و دقیق مطالعات سیلخیزی موثر باشد. در پژوهش حاضر به ارزیابی تغییرات جانبی مجرای رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل پرداخته شد. بهمنظور ارزیابی تغییرات مجرای رودخانه، شاخصهای کمّی ژئومورفیک شامل زاویه مرکزی کورنیس، ضریب خمیدگی، نرخ مهاجرت مجرا، میانگین جهتدار خطی و ترانسکت محاسبه شدند. شاخصهای مذکور برای سه مقطع زمانی 2000، 2010 و 2021 با استفاده از شنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی حاصل شدند. یافتهها بیانگر این است که مهمترین فرایندهای موثر بر تغییرات و جابجاییهای جانبی مجرای رودخانه ارس شامل شکلگیری، توسعه و پیشروی مئاندرها در عرض دشت سیلابی، ایجاد میانبر و تغییر مسیرهای کوتاه مجرا است. وقوع میانبرها و تغییر مسیرها باعث افزایش قابل توجه تغییرات جانبی مجرای رودخانه شده است. سیلابها مهمترین نقش را در وقوع میانبر و تغییر مسیر مجرا در امتداد رودخانه ارس دارند. نتایج نشان میدهد که رودخانه ارس در محدوده استان اردبیل از تحرک و پویایی جانبی بالایی برخوردار است. بهگونهای که در طی 20 سال گذشته مجرای رودخانه بهطور متوسط هر سال بیش از 5 متر جابجا شده است. با این حال تمامی شاخصهای کمّی ژئومورفیک نشاندهنده کاهش تغییرات و جابجاییهای جانبی مجرا در طی سالهای اخیر است. مهمترین دلیل کاهش قابل توجه مقادیر شاخصهای کمّی ژئومورفیک در دوره زمانی دوم (2010 تا 2021 میلادی) نسبت به دوره زمانی اول (2000 تا 2010) در ارتباط با کاهش قابل توجه رخداد میانبر و تغییر مسیر مجرا بوده است. افت دبی رودخانه و کاهش شدت و وقوع متوالی سیلابها مهمترین نقش را در کاهش وقوع میانبر و تغییر مسیر مجرا داشتهاند. کاهش رخدادهای حدی از قبیل شدت و فراوانی سیلابها به نوبه خود باعث کاهش تمایل به الگوی گیسوئی و افزایش تمایل به الگوی مئاندری توسعه یافته شده است.
تفاصيل المقالة
جغرافیا و مطالعات محیطی
,
العدد2,السنة
5
,
تابستان
1395
این پژوهش که شهرستان مشگینشهر را به سبب وجود پتانسیلهای طبیعی، مورد هدف ارزیابی اکوتوریسمی قرار داد بر آن بود تا با استفاده از روش تحلیل چندمعیاره فازی به پهنهبندی قابلیت اکوتوریسمی در منطقه مورد مطالعه دست یابد. در این راستا بر پایه اسناد مختلف کتابخانهای، داد أکثر
این پژوهش که شهرستان مشگینشهر را به سبب وجود پتانسیلهای طبیعی، مورد هدف ارزیابی اکوتوریسمی قرار داد بر آن بود تا با استفاده از روش تحلیل چندمعیاره فازی به پهنهبندی قابلیت اکوتوریسمی در منطقه مورد مطالعه دست یابد. در این راستا بر پایه اسناد مختلف کتابخانهای، دادهها و اطلاعات مربوط به 9 معیار محیطی شامل نوع اقلیم، شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، فاصله از آبراههها، تراکم پوشش گیاهی، خاک ، سنگ- شناسی و فاصله از گسل گردآوری شد. تمامی عملیات آمادهسازی، مدیریت و تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) انجام پذیرفت که در نهایت به تهیه نقشه پهنهبندی قابلیت اکوتوریسمی منطقه مورد مطالعه انجامید. نتایج حاصل از این پهنهبندی حاکی از وجود پتانسیلهای خوب اکوتوریسمی در سطح شهرستان مشگینشهر بوده و تطابق قابل قبولی را با واقعیات محیط طبیعی منطقه نشان داد. بر طبق این پهنهبندی حدود 17 درصد از سطح شهرستان از قابلیت بالای اکوتوریسمی و 72 درصد از سطح آن از قابلیت پایین اکوتوریسمی برخوردار بود. تمرکز فضایی پهنههای مساعد اکوتوریسم در جنوب شهرستان که از مراتع و بیشهزارهای نسبتا خوبی پوشیده شده است، ما را بر آن میدارد که توسعه اکوتوریسمی این قسمت از شهرستان را در اولویت قرار دهیم. در مقابل اقلیم نامساعد نیمه شمالی شهرستان و به تبع آن پوشش گیاهی ضعیف و کمتراکم از توانهای اکوتوریسمی این قسمت کاسته است، به طوری که به غیر از نقاط پراکنده چندی در شمال، قسمت اعظم نیمه شمالی شهرستان را پهنههای با قابلیت کم اکوتوریسمی میپوشانند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications