زعفران یکی از با ارزش ترین گیاهانی است که در شرایط اقلیمی خاص کشت می شود بیش از 90 درصد تولید جهانی آن به ایران اختصاص دارد و علی رقم قدمت کشت آن در مقایسه با سایر محصولات زراعی در کشور و تولید آن عمدتا بر دانش بومی متکی بوده است. با بررسی اثر پارامترهای هواشناسی بر عملکرد زعفران و تعیین مناطق مساعد کشت زعفران بر اساس این پارامترها می توان در راستای توسعه کشاورزی و اقتصادی در مناطق کشت زعفران پیشرفت زیادی نمود. بدین منظور در این تحقیق آمار و اطلاعات 27 ساله مهمترین پارامترهای هواشناسی موثر بر کشت زعفران از سایت هواشناسی برای پنج ایستگاه سینوپتیک دریافت و پس از تطبیق تاریخ هجری شمسی با میلادی و بازسازی داده ها ، میزان تاثیر هر کدام از این پارامترها در مناطق مورد مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت با استفاده از نرم افزارهایARC/GISAو ARC/INFO نقشه های مربوطه تهیه و از تلفیق آنها نقشه نهایی بدست آمد که نشان داد 65 درصد منطقه مورد مطالعه قابلیت کشت زعفران را دارد که بیشتر این مناطق در غرب و مرکز استان قرار دارند و مناطق ضعیف در بخشی از جنوب شرق استان قرار دارد. تفاصيل المقالة

تحقیق پیش رو با هدف بررسی نقش جزیره گرمایی در روند تغییرات دمایی منطقه یک شهری تهران طی سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ میلادی معادل سال‌های ۱۳۸۹ و۱۳۹۷ می‌باشد، برای سنجش تغییرات، پنج نقطه بر روی نقشه منطقه ۱ و نواحی ۸گانه آن مشخص شد. سپس ماه میانی هر فصل از سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ برای بررسی انتخاب گردید. برای تحلیل جزیره گرمایی و اثرات ساخت‌وساز شهری بر تشدید این پدیده از داده‌های ماهواره‌ای لندست ۸ استفاده شد. اطلاعات دمای حداکثر، شاخص تفاضل نرمال شده پوشش گیاهی، و دمای سطح زمین استخراج گردید. این پژوهش نشان می‌دهد که سطح پوشش گیاهی در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۰ کاهش شدیدی داشته است، به‌طوری‌که سبب تغییرات دمایی و همچنین ایجاد جزیره گرمایی در سال‌های اخیر در منطقه شده است. افزایش دما در دماهای صبحگاهی و ظهر گاهی در تمام ماه‌های انتخابی از چهارفصل سال مشاهده می‌شود. درعین‌حال مقدار افزایش در دماهای کمینه بیشتر از دماهای بیشینه بوده است. تفاصيل المقالة

بدون تردید سیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی شناخته‌شده است. تغییرات قابل‌ملاحظه بارش در زمان و مکان از یک‌سو و کمی ایستگاه‌های هواشناسی در ثبت بارش از سوی دیگر ضرورت نبین مدل‌های تخمین سیلاب را در زمان و مکان امری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. روش پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع موردبررسی، از نوع توصیفی - تحلیلی است و از نوع مطالعات کاربردی با تأکید بر روش‌های کمی است، در پژوهش حاضر تغییرات منطقه‌ای سیلاب در حوضه آبخیز گرگانرود با به‌کارگیری اطلاعات ایستگاه‌های سازمان هواشناسی (سینوپتیک) با دوره آماری 30 ساله (1368 تا 1397)، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، شاخص رطوبت توپوگرافیک، شیب، ارتفاع، لیتولوژی زمین، فاصله از رودخانه، تراکم رودخانه، فرسایش، خاک‌شناسی، رواناب، داده‌های شبیه‌سازی شده میانگین بارندگی حاصل از مدل HadCM3 در LARS-WG تحت سناریو SRA1B بین سال‌های 2011 تا 2045 برآورد شده است. پس از محاسبه فاکتور بارندگی برای ایستگاه موردنظر از طریق نرم‌افزار Excel، به‌منظور بررسی نقشه تغییرات منطقه‌ای بارندگی در محیط نرم‌افزار ArcGis و کمترین میزان خطا از روش میانیابی کریجینگ بیزی با پراکنش (Expotntial) و جهت انتخاب بهترین روش درون‌یابی از شاخص‌های آماری ریشه میانگین مربعات خطا RMS قدر مطلق خطا MAE استفاده گردید. نتایج نشان داد روش کریجینگ بیزی زمین آمار به‌عنوان بهترین روش در میان روش‌های مورداستفاده می‌تواند برای برآورد تغییرات بارندگی پایه و شبیه‌سازی شده جهت مدل‌سازی روند سیلاب در کنار پارامترهای دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد. روش کریجینگ عام با پایین‌ترین میزان میانگین خطای برآورد (004/0) و مربع میانگین ریشه خطا 23/82 بهترین روش برای درون‌یابی در این پژوهش است. همچنین در تلفیق روش‌های تحلیل فازی با سلسله مراتبی برای تعیین میزان برآورد مورد انتظار هر دو روش دارای برآوردی بیشتر از حد انتظار بودند. یافته‌ها نشان داد که زیر حوضه نرماب در قسمت مرکزی به مقدار 800 میلی‌متر زیر حوضه‌های مادرسو، یل چشمه و قرناوه در شمال شرقی حوضه آبخیز گرگانرود به مقدار 500 الی 700 میلی‌متر و بخش‌های شمالی حوضه محمدآباد و قورچای به مقدار 300 میلی‌متر همچنین به‌طور کلی حوضه آبخیز گرگانرود با بیش‌ترین میانگین بارشی نسبت به حوضه قره‌سو را در طی دوره 30 ساله دریافت کرده است که نشان از سیلابی بودن این منطقه از شمال کشور دارد. تفاصيل المقالة

مقدمه: امروزه، تغییرات چشمگیری در نگرش به مخاطرات طبیعی دیده می‌شود و دیدگاه غالب از کاهش آسیب‌پذیری به بهبود و ارتقای تاب‌آوری در برابر مخاطرات تغییر یافته است. هدف: توسعه بی‌رویه و ناهماهنگ منطقه شهری چمستان به‌علت فعالیت‌های انسانی برای توسعه شهر به‌صورت مستقیم زمین‌های زیادی از شهر را در مدت زمان بسیار کوتاه تغییر داده است که از آن رهگذر مخاطراتی مانند سیل ایجاد می‌شود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل روابط بین شاخص‌های مؤثر بر تاب‌آوری شهر چمستان در مقابل سیلاب است. روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. برای رسیدن به این هدف، به تحلیل و سنجش میزان تاب‌آوری شهر چمستان در برابر سیلاب بر اساس 5 بعد تاب‌آوری کالبدی - زیرساختی، اجتماعی، نهادی، اقتصادی و زیست‌محیطی پرداخته شد. این ابعاد 5 گانه به همراه شاخص‌ها و زیرشاخص‌های تعریف شده هر کدام از آن‌ها بر مبنای ادبیات پژوهش، در قالب پرسش‌نامه‌ای محقق ساخت طراحی شده تا وضعیت آن‌ها در شهر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. تحلیل مسیر و مدل‌سازی معادلات ساختاری جهت تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی مرتبه دوم، تحلیل عاملی تأییدی و همچنین تحلیل مسیر مؤلفه‌های مؤثر بر تاب‌آوری شهر چمستان در برابر سیلاب، روش‌های تحلیل داده‌های پژوهش هستند. قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهر چمستان مرکز بخش چمستان در شهرستان نور است که در زمین‌های کوهپایه‌ای شمال البرز واقع شده است. بخش چمستان از شمال و غرب به بخش مرکزی شهرستان نور، از جنوب به بخش بلده شهرستان نور و کوهپایه‌های البرز مرکزی، از شمال شرق به شهرستان محمودآباد و از شرق به شهرستان آمل محدود می‌شود. این شهر از سمت شمال و غرب به نور، از جنوب به بخش بلده و کوهپایه‌های البرز مرکزی و از شرق به آمل منتهی می‌شود. یافته¬ها: با توجه به میانگین‌های به‌دست آمده از تحلیل آماری T تک‌نمونه‌ای، شهر چمستان به‌لحاظ تاب‌آوری‌های کالبدی- زیرساختی، اجتماعی، نهادی و اقتصادی در سطح تاب‌آوری متوسط و در حال تاب‌آوری قرار دارد؛ این در حالی است که تاب‌آوری زیست‌محیطی این شهر در برابر سیلاب نسبتاً ضعیف بوده و وضعیت مطلوبی را نشان نمی‌دهد. نتایج: جهت ارتقای تاب‌آوری شهر چمستان در مقابل سیلاب، نیاز است که سازمان‌ها و نهادهای مدیریتی و برنامه‌ریزی در حوزه مدیریت بحران و مخاطرات شهری به این نکته مهم توجه داشته و جهت ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی، توجه ویژه‌ای به آموزش و افزایش سطح دانش جامعه محلی داشته باشند. همچنین باید به این نکته اشاره نمود که گسترش بیمه از جمله راهکارهای بسیار مناسب برای دست‌یابی به جامعه‌ای با سلامت پایدار و اساسا‍ً از جمله راه‌های تأمین و تحقق آرامش، آسایش و کاهش استرس افراد خانواده‌ها است. تفاصيل المقالة