هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای سیاست قومی در دولت پهلوی (اول و دوم) و جمهوری اسلامی ایران می باشد و این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام گردید و پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این سئوال هست که مناسب ترین سیاست قومی و بهترین راهبرد پیشنهادی در حوزه سیاست قومی در ایران چه می تواند باشد؟ و یافته ها نشان می دهد، تعدد گروه های قومی- مذهبی در هر جامعه ای از جمله جامعه ایران به علت تفاوت در نظام ارزشی و هنجاری منشا بالقوه ای برای تضعیف وفاق و انسجام اجتماعی است. از این رو هر نظم سیاسی باید سیاست های قومی مدون داشته باشد. سیاست های قومیِ نسنجیده و متعارض، نظام سیاسی حکومت ها را در دستیابی به اهداف خود ناکام می کند؛ مناسبات قومی را برهم زده و به تشدید تعارضات خشونت آمیز می انجامد. تفاصيل المقالة

یک اندیشه و تفکر در خلا پدیدار نمی شود. هر اندیشه ای واکنش و پاسخی به نیاز دوران خود می باشند. مبانی فکری متفکران کنونی ایران نشات گرفته از تاریخ ایران، سنت و اسلام گرایی، تجدد، علم گرایی وتوسعه بوده است که این مولفه ها تحت تاثیر دوره مدرنیته، گذار به پسامدرنیته، حکومت دینی در ایران و چالش های فراروی ایران بوده است. در واقع مبانی فکری متفکران ایران همانند سیدجواد طباطبایی تحت تاثیر متغیرهای غربی، سنتی و ایران کنونی ترسیم شده است. این مبانی باعث ارایه اندیشه اقتدارگرایانه، دولت مقتدر، اقتدارگرایی بوروکراتیک، همگرایی در ایران، اسلام دنیاگرا، اندیشه نخبه گرایانه و... شده است. البته متفکرانی همانند طباطبایی با توجه به هژمونی گفتمان سنت و تجدد در معرفت شناسی و بنیان های فکری، کمتر به مولفه هایی همانند جهانی شدن، عصر اطلاعات، دموکراسی سیاسی و حقوق بشر اهمیت می دهند. تفاصيل المقالة

نخستین تجربه تشکیل حزب در ایران به دوران مشروطه باز می‌گردد. اما اولین احزاب سیاسی مشروطه نتوانستند حیات پویایی داشته باشند و بعد از مدت کوتاهی از بین رفتند. در این پژوهش تلاش داریم به این پرسش پاسخ دهیم که چه عواملی در عدم تداوم نخستین احزاب سیاسی عصر مشروطه تاثیرگذار بودند؟ و برای رسیدن به جواب این سوال، فرضیه را نیز چنین مطرح کرده ایم که وجود ساختار سنتی و فقدان مظاهر نوگرایی ایران آن زمان باعث شد تا زمینه‌های لازم برای پیدایش احزاب ایجاد نشود. نوسازی با ایجاد تحرک اجتماعی سبب افزایش میل به مشارکت سیاسی در گروه‌ها و افراد جامعه می‌شود. بنابراین احزاب سیاسی در مراحل خاصی از فرآیند نوسازی جوامع پدیدار خواهند شد. در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی تاریخی و جمع آوری اطلاعات با شیوه کتابخانه‌ای موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهیم. تفاصيل المقالة

ناسیونالیسم عبارت از آگاهی به عضویت یا وابستگی به ملت و به عبارت دیگر، آگاهی ملی است و این آگاهی غالبا پدیدآورنده شور و علاقه افراد به عناصر تشکیل دهنده ملت است و گاه موجب تجلیل از آنها و اعتقاد به برتری این مظاهر بر مظاهر ملی دیگر ملت‌ها می‌شود. هدف از مقاله حاضر بررسی تاثیر دو نوع از ناسیونالیسم بر هویت سیاسی جمهوری اسلامی ایران است.روش تحقیق براساس هدف و ماهیت آن،کتابخانه‌ای و اسنادی است و در صدد است با گردآوری برخی اسناد تاریخی و کتابخانه‌ای، به بررسی ناسیونالیسم تبارگرا و ناسیونالیسم مدنی از منظرگاه تفکر و آرمان و هویت سیاسی انقلاب اسلامی اهتمام ورزد که آیا سیاست جمهوری اسلامی ایران در حوزه قومی مبتنی بر قرارداد است یا تبارگرا؟ بر اساس یافته های پژوهش ناسیونالیسم مدنی در جامعه ایران می تواند نسبت به ناسیونالیسم تبارگرا کارآمدتر باشد، علیرغم اینکه ناسیونالیسم تبارگرا در ایران گسترش بیشتری دارد. تفاصيل المقالة

این مقاله درصدد بررسی اهمیّت و جایگاه نقش هوّیت در توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با آسیای میانه بر اساس رهیافت سازه‌انگاری است. سوال اصلی پژوهش این است که جایگاه هوّیت از عناصر مشترک تمدّنی از قبیل جغرافیای مشترک، تاریخ، آداب و رسوم، فرهنگ، مذهب، زبان بر اساس رهیافت سازه‌انگاری چه تأثیری در توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با منطقه آسیای میانه می‌تواند داشته باشد؟ فرضیه پژوهش این است که جایگاه هوّیت (وجود عناصر وارث تمدّنی مشترک)، براساس رهیافت سازه‌انگاری در توسعه روابط ایران با کشورهای آسیای میانه که هر یک از کشورها مشکلات خاص خود را دارند. اگرچه در برخی موارد تأثیر منفی داشته است، نقش مثبتی را در همگرایی و توسعه روابط میان ایران با آسیای میانه داشته باشد. نتایج محقق نشان می‌دهد کشورهای آسیای میانه بتوانند از حصر خشکی و ایران علاوه بر بازار آسیای میانه و منابع سرشار از انرژی و کانی‌های مختلف منطقه بتواند از طریق اوراسیا به اروپا متصل شود و از نفوذ تروریسم و قاچاق و استعمارگران جلوگیری و ضریب امنیّت طرفین تضمین شود. روش تحقیق علّی و معلولی توأم با توصیفی و تحلیلی بوده است. تفاصيل المقالة

جمهوری اسلامی از ابتدا با تکیه‌ بر پارامترهای نظام‌سازی دموکراتیک؛ با برگزاری رفراندوم شکل گرفت و پس ‌از آن نیز با برگزاری انتخابات در طول این سال ها با سلایق مختلف نشان داد که ملاک حاکمیت در جمهوری اسلامی رأی مردم است. نگارنده‌ی مقاله هدف خود را بر این موضوع گذارده و به بررسی موضوع پرداخته؛ موضوعی که جوانب آن در باب انتخابات را در خود جای دهد. بهترین واژه در این زمینه رقابت سیاسی بوده که اخیرا به‌خوبی خود را در تمامی انتخابات نشان داده، ولی نتوانسته است جایگاه قانونی مشخصی را در قوانین از خود به‌جای بگذارد. سؤال اصلی بر این پایه است که مهم‌ترین موانع جامعه‌شناختی رقابت سیاسی در ایران کدام‌اند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و یافته‌ها نشان‌دهنده آن است، علاوه ‌بر موانع ساختاری، ویژگی‌های جامعه‌شناختی چون ویژگی‌های تاریخی، نبود فرهنگ سیاسی، نبود رقابت سیاسی، نبود تحزب‌گرایی ازجمله مهم‌ترین آن است. تفاصيل المقالة

نویسنده به منظور تبیین عوامل موثر بر تصمیم گیری سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی دوم به بررسی چرایی اتخاذ برخی تصمیمات در این دوره می پردازد. این پژوهش براساس مدل جیمز روزنا، پنج عامل مورد نظر این مدل یعنی فردی، نقشی، دولتی، اجتماعی و بین المللی در زمان پهلوی دوم را مورد تفکیک و بررسی قرار می دهد. در این راستا، چهار تصمیم مهم و تاثیرگذار این دوره یعنی تنش زدایی با شوروی، بحران بحرین و واگذاری آن، رفتارهای ایران در بحران نفتی 1967 و 1973 و اقدام نظامی ایران در عمان به صورت شاخص، انتخاب، بررسی و میزان تاثیر هریک از متغیرهای پنجگانه فوق مورد کنکاش قرار می گیرد. به اعتقاد نویسنده در این دوره، تصمیمات سیاست خارجی متاثر از عناصر شناختی و عموما توسط شخص شاه اخذ می شد. نظام شناختی عمدتا متاثر از شخصیت و خلقیات شخص شاه بوده است و برای دستیابی به طرح ویژه فکری مورد نظر شخص، در بین متغیر های دخیل، متغیر فرد و پس از آن متغیر نظام بین الملل بیشترین تاثیر را در اخذ تصمیات سیاست خارجی داشته اند. تفاصيل المقالة

در ایران نفت به عنوان منبع انرژی، زندگی و اقتصاد مردم، کشور را تحت تاثیر قرار داده است و عامل اعتبار ملی و موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی و بزرگترین منبع درآمدی کشور شناخته شده است. عواید حاصل از بهره‌برداری از منابع نفتی، همواره بخش مهمی از درآمدهای دولت را تشکیل می‌دهد که میزان و اهمیت و درصد بالای آن، با یک مقایسه ساده میان درآمدهای حاصل از صادرات نفت و درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی که آن نیز وابستگی شدیدی به درآمد نفتی دارد، مشخص و مشهود می‌گردد. این پژوهش به دنبال شناسایی اثرات منفی نفت بر اقتصاد است و در نهایت راهکار مناسب برای برون رفت از وضع موجود را نشان دهد. این پژوهش مهمترین راه برای جلوگیری از اثرات منفی نفت بر اقتصاد ایران، جلوگیری از ورود نفت به اقتصاد است. با توجه به تجربیات نروژ در این زمینه تاسیس صندوق ثروت ملی، راهکاری مناسب است. تفاصيل المقالة

کشو‌رنروژ منابع را با استفاده ازسه هیئت دولتی مجزا ازهم اجرانموده: دولت برای اداره‌کردن سیاست، یک هیئت نظم‌بخشی برای‌ایجاد نظارت وتخصص‌های فنی و‌صنعتی.موفقیت کشورنروژدرمدیریت هیدروکربن،توسعه نهادها را برانگیخت تا رسیدگی کنند که آیا نمونه کشورنروژ از طرزعمل‌های مجزا شده دولتی بایستی برای دیگرکشورهای تولید کننده نفت هم توصیه شود. با بررسی کشورکه به طور وسیعی روش‌های متفاوتی دراجرای حوزه‌های هیدروکربن به کاربرده‌اند نتیجه گرفتیم جداسازی این‌عمل‌ها پیش نیازی برای توسعه موفقیت حوزه نفت نمی باشد. کشورهایی که جداسازی عملکردها را به کار برده‌اند باترکیب رقابت سیاستی قوی و ظرفیت نهادی بیشتر مشخص شده‌اند.رهبرانی که چالش ندارند در‌اصل به قدر ‌کافی قادر به ارائه کردن‌عمل‌های نظم بخشی سیاسی و تجاری با‌استفاده ازهمان نهاد می‌باشند. تا زمانی که چنین ظرفیتی توسعه یابد کشورهایی دارای‌رقابت سیاسی فعال اما ظرفیت توانایی محدود شده نهادی چالش‌های بیشتری را‌برای بهسازی حوزه نفت دارند. کنترل حوزه‌ای که ممکن نیست اماجداسازی عملکردها اغلب برای اجرا دشوار می‌باشد. تفاصيل المقالة

تأکید این نوشتار، بررسی تأثیرات نفت بر امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران از سال 1368 تا 1390 می‌باشد. نفت اهمیت زیادی در اقتصاد ایران هم به‌لحاظ جایگاه آن در تولید ناخالص داخلی کشور و هم به‌لحاظ سهم درآمدهای نفتی در بودجه دولت و نیز منابع ارزی کشور دارد. آن‌چه اکثر کارشناسان بر آن اتفاق‌نظر دارند، این است که افزایش درآمدهای نفتی منجربه افزایش سرمایه‌گذاری ملّی می‌شود. این نتیجه در واقع مشکل اساسی اقتصاد ایران است که همان وابستگی به درآمدهای نفتی است. آن‌چه روشن است، این نکته است که درآمدهای نفتی به خودی خود عامل عقب‌ماندگی نیست و دلیل اصلی این امر اتکای بیش از اندازه به ارز حاصل از صادرات نفت و نبودن برنامه‌ریزی صحیح و اصولی برای این سرمایه ملّی است. بطور دقیق این پژوهش ریشه‌های آسیب‌پذیری و تقویت امنیت اقتصادی ناشی از درآمدهای نفتی را تجزیه و تحلیل خواهد کرد. براین اساس بایستی توجه داشت دولت برخوردار از درآمدهای هنگفت نفت، به‌طور خودکار معمار معیشت عمومی و مصلحت ملّی می‌گردد و به‌جای مدیریت کارآمد، به توزیع اقتدارآمیز ثروت می‌پردازد. این مشی دولتی تبعات متعددی از قبیل شکاف طبقاتی، افزایش توقعات و گسترش تبعیض را موجب می‌شود. تفاصيل المقالة

سنت را می‌توان چالش برانگیزترین مفهوم تاریخ معاصر ایران تلقی کرد. در واقع سایر مفاهیم و اندیشه‌های نوین از جمله تجدد و دموکراسی با توجه به سنت معنا شدند. به همین دلیل ارای سیاسی متفکران معاصر ایران از جمله سید جواد طباطبایی پیرامون سنت و تجدد شکل گرفته‌اند. سوال و هدف محوری این پژوهش معنا و شاخص‌های سنت در اندیشه سیاسی طباطبایی است. با بهره‌گیری از روش تبیینی می‌توان گفت که طباطبایی همانند سایر متفکران ایرانی، پیش از بررسی مدرنیته، تجدد و همچنین ترسیم اندیشه سیاسی خود به ارایه مفهوم سنت و ارتباط آن با تاریخ، سیاست، دین اسلام و زندگی ایرانیان پرداخته است و سپس آن را با تجدد تطبیق داده است. نگرش طباطبایی به سنت نگرشی پارادوکسیکال است، چرا که از یک نگرشی میراث‌وار به سنت دارد که باید به آن بصورت هویت تاریخی نگریست که کارکردی در دوره تجدد، توسعه و سیاست‌گذاری ندارند. از سوی دیگر سنت ایرانی را با اقتدارگرایی، انسجام و همگرایی ایران، فقدان شکل-گیری دموکراسی غربی در ایران همگام می‌کند. تفاصيل المقالة