چین بهعنوان کشوری با قدرت اقتصادی در حال صعود و دارای ابرپروژههایی مانند ابتکار کمربند و راه الزامات اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی را در مناطق مختلف پیشِ روی خود دارد. درمقابل، ایران نیز به دلیل برخورداری از مزایایی مانند موقعیت ممتاز جغرافیایی ظرفیت قابلتوجهی جهت مشار أکثر
چین بهعنوان کشوری با قدرت اقتصادی در حال صعود و دارای ابرپروژههایی مانند ابتکار کمربند و راه الزامات اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی را در مناطق مختلف پیشِ روی خود دارد. درمقابل، ایران نیز به دلیل برخورداری از مزایایی مانند موقعیت ممتاز جغرافیایی ظرفیت قابلتوجهی جهت مشارکت در این ابتکار دارد، اگرچه این ظرفیت خود بهشدت تحت تأثیر محدودیتها و موانعی قرار دارد که سیاست خارجی ایران را به چالش میکشد و حتی آثار مثبت ناشی از وابستگی متقابل را به مقولهای پیچیده تبدیل میسازد. بر این اساس، نوشتار حاضر بر این پرسش متمرکز شده که مهمترین عوامل تأثیرگذار بر روابط همگرایانۀ ایران و چین در بستر ابتکار کمربند و راه کدامند؟ پاسخ فرضی آن است که موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران از یکسو و اهداف استراتژیک و اقتصادی چین در اتصال چهار منطقه آسیای مرکزی، آسیای غربی، آسیای جنوبی و شبه جزیره عرب موجب میشوند تا روابط ایران و چین در بستر ابتکار کمربند و راه، روند همگرایانهتری را تجربه کند. یافته حاصل از مطالعه آن است که سیاست خارجی اقتصادمحور چین در برابر سیاست خارجی امنیتمحور ایران، رابطه مبتنی بر وابستگی متقابل را تحتالشعاع قرار میدهد. با وجود این، ورود امریکا و چین به مرحله نوینی از رقابت و جدال، فرصت بهرهبرداری از ابتکار کمربند و راه را برای ایران بیش از گذشته فراهم میسازد. روش تحقیق نیز با اتکاء به توصیف روندهای موجود در روابط ایران و چین، و به پشتوانه توان تبیینی و استنتاجی نظریه وابستگی متقابل، روش توصیفی-تحلیلی است.
تفاصيل المقالة
ابرپروژه جدید راه ابریشم یا طرح کمربند و راه جدید ابزاری در طرح ایجاد همکاری منطقه ای، ایجاد انعطاف سیاسی؛ بهبود رشد اقتصادی، پیشنهاد تنوع سازی تجارت و سرمایه گذاری در حمل ونقل، بخشهای معدن و انرژی هستند. کمربند و راه جدید، شرایطی مطلوب برای ایران است که در این میان کری أکثر
ابرپروژه جدید راه ابریشم یا طرح کمربند و راه جدید ابزاری در طرح ایجاد همکاری منطقه ای، ایجاد انعطاف سیاسی؛ بهبود رشد اقتصادی، پیشنهاد تنوع سازی تجارت و سرمایه گذاری در حمل ونقل، بخشهای معدن و انرژی هستند. کمربند و راه جدید، شرایطی مطلوب برای ایران است که در این میان کریدور شرق - غرب اهمیت ویژه ای دارد. ایران در راستای تکمیل و گسترش راه های ارتباطی خود با کشورهای منطقه، طرح هایی را در دست اجرا دارد. ایران می تواند به دلایل مختلف از جمله موقعیت ممتاز جغرافیایی جایگاه خاصی در این طرح داشته باشد. اما این ظرفیت خود به شدت تحت تأثیر محدودیت ها و موانعی قرار دارد که سیاست خارجی ایران را دچار چالش می کند و حتی آثار مثبت ناشی از وابستگی متقابل را به مقوله ای پیچیده تبدیل می سازد. در این راستا پرسش اصلی مقاله این است که چه چالش هایی ورود ایران به طرح کمربند و راه را با مانع مواجه می سازد چه چالشی بر سر تحقق کمربند و راه جدید وجود دارد؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه این گونه مطرح می شود که مطابق نظریه چالش و موانع مشارکت، عدم وجود اقتصادهای مکمل، عدم وجود ارزشهای فرهنگی، قومی و سیاسی متضاد، شکاف های مذهبی و رقابت و اختلافات در میان کشورهای عضو، تسلط گفتمان امنیتی و رقابتهای قدرت های فرامنطقه ای، مهمترین چالش تحقق این پروژه اقتصادی می باشند. روش پژوهش حاضر نظری و تحلیل محور است.
تفاصيل المقالة
فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
العدد5,السنة
15
,
زمستان
1401
چین بهعنوان کشوری با قدرت اقتصادی در حال صعود و دارای ابرپروژههایی مانند ابتکار کمربند و راه الزامات اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی را در مناطق مختلف پیشِ روی خود دارد. درمقابل، ایران نیز به دلیل برخورداری از مزایایی مانند موقعیت ممتاز جغرافیایی ظرفیت قابلتوجهی جهت مشار أکثر
چین بهعنوان کشوری با قدرت اقتصادی در حال صعود و دارای ابرپروژههایی مانند ابتکار کمربند و راه الزامات اقتصادی، سیاسی و استراتژیکی را در مناطق مختلف پیشِ روی خود دارد. درمقابل، ایران نیز به دلیل برخورداری از مزایایی مانند موقعیت ممتاز جغرافیایی ظرفیت قابلتوجهی جهت مشارکت در این ابتکار دارد، اگرچه این ظرفیت خود بهشدت تحت تأثیر محدودیتها و موانعی قرار دارد که سیاست خارجی ایران را به چالش میکشد و حتی آثار مثبت ناشی از وابستگی متقابل را به مقولهای پیچیده تبدیل میسازد. بر این اساس، نوشتار حاضر بر این پرسش متمرکز شده که مهمترین عوامل تأثیرگذار بر روابط همگرایانۀ ایران و چین در بستر ابتکار کمربند و راه کدامند؟ پاسخ فرضی آن است که موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران از یکسو و اهداف استراتژیک و اقتصادی چین در اتصال چهار منطقه آسیای مرکزی، آسیای غربی، آسیای جنوبی و شبه جزیره عرب موجب میشوند تا روابط ایران و چین در بستر ابتکار کمربند و راه، روند همگرایانهتری را تجربه کند. یافته حاصل از مطالعه آن است که سیاست خارجی اقتصادمحور چین در برابر سیاست خارجی امنیتمحور ایران، رابطه مبتنی بر وابستگی متقابل را تحتالشعاع قرار میدهد. با وجود این، ورود امریکا و چین به مرحله نوینی از رقابت و جدال، فرصت بهرهبرداری از ابتکار کمربند و راه را برای ایران بیش از گذشته فراهم میسازد. روش تحقیق نیز با اتکاء به توصیف روندهای موجود در روابط ایران و چین، و به پشتوانه توان تبیینی و استنتاجی نظریه وابستگی متقابل، روش توصیفی-تحلیلی است.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications