-
المقاله
1 - مدلسازی اثر تغییر کاربری اراضی بر میزان رواناب سطحی در حوزه آبخیز خرمآباد با استفاده از تلفیق مدل L- THIA و RS و GISعلوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 3 , السنة 23 , بهار 1400زمینه و هدف : تغییرات کاربری زمین ، عمدتاً فواید اجتماعی- اقتصادی زیادی را به دنبال دارد . با اینحال، این تغییرات آثار منفی را به محیطزیست طبیعی وارد میکند. به علت حجم زیاد رواناب ناشی از عدم نفوذپذیری در سطح شهر و عدم تعبیه مناطق خاص یا هرگونه سازه جهت نفوذ آب علاوه أکثرزمینه و هدف : تغییرات کاربری زمین ، عمدتاً فواید اجتماعی- اقتصادی زیادی را به دنبال دارد . با اینحال، این تغییرات آثار منفی را به محیطزیست طبیعی وارد میکند. به علت حجم زیاد رواناب ناشی از عدم نفوذپذیری در سطح شهر و عدم تعبیه مناطق خاص یا هرگونه سازه جهت نفوذ آب علاوه بر مشکل آبگرفتگی در مناطق پست شهر مطالعات متعددی برای توسعهی مدلها با رویکرد شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته است. در این تحقیق از مدل L-THIA برای تخمین رواناب ناشی از تغییر کاربری در حوزهی خرمآباد استفادهشده است. مدل L-THIA، مدلی برای ارزیابی آثار بلندمدت حاصل از تغییر کاربری زمین بر منابع آبی است که با استفاده از دادههای ساده و در دسترس نظیر دادههای اقلیمی بلندمدت، نقشهی کاربری اراضی و نقشهی خاک قابلاجراست.روش بررسی : این مطالعه ، در دوره زمانی 10 ساله و در فاصله زمانی سال های 1383-1393 انجام شد. تصاویر لندست از سایت سازمان زمینشناسی ایالت متحده دانلود گردید و تصحیحات مختلف بر روی آن ها انجام گردید. نقشههای کاربری زمین با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 7 سنجنده ETM و تصاویر لندست 8 مربوط به سنجنده OLI به ترتیب مربوط به سالهای 1383 و 1393 تهیه و مورداستفاده قرار گرفت. دادههای بارش از سازمان آب منطقهی تهیه میگردد. پس از مرتب کردن برای تجزیهوتحلیل آتی آماده میشوند با تلفیق نقشه کاربری اراضی و نقشهی بافت خاک در نرمافزار جی آی اس، گروه هیدرولوژیکی خاک تولید میگردد. و درنهایت نقشههای آمادهشده به مدل L-THIA داده میشود و تأثیر تغییر کاربری بر رواناب سطحی بررسی میگردد.یافتهها: نتایج مدلسازی با استفاده ازL-THIA ، افزایش رواناب سالانه در طی ده سال را نشان میدهد طبق نتایج مدل، میانگین میزان عمق رواناب منطقه، از سال 1383 تا 1393 از مقدار 12/16 به مقدار 32/18 رسیده است. نتایج حاصل از اجرای مدل افزایش حجم و عمق رواناب سطحی در فاصلهی زمانی موردنظر را نشان داد که این امر سبب ضرورت کنترل بر تغییرات کاربری زمین در منطقه شده است. تغییرات کاربری عمدتاً در جهت افزایش مناطق مسکونی و کاهش سطح زمینهای جنگلی و مرتعی است.بحث و نتیجهگیری: همانطور که از نتایج این تحقیق برمیآید مدلL-THIA ، قابلیت مناسبی در بیان نحوهی اثر تغییر کاربری بر مقادیر حجم و عمق رواناب دارد. همچنین با استفاده از نتایج مطالعه، میتوان برنامههای کنترلی برای تغییرات کاربری زمین جهت جلوگیری از افزایش رواناب در منطقه تهیه نمود. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - پتانسیلیابی مناطق مستعد سیل با استفاده از مدل شاخص آماری و وزن شواهد (مطالعۀ موردی: حوزه آبخیز مادرسو، گلستان)سنجشازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی , العدد 5 , السنة 7 , زمستان 1395هدف این پژوهش تهیه نقشه مناطق مستعد وقوع سیل در حوزه آبخیز مادرسو استان گلستان است. برای انجام تحقیق از مدلهای شاخص آماری و وزن شواهد، لایههای مختلف اطلاعاتی و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج ارزیابی دو مدل نشان داد که از بین عوامل مؤثر در وقوع سیل و آبگرفت أکثرهدف این پژوهش تهیه نقشه مناطق مستعد وقوع سیل در حوزه آبخیز مادرسو استان گلستان است. برای انجام تحقیق از مدلهای شاخص آماری و وزن شواهد، لایههای مختلف اطلاعاتی و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج ارزیابی دو مدل نشان داد که از بین عوامل مؤثر در وقوع سیل و آبگرفتگی، ارتفاعات کمتر از 500 متر، جهت شیب مسطح، تراکم زهکشی بیش از 33/0 (کیلومتر بر کیلومترمربع)، فاصله 500-2000 متری رودخانه، تیپ خاک مالیسول، سنگهای دوران کواترنری و همچنین اراضی کشاورزی با بیشترین وزنها، مهمترین عوامل علتی وقوع رخداد سیل و آبگرفتگی حوزه آبخیز مادرسو میباشند. نتایج همچنین نشان داد 9/49 درصد مساحت حوزه آبخیز مادرسو در مناطقی بااستعداد وقوع سیل خیلی زیاد و زیاد و حدود 1/50 درصد مساحت حوزه در مناطقی بااستعداد وقوع سیل متوسط و کم واقع است. صحت و دقت دو مدل بکار گرفتهشده با استفاده از منحنی ROC ارزیابی شد. دقت مدل شاخص آماری 83% و دقت مدل وزن شواهد 7/80% تخمین زده شد. این وضعیت نشاندهنده دقت خیلی خوب دو مدل در استعدادیابی وقوع سیل در حوزه آبخیز مادرسو استان گلستان میباشد. تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - Mapping Natural Resources Vulnerability to Droughts Using Multi-Criteria Decision Making and GIS (Case Study: Kashkan Basin Lorestan Province, Iran)Journal of Rangeland Science , العدد 5 , السنة 7 , پاییز 2017Zagros Mountains in west of Iran are covered by unique forests and rangelands. Increasing population, low level of development and high dependence of local people on natural resources for primary livelihood needs resulted in degradation of Zagros forests and rangelands. أکثرZagros Mountains in west of Iran are covered by unique forests and rangelands. Increasing population, low level of development and high dependence of local people on natural resources for primary livelihood needs resulted in degradation of Zagros forests and rangelands. Along with these factors, since the last decade, climate change including severe drought is an important issue in the world, particularly in semi-arid natural areas of Iran including Zagros. This research was conducted to develop an integrated method for mapping vulnerability of natural resources to droughts in Kashkan basin Lorestan province, Iran in 2015. Hence, a combined method including AHP as a Multi-Criteria Decision Making method and GIS was used. Based on literature review, study area conditions and experts’ opinions, six criteria and nineteen sub criteria were determined. The weights of this initial set of criteria and sub criteria were determined by experts using pairwise comparisons and weights of them were calculated. Then, maps of different sub criteria were analyzed in the GIS environment using calculated weights. Results showed that the most important criteria in drought sensitivity were hydro climate, physiography, and vegetation cover. Annual mean precipitation and temperature, vegetation cover were the most important sub criteria. Findings of research also indicated that 17.11%, 26.28% and 7.67%, of the studied area were classified as low, moderate and high vulnerable areas, respectively. In addition, 8.50% of the studied area is classified as extremely high vulnerable to droughts. This study introduces a combined method to mapping vulnerability of natural resource to droughts. Findings of this study could be considered by managers to develop proper plans for vulnerable areas. تفاصيل المقالة -
المقاله
4 - شبیهسازی جریان رود و بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر روی آن (مطالعه ی موردی، حوضه ی آبخیز گلگل ایلام)فصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 2 , السنة 9 , تابستان 1395هدف از این تحقیق، شبیهسازی بارش - رواناب و تحلیل اثرات کاربری اراضی بر آن با استفاده از شبیه WetSpa، و بررسی دقت نرم افزار مزبور در پیشبینی رواناب حاصل از بارش باران میباشد.معیار ارزیابی شبیه ناش - ساتکلیف برای دوره ی آماری 2003 تا 2009 أکثرهدف از این تحقیق، شبیهسازی بارش - رواناب و تحلیل اثرات کاربری اراضی بر آن با استفاده از شبیه WetSpa، و بررسی دقت نرم افزار مزبور در پیشبینی رواناب حاصل از بارش باران میباشد.معیار ارزیابی شبیه ناش - ساتکلیف برای دوره ی آماری 2003 تا 2009 و نقشه ی کاربری اراضی 2007 در تحقیق حاضر، برابر با 603/0 به دست آمد. نتایج حاصل از تغییر کاربری با استفاده از طبقهبندی تصاویر ماهوارهای نشان داد که اراضی جنگلی و کشت آبی-باغی از سال 1988 تا 2013 روند کاهشی را، به ترتیب به میزان 502/3322 و 386/3934 هکتار و اراضی مرتعی و کشت دیم روند افزایشی را، به ترتیب به میزان 99/3942 و 9/3313 هکتار داشتهاند. با توجه به تغییر نقشه ی کاربری اراضی، تغییرات بده های شبیهسازی شده با کاربرد نرم افزار مزبور شبیه در سالهای 1988، 2003، 2007 و 2013، بررسی شد. دادههای هر دو سال به صورت جفتی با استفاده از آزمون آماری t جفتی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که اختلاف معنیداری در سطح اطمینان 99% بین دادههای بده ی شبیهسازی شده به واسطه تغییر نقشه یکاربری از 2003 به 2013 وجود دارد، بطوری که میانگین بده ی سالانه به واسطه ی تغییرات کاربری اراضی از 118/1 متر مکعب بر ثانیه در سال 2003 به 134/1 متر مکعب بر ثانیه در سال 2013 افزایش یافته است؛ بنابراین، تغییرات کاربری از ابتدا تا انتهای دوره ی مطالعاتی موجب افزایش 15 لیتر بر ثانیه (43/1 درصد) در میانگین بده ی روزانه شده است. حجم رواناب هم بطور کلی روند افزایشی را نشان داد تفاصيل المقالة