مقالۀ حاضر به بررسی فرایند همگونی در همخوانهای پانزده گونۀ زبانی استان فارس از جمله شیرازی، شورابی، کازرونی، دوانی، عبدویی، ممسنی، پاپونی، ریچی، بیروکانی، دادنجانی، مهبودی، زاخرویهای، قلاتی، لاری و خنجی در چارچوب واجشناسی زایشی می پردازد. داده های مورد نیاز برای انجام این تحقیق از اسناد مکتوبی چون کتابها، پایان نامه-ها و مقاله ها استخراج شده است. علاوه بر این در صورت نیاز به داده های بیشتر و یا تأیید صحت داده های جمع آوری شده از اسناد مکتوب، با گویشوران گونه های مذکور مصاحبه و گفتار آنها ثبت و ضبط شده است. بررسی داده‌ها نشان داد که در این گونه‌های زبانی همگونی در خوشه های دو همخوانی /-st/ و /-nb/ از بسامد بالاتری نسبت به سایر خوشه های همخوانی برخوردار است. همگونی در مشخصۀ نحوۀ تولید پربسامدتر از همگونی در سایر مشخصه ها همانند محل تولید و واک داری است. در این 15 گونۀ زبانی همگونی پیشرو و همگونی ناقص به ترتیب متداولتر از همگونی پسرو و همگونی کامل است. در همگونی همخوان با همخوان در توالی دو همخوانی همواره همخوان رساتر غالب است. و در همگونی همخوان با همخوان در این گونه های زبانی همگونی در همخوانهای هم محل تولید منجر به همگونی کامل و بروز تشدید عارضی می شود. کلیدواژه ها: گونه های زبانی استان فارس، واج شناسی زایشی، فرایندهای واجی، همگونی. تفاصيل المقالة