چکیده این پژوهش به منظور تعیین مناسب ترین فاصله ایزولاسیون در مزارع تکثیر بذر پنبه به مدت دو سال زراعی و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان اجرا گردید. رقم مهر رقم رایج در منطقه به عنوان رقم والد مادری یا تلقیح شونده و دو رقم اکرا برگ قرمز و برگ اکرا به عنوان والد پدری یا تلقیح کننده در نظر گرفته شد. ارقام نشانگر از هر دو طرف با والد مادری به فواصل 80، 160، 240 و 320، 400، 800، 1600 و 3040 سانتیمتر کاشته شدند. در سال دوم بذور به دست آمده از رقم پایه مادری، به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار کشت شده و پس از سبز شدن و رسیدن به مرحله 6 برگی، تعداد کل بوته ها و بوته های دگرگشن شده شمارش و در نهایت درصد دگرگشنی برای فواصل مختلف ایزولاسیون محاسبه گردید. میانگین درصد دگرگشنی در فواصل مختلف ایزولاسیون در هر دو نشانگر همچنین فواصل ایزولاسیون و اثرات متقابل آنها اختلاف معنی داری با همدیگر نشان دادند. میزان دگرگشنی در فاصله ایزولاسیونی 80 سانتیمتری والد مادری از والد پدری برگ پهن قرمز و برگ قرمز اکرا به ترتیب 11 و 5/4% بود. در مجموع برای هر دو والد پدری برگ پهن قرمز و برگ قرمز اکرا در فاصله ایزولاسیونی 80 سانتیمتری بیشترین میزان دگرگشنی اتفاق افتاده ولی در فواصل ایزولاسیونی 80 سانتیمتر تا 400 سانتیمتر، میزان دگرگشنی به شدت کاهش یافته و صفر رسید. نتایج بدست آمده وجود میزان ناچیز دگرگشنی در پنبه را تأیید کرده و ایده مناسبی را برای پژوهشگران در تولید بذور هیبرید و همچنین تولیدکنندگان بذر پنبه ارایه می نماید که با رعایت فاصله ایزولاسیونی حداکثر 4 متر بین ارقام مختلف می توان با اطمینان کامل بذر خالص و استاندارد تولید کرد. تفاصيل المقالة