بررسی ویژگی‌های بارش در شناخت و پیش‌بینی پدیده‌های حاصل از بارش مانند رواناب و سیلاب ضروری است، لذا در این مطالعه وابستگی میان ویژگی های مهم رویدادهای بارش (عمق بارش(R) ، ماکزیمم بارش (M)، مدت خشک (D) و مرطوب(L) ) با استفاده از ساختار دی-واین مدلسازی شد. ابتدا توزیع های احتمالی چند متغیره با توجه به جایگشت های مختلف متغیرهای شرطی ساخته شد و سپس خانواده های مفصل های ارشمیدسی و بیضوی جهت برازش بر جفت-مفصل های ساختارهای دی-واین مورد آزمون قرار گرفتند و مناسب ترین خانواده مفصل جهت برازش بر هر جفت-مفصل با توجه به معیارهای مختلف انتخاب گردیدند. در مرحله بعد با توجه به معیارهای اطلاعات آکائیکه (AIC) و بیزین(BIC) ساختار M-R-D-L (یعنی D با L، R با D و L، M با R، D و L شرطی شده‌اند) بعنوان بهترین ساختار شناخته شد. در نهایت با استفاده از ساختار منتخب دی- واین ویژگی های مهم رویداد بارش شبیه‌سازی شد و به منظور ارزیابی دقت شبیه‌سازی مدل پیشنهادی، آماره های مهم هر یک از متغیرهای شبیه‌سازی شده‌ی رویداد بارش با آماره های متغیرهای مشاهداتی مقایسه گردیدند. نتایج نشان دادند که اکثر آماره های شبیه‌سازی شده توسط مدل چهار بعدی دی-واین دارای تطابق خوبی با آماره های متغیرهای مشاهداتی می باشند. تفاصيل المقالة

تحلیل حساسیت تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) در ایران در مدیریت بهتر آب بسیار ضروری است. زیرا به نظر می‌رسد که آب و هوا در همه جا تا حدودی تغییر کرده است. در این پژوهش، به‌منظور تحلیل حساسیت ET0 به تغییرات هر یک از پارامترهای هواشناسی از داده‌های ماهانه هواشناسی 36 ایستگاه هواشناسی در شمال‌غرب و غرب ایران استفاده شد. اولویت‌بندی پارامترهای اقلیمی و میزان تاثیرگذاری آن‌ها بر ET0 در ماه‌های مختلف برای هر یک از ایستگاه‌های مورد مطالعه مشخص گردید، بدین منظور، ابتدا میزان ET0 ماهانه با روش فائو- پنمن مانتیث برای یکایک ایستگاه‌ها برآورد گردید، سپس مقدار هر یک از دو پارامتر مهم ورودی به مدل رگرسیونی گام به گام (شامل میانگین حداکثر (Tmax)، میانگین حداقل (Tmin)، میانگین درجه حرارت هوا، میانگین سرعت باد، مجموع ساعات آفتابی، میانگین حداکثر و حداقل رطوبت نسبی) در دامنه‌ی 20± درصد با گام‌های 5 درصد، تغییر داده شدند و میزان تغییر در ET0 محاسبه شد، در نهایت مقدار ضریب حساسیت برای اولین پارامتر مهم ورودی در هر یک از ایستگاه‌های منتخب بدست آمد. نتایج نشان داد که در اکثر ایستگاه‌ها در هر دو مقیاس سالانه و ماهانه، بیشترین تاثیر در نوسانات ET0 مربوط به Tmax و Tmin می‌باشد. با افزایش 20 درصد برای Tmax به‌شرط ثابت ماندن سایر پارامترها، مقدار ET0 از حداقل 05/6 درصد (در مشکین‌شهر) تا حداکثر 54/15 درصد (در اردبیل) افزایش نشان داد، این رقم برای Tmin بین 47/0- درصد (در سنندج) تا 91/0 درصد (در خلخال) بود. تفاصيل المقالة

در این مطالعه، با استفاده از 418 رگبار بارش در 4 ایستگاه درشرق دریاچه ارومیه، منحنی‌های‌ هاف رسم شد. رویدادهای منتخب براساس مدت دوام رگبار به چهار کلاس به‌شرح 1- صفر تا دو ، 2- دو تا شش، 3- شش تا دوازده و 4- بیش از دوازده ساعت دسته‌بندی شدند. منحنی‌های هر دسته به‌ازای احتمالات 10%، 20% ،.... و 90% رسم گردید. این کار برای کل رویدادها در یک کلاس منفرد نیز تهیه شد. سه شاخص جدید شامل S، I و Q تعریف شد. هیتوگراف رگبار طرح از اطلاعات کل رویدادها در یک کلاس‌ مجزا برای هر ایستگاه با استفاده از منحنی هاف 50 و 90 درصد به‌دست آمد. مدل ریاضی منحنی‌های هاف در فرم لاجستیک بسط و پارامترهای آن به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در کلاس بارشی 2-0 ساعت، به‌جز ایستگاه سراب که بارش-های آن از نوع چارک اولی می‌باشد، سایر ایستگاه‌ها چارک دومی هستند. برای کلاس بارشی 6-2 ساعت، سراب و هریس چارک اولی و تبریز و ملکان به‌ترتیب، چارک دومی و سومی هستند. برای رگبارهای با دوام (12-6) ساعت، بجز سراب که چارک اولی است، بقیه ایستگاه‌ها چارک سومی می‌باشند. در کلاس بارشی بیش از 12 ساعت، ایستگاه‌های تبریز و سراب چارک اولی و هریس چارک دومی است. نتایج نشان داد که فاصله قائم منحنی‌های هاف 50% و 90% با ارتقاء نوع چارک‌ در همه ایستگاه‌ها کوتاه‌تر می‌شود (S>I>Q). بر‌اساس نتایج مدل لاجستیک قادر به برازش خیلی خوب رگبارها در ایستگاه‌های منتخب می‌باشد، طوریکه ضریب همبستگی بین مشاهدات و مدل بین 979/0 و 998/0 حاصل شد. تفاصيل المقالة

در این مطالعه، با استفاده از چهار مدل GCM و دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 اقدام به تولید داده برای افق 2050 شد. سپس، پارامترهای دمای هوا، بارش، تبخیر- تعرق (ET0) و کمبود بارش (PD) در طول فصل رشد ارزیابی گردید و مقادیر کمیت‌های شدت خشکی و طول دوره خشکی تخمین زده شدند. ET0 با دو روش پریستلی- تیلور (PT) و پنمن مانتیث (PM) محاسبه شد. ET0 محاسبه شده با روش PT با استفاده از چهار مدل هوشمند )شامل Eureqa Formulize، ANN، ANFIS و (SVM با روش PM برای هرایستگاه واسنجی گردید. برای پهنه بندی شاخص های مذکور، از سه روش زمین آمار IDW، کریجینگ و کوکریجنگ بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که در ایستگاه‌های منتخب، میانگین دمای هوا و بارش (در طول فصل رشد) به ترتیب، بین 9/0 تا 2 درجه سلسیوس و 27 تا 49 میلی متر افزایش خواهد یافت. همچنین، پارامترهای ET0 و شدت خشکی در همه ایستگاه ها افزایش خواهد یافت. میانگین افزایش PD در کل حوضه در حدود 6 تا 9 درصد خواهد بود. به طور متوسط، شدت افزایش شاخص های اگروکلیماتیک در سناریوی RCP8.5 حدود چهار درصد بیشتر از سناریوی RCP4.5 می باشد. در بین روش‌های میان یابی، روش کوکریجینگ با استفاده از داده کمکی مدل رقومی ارتفاع (DEM) کارایی بهتری را نشان داد. در افق مورد نظر، طول فصل رشد بین 15 تا 35 روز افزایش خواهد یافت، با این حال، طول دوره خشکی تغییر محسوسی نخواهد داشت. نتایج نشان داد که در آینده، تغییرات مکانی متغیرهای اقلیمی کم و بیش مشابه با تغییرات نظیر دوره پایه خواهد بود. تفاصيل المقالة

در این پژوهش از آمار بارش و رواناب ایستگاه های منتخب حوضه مرزی ارس جهت تحلیل نوسانات بارش و رواناب و پیش نمایی آن برای افق 2050 استفاده شد. با اعمال آزمون پتیت نقطه شکست در سری زمانی بارش و رواناب مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از آزمون مان- کندال مرسوم و اصلاح شده، روند بارش و رواناب محاسبه گردید. با روش سن شیب خط روند نیز محاسبه شد. با به کارگیری چهار مدل GCM تحت دو سناریوی انتشار RCP4.5 (انتشار پایین) و RCP8.5 (انتشار بالا) پیش نمایی برای دوره آتی انجام شد. از ابزار Eureqa Formulize (EF) برای شبیه سازی فرآیند بارش- رواناب استفاده گردید. نتایج نشان داد اکثر جهش های ناگهانی در نیمه دوم دهه 1990 رخ داده است. 83 درصد از جهش های فصلی مربوط به رواناب بوده است. همچنین 67 درصد از تغییرات ناگهانی در فصول زمستان و بهار روی داده است. بیشترین افزایش بارش سالانه (طبق سناریوی RCP4.5) در ایستگاه نیر به مقدار 9 درصد و بیشترین کاهش بارش سالانه (طبق سناریوی RCP8.5) در ایستگاه خوی به مقدار 11 درصد انتظار می رود. همچنین در مقیاس زمانی فصلی بیشترین کاهش بارش در تابستان خواهد بود. مدل EF با ارائه NRMSE کمتر از 5/0 درصد در همه ایستگاه ها عملکرد بسیار بالایی را از خود نشان داد. نتایج نشان داد، کمترین میزان شیب خط روند رواناب (فصلی) دوره پایه به مقدار 3/1- میلیون مترمکعب در تابستان و مربوط به ایستگاه بدلان بوده است. براساس نتایج این پژوهش، تغییر معنی داری در رواناب سالانه حوضه در دوره آتی روی نخواهد داد. تفاصيل المقالة