فراخوانی میراث در شعر معاصر عربی پدیده‌ای نوظهور است که مورد توجه شاعران بسیاری قرار گرفته، و نظریه‌پردازانی مثل علی عشری زاید و احسان عباس به تبیین اصول و عوامل بکارگیری آن پرداخته‌اند. فراخوانی هنری است که شاعر معاصر به واسطه آن اهداف خود را بیان می‌نماید و تجربه‌های جدید شعری خویش را بازگو می‌کند. این پژوهش بر آن است از میان میراث‌های بکاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک الملائکه و طاهره صفارزاده به بررسی و تحلیل فراخوانی میراث اسطوره‌ای بپردازد. تفاصيل المقالة

رقابت دولت استعمارگر بریتانیا با آغاز قرن نوزدهم در ایران و اواخر آن در مصر آغاز شد. این رویداد که با هدف غارت ثروت ملی دو کشور بود، بازتابی وسیع در ادبیات داشت. در این پژوهش دیدگاه‌های میرزاده عشقی و حافظ ابراهیم در باب استعمارستیزی به صورت مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه هر دو شاعر در دوره زمانی تقریباً هم‌سانی می‌زیسته‌‌‌‌اند، اشتراکات زیادی میان افکار آن‌ها دیده می‌شود. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مکتب آمریکایی، اشعار این دو شاعر را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مبارزه با استعمار در اشعار هر دو شاعر، در قالب محورهایی هم‌چون وطن‌دوستی، هجو بیگانگان و آگاهی‌دادن به مردم مطرح شده است. افزون بر این اشعار ضداستعماری دو شاعر در عین شباهت در مضامین، از جهت سبکی دارای برخی تفاوت‌ها است. تفاصيل المقالة

به طور کلی هر انسانی در فرایند عقلانی، فکری و حتی عاطفی خود از افکار، ایده‌ها و مکاتب مختلف تأثیر می‌پذیرد. "بینامتنی" نظریه‌ای است که با ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنا بر این نظریه، بسیاری از متون عربی را می‌بینیم که هر کدام در انواع و اشکال مختلف، با متون کلاسیک گران‌سنگ عربی، دارای روابط بینامتنی است که البته سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیش‌تر بوده است. ابن زیدون یکی از شاعران برجسته اندلس است که در اشعار خود از قرآن کریم اثر پذیرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی به تبیین گونه‌های مختلف بینامتنی قرآنی در اشعار این شاعر پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ابن زیدون با سه شیوه تلمیحی، گزاره‌ای و واژگانی از قرآن کریم تأثیر پذیرفته است که البته سهم شیوه سوم بیش‌تر از دو شیوه دیگر است. تفاصيل المقالة

إنّ تأثّر الأدب بالظروف الاجتماعیة أمر یتّفق علیه کثیر من النقاد والمفکّرین؛ کما أنّ الازدواجیّة یمکن أن تکون إحدی مظاهر تأثّر الشاعر من الظروف الاجتماعیة، وهذا یعنی کلّما تتناقض آمال الشاعر ومعتقداته مع واقع المجتمع تنعکس هذه الازدواجیة فی أشعاره. لقد کان الواقع الذی یعیش فیه الشعراء المعاصرون یقدم تناقضات شدیدة تنعکس فی نفوسهم ومن ثمّ فی أشعارهم. فإلیاس أبوشبکة (1947- 1903) _الشاعر اللبنانی المعاصر_ من الشعراء الذین عاشوا فی مرحلة اشتدّ فیها الصدام بین المثل العلیا وبین الماضی والحاضر؛ خاصة بعد الحرب العالمیة وما وقعت فی البلدان العربیة من الأحداث السیاسیة والاجتماعیة. وهذا ما أدّی إلی ظهور التناقضات فی أشعاره. فمنجزات هذا البحث الذی تمّ بمنهج وصفی _تحلیلی توحی إلی وجود أنواع من التناقضات فی أشعار الشاعر کازدواجیة الخیر، والشر، والماضی، والحاضر، والتفاؤل، والتشاؤم، والحبّ، والبغض، والرجاء، والیأس، والنور، والظلمة. تفاصيل المقالة