مطالعه حاضر به‌منظور بررسی توان رقابتی ارقام سیب‌زمینی در برابر علف‌های هرز در سال زراعی 1397-1396 به اجرا در آمد. آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نحوه مبارزه با علف‌های هرز در پنج سطح و رقم سیب‌زمینی در سه سطح به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که حضور علف هرز باعث کاهش کلیه پارامترهای اندازه‌گیری شده در سیب‌زمینی اعم از ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، تعداد و وزن غده‌های سیب‌زمینی با قطر کمتر از 28 میلی‌متر، 35-28 میلی‌متر، 45-35 میلی‌متر و 55-45 میلی‌متر، وزن تر و خشک غده‌ها و عملکرد گردید و این کاهش در تیمار عدم کنترل علف‌های هرز (شاهد) بیشتر بود. ارقام از نظر تعداد و وزن غده‌ها و عملکرد اختلاف معنی‌داری باهم داشتند. بر اساس نتایج مشخص گردید که بین ارقام از نظر توان رقابت با علف‌های هرز تفاوت وجود داشت، به‌طوری که رقم نیمه دیررس دیامانت با توانایی تحمل رقابت برابر با 22/72 درصد به‌عنوان رقم رقیب در برابر علف‌های هرز شناسایی شد. همچنین ارقام نیمه زودرس سانته و آریندا دارای توانایی تحمل رقابت (به ترتیب برابر با 50/62 و 70/64) ضعیف‌تری نسبت به رقم دیامانت بودند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق پیشنهاد می‌شود که با توجه به توان رقابتی بالاتر رقم دیامانت در مقایسه با ارقام دیگر، می‌توان از این رقم در برنامه‌های کاهش مصرف سموم و رسیدن به کشاورزی پایدار استفاده نمود. تفاصيل المقالة

رقابت علف‌های هرز با چغندرقند برای منابع ضروری، نهایتاً بر عملکرد و کیفیت چغندرقند تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین، اعمال اقدامات مؤثر کنترل علف‌های هرز جهت حفظ عملکرد و کیفیت مطلوب چغندرقند بسیار حیاتی است. مطالعه حاضر به‌منظور ارزیابی تأثیر روش‌های مختلف کشت شامل کشت بذر در زمان معمول، کشت تأخیری بذر و کشت نشائی بر کنترل مؤثر علف‌های هرز و کاهش عملکرد کمی و کیفی، به‌صورت طرح کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی متوالی 1400 و 1401 در کرج انجام شد. نتایج نشان داد که سال‌های مختلف به‌طور چشم‌گیری بر عملکرد و کیفیت محصول تأثیر گذاشته است. برهمکنش بین سال و روش کشت، اثر قابل توجهی را بر درصد قند ملاس، محتوی پتاسیم و نیتروژن آمینه نشان داد. اثر اصلی کنترل علف هرز تنها بر وزن تر علف‌های هرز تأثیرگذار بود. برهمکنش آن با شرایط محیطی سال بر صفات عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص، سدیم، پتاسیم، نیتروژن آمینه، عملکرد شکر سفید، راندمان استحصال شکر، درصد قند ملاس و شاخص سطح برگ و با شیوه کشت و شرایط سال بر صفات درصد قند ناخالص، محتوی پتاسیم، راندمان استحصال شکر و درصد قند ملاس تأثیر معنی‌داری داشت. در این میان، کنترل علف‌های هرز به شیوه وجین دستی، کنترل شیمیایی با ترکیب علف‌کش‌های پروگرس، پیرامین و سوپر گالانت و ترکیب مشابه بدون تکرار در شیوه کشت نشایی، منجر به کنترل بهتر علف‌های هرز و در نتیجه عملکرد مناسب چغندرقند شد. در مجموع، نتایج نشان داد که کنترل علف‌های هرز نقش مهمی در تعیین عملکرد کمی و کیفی چغندرقند دارد. تفاصيل المقالة

جوانه‌زنی اندک و نامنظم، یکی از مشکلات مهم و اصلی در تکثیر بسیاری از گیاهان دارویی است که با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان این مشکل را مرتفع نمود. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی اثر تغذیه پایه مادری بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر پونه‌سای خوشه‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مرحله اجرا درآمد. عوامل مورد مطالعه شامل ‌کودهای شیمیایی ماکرو فسفر و نیتروژن در چهار سطح و کود زیستی نیز در چهار سطح بودند که به شکل تیمار ریشه نشاء قبل از کاشت اعمال گردیدند. نتایج اثر کود شیمیایی نشان داد که در تیمار شاهد و تیمار کاربرد 150 کیلوگرم فسفر در هکتار بیشترین رشد طولی ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و وزن خشک گیاهچه حاصل می‌شود. در مورد طول گیاهچه، تیمار شاهد بالاترین تأثیر را در پی داشت. بر اساس نتایج اثر کود زیستی، بیشترین وزن خشک ریشه‌چه با میانگین‌های 0014/0 و 00013/0 گرم در تیمارهای قارچ میکوریزای آربوسکولار (AM) بعلاوه میکروارگانیسم های حل کننده فسفات (PSM) و شاهد حاصل شد. نتایج حاصل از مقایسات میانگین برهمکنش کود شیمیایی- کود زیستی، نشان داد که وزن تر گیاهچه در تیمار 150 کیلوگرم فسفر در هکتار (N0P150) به همراه کود زیستی AM+PSM + ریزوباکتری محرک رشد گیاه (PGPR)، درصد و سرعت جوانه‌زنی در تیمار شاهد و تیمار N0P150 به همراه کود زیستی AM+PSM، شاخص بنیه طولی در تیمار شاهد و وزن هزار دانه در تیمار کاربرد 150 کیلوگرم فسفر در هکتار (N0P150) به همراه کاربرد کود زیستی AM+PSM+PGPR از بالاترین مقادیر برخوردار بودند. تفاصيل المقالة

جوانه‌زنی اندک و نامنظم، یکی از مشکلات مهم و اصلی در تکثیر بسیاری از گیاهان دارویی است که با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان این مشکل را مرتفع نمود. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی اثر تغذیه پایه مادری بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر پونه‌سای خوشه‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مرحله اجرا درآمد. عوامل مورد مطالعه شامل ‌کودهای شیمیایی ماکرو فسفر و نیتروژن در چهار سطح و کود زیستی نیز در چهار سطح بودند که به شکل تیمار ریشه نشاء قبل از کاشت اعمال گردیدند. نتایج اثر کود شیمیایی نشان داد که در تیمار شاهد و تیمار کاربرد 150 کیلوگرم فسفر در هکتار بیشترین رشد طولی ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و وزن خشک گیاهچه حاصل می‌شود. در مورد طول گیاهچه، تیمار شاهد بالاترین تأثیر را در پی داشت. بر اساس نتایج اثر کود زیستی، بیشترین وزن خشک ریشه‌چه با میانگین‌های 0014/0 و 00013/0 گرم در تیمارهای قارچ میکوریزای آربوسکولار (AM) بعلاوه میکروارگانیسم های حل کننده فسفات (PSM) و شاهد حاصل شد. نتایج حاصل از مقایسات میانگین برهمکنش کود شیمیایی- کود زیستی، نشان داد که وزن تر گیاهچه در تیمار 150 کیلوگرم فسفر در هکتار (N0P150) به همراه کود زیستی AM+PSM + ریزوباکتری محرک رشد گیاه (PGPR)، درصد و سرعت جوانه‌زنی در تیمار شاهد و تیمار N0P150 به همراه کود زیستی AM+PSM، شاخص بنیه طولی در تیمار شاهد و وزن هزار دانه در تیمار کاربرد 150 کیلوگرم فسفر در هکتار (N0P150) به همراه کاربرد کود زیستی AM+PSM+PGPR از بالاترین مقادیر برخوردار بودند. تفاصيل المقالة

به‌منظور مقایسه لاین‌های هاپلوئید مضاعف شده جو از نظر صفات زراعی و مورفولوژیکی و گزینش لاین‌های متحمل، تعداد 45 لاین هاپلوئید مضاعف شده جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مهاباد در سال زراعی 91-1390 مورد کشت و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب انجام شده برای دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی نشان داد که بین دو محیط مورد آزمایش از نظر کلیه صفات مورد بررسی جزء صفت ارتفاع بوته اختلاف معنی‌داری وجود دارد. در تجزیه رگرسیون به روش گام به گام عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال صفات تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، وزن هزار دانه در مدل نهایی باقی ماندند، در شرایط تنش کم‌آبی نیز این صفات مذکور که همبستگی بالایی با عملکرد دانه داشتند وارد مدل رگرسیونی شدند. تجزیه علیت برای صفات انتخاب شده از طریق رگرسیون گام به گام بر‌اساس همبستگی‌ها انجام گردید، که در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی سه صفت عملکرد کاه، وزن هزار‌دانه و تعداد دانه در سنبله به‌عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر عملکرد دانه وارد مدل شدند که عملکرد کاه در هر دو شرایط بیشترین تأثیر مثبت و مستقیم را بر عملکرد دانه نشان داد. تفاصيل المقالة

مطالعه حاضر با هدف تعیین روابط میان عملکرد بوته، اجزاء عملکرد و صفات مورفولوژیک و نیز شناخت دقیق صفات مؤثر بر عملکرد در 32 ژنوتیپ‌ گلرنگ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. صفات عملکرد بوته، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه، زمان گلدهی، زمان رسیدگی، ارتفاع بوته و زمان گلدهی تا رسیدگی اندازه‌گیری و یادداشت برداری شدند. نتایج تجزیه واریانس مؤید وجود تنوع از نظر کلیه صفات مورد بررسی میان تمامی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بود. ضرایب همبستگی ساده موجود میان صفات نشان داد که صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته به ترتیب با ضرایب همبستگی 85/0 و 61/0، در سطح احتمال 1 درصد رابطه مثبت و معنی‌داری با عملکرد بوته داشتند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام، صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته مجموعاً 60/75 درصد از تغییرات عملکرد بوته را تبیین کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیش‌ترین اثر مستقیم و مثبت مربوط به صفت وزن غوزه (104/1r=) می‌باشد. تعداد غوزه در بوته بیش‌ترین اثر غیر مستقیم (916/0r=) را بر عملکرد بوته از طریق وزن غوزه داشت. بر مبنای نتایج حاصل از مطالعه حاضر می‌توان اظهار نمود که با اصلاح صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته امکان دست‌یابی به عملکرد دانه مطلوب و قابل توجه در ژنوتیپ‌های گلرنگ میسر خواهد شد. تفاصيل المقالة

جهت بررسی و ارزیابی اثرات نیتروژن آلی و شیمیایی بر عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات زراعی ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1391 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه طرق مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی اجرا شد. اثرات 9 تیمار کودی شامل سه نوع کود آلی کمپوست (16 و 32 تن در هکتار)، گاوی (24 و 48 تن در هکتار)، مرغی (5/9 و 19 تن در هکتار)، کود شیمیایی اوره به میزان 225 و 450 کیلوگرم در هکتار و عدم مصرف کود (شاهد) به‌عنوان کرت‌های اصلی و دو رقم ذرت علوفه‌ای (زودرس سینگل کراس فجر و دیررس 704) در کرت‌های فرعی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه شد. نتایج تجزیه واریانس داده‌های آزمایش اختلاف معنی‌داری را بین تیمارها در صفات قطر بلال، طول بلال، ارتفاع بلال و طول تاسل در سطح 5% و برای صفات فاصله زمانی بین ظهور دانه گرده و رشته‌های ابریشمی (ASI)، (تعداد روز از کاشت تا گرده‌افشانی (ظهور تاسل) و تعداد کل برگ بوته در سطح یک درصد نشان داد. نتایج مقایسه میانگین با روش چند دامنه‌ای دانکن نشان داد که حداکثر عملکرد علوفه (بیوماس تر و بیوماس خشک) متعلق به تیمار کمپوست 32 تن در هکتار به‌ترتیب با متوسط عملکرد 41/70 و 84/52 تن در هکتار وکم‌ترین عملکرد علوفه (بیوماس تر و بیوماس خشک) متعلق به تیمار شاهد به‌ترتیب 16/49 و 15/39 تن در هکتار است. تفاصيل المقالة

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری تنش خشکی روی مراحل مختلف رشدی 20 هیبرید ذرت در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر به اجرا درآمد. سطوح تنش خشکی شامل چهار آزمایش (آبیاری نرمال، تنش در مرحله رویشی، تنش در دوره زایشی و قطع آبیاری به‌صورت یک‌درمیان نسبت به شاهد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی در هر یک از شرایط عدم تنش، تنش در مرحله رویشی، تنش در مرحله زایشی و شرایط یک‌درمیان دارای اختلاف معنی‌دار در سطوح 1 و 5 درصد می‌باشند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از پارامترهای ژنتیکی، در آزمایش نرمال صفات تعداد روز تا ظهور گل تاجی، در آزمایش تنش رویشی تعداد انشعابات گل تاجی، در آزمایش تنش زایشی تعداد دانه سقط شده و در آزمایش تنش یک‌درمیان تعداد روز تا خشک شدن کاکل دارای وراثت‌پذیری بالاتری بودند. تعداد انشعابات گل تاجی بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی (15/77) و تعداد دانه در ردیف بلال بیشترین ضریب تنوع ژنوتیپی (6/75) را در آزمایش نرمال نشان دادند. به ترتیب صفات تعداد دانه سقط شده (7/47 درصد) و پدانکل خارج برگ پرچم (10/29 درصد) در آزمایش تنش رویشی بیش‌ترین ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی در آزمایش تنش زایشی به ترتیب با 8/45 و 2/37 درصد در صفت تعداد دانه تلقیح شده مشاهده شد. تفاصيل المقالة

با هدف بررسی تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ‌های آفتابگردان روغنی و روابـط بـین صفات و عملکرد دانه، تعداد 12 ژنوتیپ در سال زراعی 1394 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت کشت قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات میان ژنوتیپ‌ها در سطح احتمال یک درصد برای صفت وزن صد دانه و در سطح احتمال پنج درصد برای صفات قطر طبق و عملکرد دانه تنوع مشاهده شد. نتایج ضرایب همبستگی ساده صفات نشان داد که قطر طبق با صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه بیشترین همبستگی را دارد. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که بیش‌ترین اثر مستقیم بر روی عملکرد دانه را صفات عرض بذر و ارتفاع بوته داشتند. با استفاده از تجزیه به عامل‌ها با روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، چهار عامل در مجموع 5/82 درصد از تغییرات داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول با توجیه 2/34 درصد از کل واریانس داده‌ها عملکرد دانه نامگذاری شد ، عامل دوم با 9/21 درصد از واریانس تغییرات عامل طول نام گرفت، عامل سوم با توجیه 5/14 درصد از تغییرات داده‌ها به عنوان عامل وزن صد دانه و عامل چهارم با توجیه 7/11 درصد از کل واریانس داده ها عامل قطر نامگذاری شدند. تفاصيل المقالة

گلرنگ زراعی در مناطق وسیعی از هند و چین تا آفریقا و اروپا پراکنده می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین روابط میان عملکرد بوته، اجزاء عملکرد و صفات مورفولوژیک و نیز شناخت دقیق صفات مؤثر بر عملکرد در 32 ژنوتیپ گلرنگ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا شد. بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی اختلاف بسیار معنی‌داری برای تمامی صفات مورد مطالعـه از جملـه صفات عملکرد بوته، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه، زمان گلدهی، زمان رسیدگی، ارتفاع بوته و زمان گلدهی تا رسیدگی وجود داشت که حاکی از تنوع بالا در ژرم‌پلاسم مورد مطالعه می‌باشد. در بین اجزای عملکرد بیشترین وراثت‌پذیری متعلق به صفت وزن هزار دانه و تعداد شاخه فرعی بود و کمترین وراثت‌پذیری نیز به عملکرد بوته اختصاص داشت که نشان می‌دهد اصلاح غیرمستقیم عملکرد سودمندتر خواهد بود. صفات ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی می‌توانند به‌عنوان شاخص انتخاب در برنامه‌های به‌نژادی مورد استفاده قرار گیرند. تجزیه کلاستر بر اساس صفات مورفولوژیک ژنوتیپ‌ها را در پنج کلاستر گروه‌بندی کرد. بر مبنای نتایج حاصل از مطالعه حاضر می‌توان اظهار نمود که با اصلاح صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته امکان دستیابی به عملکرد دانه مطلوب در ژنوتیپ‌های گلرنگ میسر خواهد شد. تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

تفاصيل المقالة

با توجه به نقش بسزای آفتابگردان در زندگی بشری، به‌منظور بررسی روابط میان عملکرد دانه و سایر صفات مؤثر بر آن، تعداد 12 ژنوتیپ در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش رطوبتی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 مورد کشت و مطالعه قرار گرفت. صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه در شرایط آبیاری مطلوب و صفات قطر ساقه و دانه، ارتفاع بوته و طول و عرض برگ در شرایط تنش دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطوح 1 و 5 درصد با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام در شرایط عدم تنش رطوبتی نشان داد که تنها دو صفت عرض دانه و طول دانه وارد مدل رگرسیونی شدند و 80 درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند اما در شرایط تنش دو صفت ارتفاع بوته و قطر دانه به مدل رگرسیونی وارد شدند و 91 درصد تغییرات را تبیین نمودند. در تجزیه به عامل‌ها چهار عامل مستقل در شرایط نرمال و سه عامل مستقل در شرایط تنش به ترتیب 62/69 و 16/74 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. با در نظر گرفتن نتایج به‌دست‌آمده در شرایط تنش رطوبتی ارتفاع بوته و قطر دانه و در شرایط عدم تنش صفات مربوط به مشخصات دانه (عرض و طول دانه و وزن صد دانه) بهترین صفات ارزیابی‌کننده ژنوتیپ‌های آفتابگردان بودند. تفاصيل المقالة