هدف: شناسایی وضعیت جریان اطلاعات در مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام گرفته است. منظور از جریان اطلاعات عملیات مربوط به انتقال اطلاعات میان و درون مراکز پژوهشی است که سه مرحله گردآوری و استفاده (درونداد)، تولید و ذخیره (پردازش) و اشاعه (برونداد) اطلاعات را در بر می‌گیرد. روش پژوهش: پیمایشی و جامعه آماری آن شامل معاونین پژوهشی، مدیران پژوهشکده‌های تابعه، گروه‌های علمی، مدیران کتابخانه‌ها و اعضای هیات علمی در 70 مرکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته است. برای تایید روایی و پایایی تعداد 30 پرسشنامه در 6 پژوهشکده انتخابی به ترتیب حروف الفبایی عنوان توزیع گردید، ضریب آلفای کرونباخ نشان داد که پرسشنامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع تعداد 409 پرسشنامه بین پژوهشگران جامعه آماری توزیع و در نهایت، تعداد 316 (2/72 درصد) پرسشنامه عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌‌افزار spss و برای آزمون فرضیه‌ها از آزمون آنوا استفاده شد . یافته‌ها: وضعیت کلی جریان اطلاعات در مراکز پژوهشی در مرحله گردآوری و استفاده (درونداد) با میانگین 79/4 مناسب و در مرحله تولید و ذخیره (پردازش) با میانگین 63/3 و اشاعه (برونداد) با میانگین 72/3 نامناسب بوده است. در مرحله گردآوری و استفاده (درونداد)، قالب‌های الکترونیکی (میانگین 06/5) بیشتر از قالب‌های چاپی (میانگین 61/4)، ولی در دو مرحله تولید و ذخیره (پردازش) و اشاعه (برونداد)، قالب‌های چاپی (با میانگین 09/4) بیشتر از قالب‌های الکترونیکی (با میانگین 1/3) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طور کلی جریان اطلاعات منابع (قالب‌های) چاپی با میانگین 26/4 بیشتر از جریان اطلاعات منابع (قالب‌های) الکترونیکی با میانگین 75/3 است. همچنین در بین مراکز پژوهشی مورد مطالعه، در هر سه مرحله جریان اطلاعات تفاوت معنی‌داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: برای برقراری توازن در روند جریان اطلاعات، دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان مراکز پژوهشی باید برنامه تشویقی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات از طریق حضور در مجامع علمی بین‌المللی و سهم قابل توجه در جریان بین‌المللی اطلاعات را مورد توجه قرار دهد. تفاصيل المقالة

هدف: هدف اصلی نشان دادن اهمیت و نقش فرهنگی و ارتباطی تقدیم‌نامه‌نویسی و بررسی مخاطب‌شناسی تقدیم‌‌نامه‌های کتاب‌های منتشر شده در ایران است.روش‌ پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات از طریق فیش‌برداری از 1800 عنوان کتاب جمع‌آوری شده است.یافته‌ها: حدود 10 درصد از کتاب‌ها دارای تقدیم‌نامه هستند. پدیدآور 78 درصد از تقدیم‌نامه‌ها مردان‌ها و 18 درصد زنان هستند. بیش از 60 درصد تقدیم‌نامه‌ها دارای یک مخاطب و به‌طور میانگین هر تقدیم‌نامه تقریبا به 2 مخاطب تقدیم شده است. به‌ترتیب آثار تالیفی، ترجمه و تصحیح متون بیشترین فراوانی تقدیم‌نامه را دارند و 65/96 درصد تقدیم‌نامه‌ها در کتاب‌هایی نوشته شده که پدیدآور آن یک نفر است. 33/50 درصد مخاطبان تقدیم‌نامه‌ها، از خانواده و بستگان پدیدآور است. 26/9 درصد از مخاطبان تقدیم‌نامه‌‌ها ائمه اطهار (ع) است که فراوانی امام زمان (عج) بیشتر از بقیه است. شهدا، استادان و نوجوانان و جوانان، بیشتر از بقیه گروه‌ها و شخصیت‌ها مخاطب بوده‌اند. از 3143 مخاطب در تقدیم‌نامه‌ها، 102 مخاطب غیر اشخاص بوده است.نتیجه‌گیری: تقدیم‌نامه‌نویسان کتاب‌ها، معتقد به آموزه‌های دین مبین اسلام به ویژه کلام الهی (قرآن) هستند. این موضوع سرمایه بسیار مهم معنوی و اعتقادی است که مدیران جامعه اسلامی و خانواده‌ها باید این نوع سرمایه‌ها را تقویت، تکریم و تجلیل نمایند. حس ملی و وطن‌پرستی پدیدآورندگان در تقدیم‌نامه‌ها در دنیای کنونی سرمایه فرهنگی ارزشمندی در مقابل تهاجم و جنگ نرم و فرهنگی بیگانگان و نقش‌آفرین است. توجه به بحث حفظ محیط زیست، منابع طبیعی و سرمایه‌های کشاورزی و دامپروری، پیام و رسانه بسیار ارزشمند برای حفظ این منابع است. تفاصيل المقالة

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی جریان اطلاعات در پژوهشکده‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی از دیدگاه پژوهشگران، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی و روش پژوهش پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل: 7 مرکز تحقیقاتی وابسته به "دانشگاه آزاد اسلامی" بودT که در هر مرکز معاونین پژوهشی، مدیران گروه‌های علمی، مدیران کتابخانه‌ها و اعضای هیأت علمی پژوهشکده‌های وابسته به مراکز مذکور، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد و تعداد 25 پرسشنامه ارسال و تعداد 24 پرسشنامه (96 درصد) تکمیل شد. یافته ها: در مرحله درونداد (گردآوری و استفاده از اطلاعات)، قالب‌های الکترونیکی بیشتر از قالب‌های چاپی، در مرحله پردازش (تولید و ذخیره اطلاعات)، قالب‌های چاپی بیشتر از قالب‌های الکترونیکی و در مرحله برونداد (اشاعه اطلاعات)، قالب‌های چاپی بیشتر از قالب‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم‌چنین پژوهشگران از منابع الکترونیکی بیشتر از منابع چاپی استفاده می‌کنند. ولی، در مرحله تولید و اشاعه این وضعیت بر عکس بوده و قالب چاپی بیشتر از الکترونیکی مورد تأکید پژوهشگران است. نتیجه گیری: تحلیل یافته‌ها با استفاده از آزمون آنوا نشان می‌دهد در استفاده از انواع مختلف قالب‌ها در هر سه مرحله درونداد، پردازش و برونداد اطلاعات در اکثر گزاره‌ها معنی‌دار نبوده و اختلاف کمی وجود دارد. وضعیت کلی جریان اطلاعات در پژوهشکده‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی حاکی از وضعیت قابل قبول در مرحله درونداد و ضعیف در مرحله پردازش دارد. تفاصيل المقالة

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت درون‌داد، پردازش و برون‌دادهای جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شناسایی عوامل تأثیر گذار و موانع و مشکلات فنی و تخصصی که موجب کندی قابل توجه آن می‌شود، انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی و برای انجام آن از روش تحقیق پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل معاونین پژوهشی، مدیران پژوهشکده‌های تابعه، مدیران گروه‌های علمی، مدیران کتابخانه‌ها و اعضای هیأت علمی در 62 مرکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق ساخته است. ضریب آلفای کرونباخ (92/0) نشان داد که پرسش‌نامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. تعداد 306 پرسش‌نامه بین پژوهشگران جامعه آماری توزیع و در نهایت، تعداد 222 (55/72 درصد) پرسش‌نامه عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌‌افزار اس پی اس اس و آزمون آنوا (ANOVA) استفاده شد. یافته ها: وضعیت کلی جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مرحله "گردآوری" مناسب و در مرحله "تولید و ذخیره" و "اشاعه" نامناسب بوده است. در مرحله "گردآوری و استفاده" از اطلاعات، قالب‌های الکترونیکی بیشتر از قالب‌های چاپی، در دو مرحله "تولید و ذخیره" و "اشاعه" اطلاعات، قالب‌های چاپی بیشتر از قالب‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نتیجه‌گیری: دست اندرکاران با تدوین برنامه مناسب برای بهبود تولید، ذخیره و اشاعه اطلاعات در مراکز تحقیقاتی نسبت به رفع موانع جریان ملی و بین المللی اطلاعات و استفاده بهینه از انواع منابع اطلاعات، نیروی انسانی متخصص و بودجه پژوهشی کمک نماید. تفاصيل المقالة

هدف: بررسی نقش کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در جریان اطلاعات از دیدگاه مدیران و پژوهشگران پژوهشکده‌های وابسته به آموزش عالی ایران است. روش پژوهش: از نوع پژوهش‌های کاربردی است و از روش پیمایشی استفاده شده است. جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ (92/0) نشان داد که پرسشنامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. از نرم‌افزار SPSS برای تحلیل و پاسخ به سؤالات استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش دست‌اندرکاران پژوهشی 212 پژوهشکده‌ وابسته به مراکز آموزش عالی کشور بود که 139 پژوهشکده همکاری نمودند. یافته ها: کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی کل مراکز تحقیقاتی آموزش عالی در مرحله گردآوری، تامین و دسترس پذیر کردن منابع اطلاعاتی، مؤثرتر از سایر مراحل، و در مرحله اشاعه اطلاعات تولید شده کمترین اثر را در روند جریان اطلاعات دارند. اگرچه تاثیر کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی مراکز تحقیقاتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در روند جریان اطلاعات نسبت به سایر سازمانهای مورد مطالعه مؤثرتر است، اما مرحله اشاعه اطلاعات در تمام این مراکز کمترین تأثیر را در روند جریان اطلاعات دارد. نتیجه گیری: مرحله اشاعه اطلاعات در جامعه مورد مطالعه، کمترین تأثیر را در روند جریان اطلاعات دارد و این مؤید شکاف با جامعه اطلاعاتی است. بنابراین توجه و سرمایه‌گذاری در بعد اشاعه اطلاعات لازم و ضروری به نظر می‌رسد. لذا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، دیجیتال‌سازی، سیستم‌های خبره، دسترسی آزاد به اطلاعات، ارتقای سواد کتابخانه‌ای کتابداران باید بیش از پیش مورد توجه مدیران کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی قرار گیرد. تفاصيل المقالة