علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
العدد12,السنة
21
,
زمستان
1398
زمینه و هدف: باتوجه به تحرک جیوه و سمیت بالای آن و توانایی تجمع آن در زنجیره غذایی، آگاهی از سطوح جیوه در بخش های مختلف محیط زیستی برای درک و پیش بینی در معرض قرارگیری انسانی و ارزیابی خطر اکولوژیکی جیوه ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تعیین غلظت کل و دست یابی زیستی فلز سن أکثر
زمینه و هدف: باتوجه به تحرک جیوه و سمیت بالای آن و توانایی تجمع آن در زنجیره غذایی، آگاهی از سطوح جیوه در بخش های مختلف محیط زیستی برای درک و پیش بینی در معرض قرارگیری انسانی و ارزیابی خطر اکولوژیکی جیوه ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تعیین غلظت کل و دست یابی زیستی فلز سنگین جیوه در رسوب خورهای پتروشیمی و جعفری صورت پذیرفت.
روش بررسی: تعداد 27 نمونه رسوب از خورهای پتروشیمی و جعفری برداشت شد. پس از هضم نمونه ها، محتوی جیوه آن ها با استفاده از دستگاه آنالیز جیوه اندازه گیری شد. استخراج ترتیبی رسوبات با روش BCR انجام شد.
یافته ها: داده های غلظت کل جیوه مورد مطالعه در نمونه های رسوب با حداقل 19/2 میلی گرم بر لیتر در ایستگاه 2-8 و حداکثر 71/45 میلی گرم بر لیتر در ایستگاه 1-9 و با میانگین 23/9 میلی گرم بر لیتر، نشان می دهد که رسوبات منطقه نسبت به این عنصر آلوده است. هم چنین میزان جیوه موجود در رسوبات منطقه از حد استانداردهای بین المللی NOAA بیش تر بود. فرم های شیمیایی جیوه با استفاده از روش استخراج ترتیبی در نمونه های رسوب نشان داد که به ترتیب 10/5 درصد، 57/5 درصد، 51/15 درصد، 79/45 درصد جیوه به ترتیب در بخش تبادل پذیر، کاهنده، اکساینده و فاز باقی مانده است.
بحث و نتیجه گیری: بخش اعظم فلز جیوه با بخش غیر تبادل پذیر همراه می باشد و نمی تواند تحت شرایط فیزیکوشیمیایی حاکم (pH قلیایی) بین آب و رسوب مبادله شوند. فلزاتی که در بخش تبادل پذیر قرار می گیرند به علت داشتن پیوندهای الکترواستاتیک ضعیف به راحتی تحت تأثیر فرایندهای تبادل یونی(جذب/ واجذب) قرار می گیرند. مقادیر بالای جیوه ی به ایستگاه های نزدیک به خروجی پساب واحد کلروآلکالی تعلق داشت که با افزایش فاصله از این ایستگاه ها ، مقدار جیوه کل در رسوبات نسبت به مناطق نزدیک به ساحل، کاهش می یابد. بنابراین جیوه ی تجمع یافته در رسوبات نزدیک به ساحل، از این منابع منشا گرفته و سطح آلودگی فلز سنگین جیوه در رسوبات به شدت وابسته به این منابع است.
تفاصيل المقالة
فصلنامه علمی مهندسی منابع آب
,
العدد1,السنة
12
,
بهار
1398
کاهش کمیت و کیفیت آب بهدلیل اضافه برداشت و تداوم خشکسالی، خسارات جبرانناپذیری به منابع آبزیرزمینی استان لرستان وارد کردهاست. دشت مرکزی یکی از دشتهای حوضهآبریز خرمآباد که در این پژوهش به مطالعه آن پرداختهشدهاست، نیز در سالهای اخیر دچار افت سطح آب گردیده است. م أکثر
کاهش کمیت و کیفیت آب بهدلیل اضافه برداشت و تداوم خشکسالی، خسارات جبرانناپذیری به منابع آبزیرزمینی استان لرستان وارد کردهاست. دشت مرکزی یکی از دشتهای حوضهآبریز خرمآباد که در این پژوهش به مطالعه آن پرداختهشدهاست، نیز در سالهای اخیر دچار افت سطح آب گردیده است. مدیریت منابع آب، مهمترین و راهبردیترین روش برای کنترل این بحران روزافزون میباشد. گام نخست برای دستیابی به این هدف، ارزیابی هیدروشیمیایی آبخوان است. بدینمنظور، پارامترهای EC، pH، TDS، آنیونها و کاتیونهای اصلی در 40 نمونه با پراکندگی مناسب در کل آبخوان اندازهگیریشد. برای بررسی و تعیین عوامل تأثیرگذار بر کیفیت آبخوان، از نسبتهای یونی، شاخصاشباع و نمودارهای گیبس، تبادل یونی و TDI استفادهشد. نمودار پایپر نشان داد که کل آبخوان دارای ترکیب بیکربناتهکلسیک و متأثر از گسترش و انحلال سازندهای کربناته در محدودهی مطالعاتی است. براساس نسبتهای یونی مشخصگردید که ترکیب آب متأثر از هوازدگی سنگهای کربناته، کانیهای پلاژیوکلاز و در مرحله بعدی، فرآیندهای تبادل یونی مستقیم و معکوس میباشد. محاسبه شاخصاشباع نشانداد که بهدلیل تشکیلات زمینشناسی، آبخوان نسبت به کانیهای ژیپس، انیدریت و هالیت، تحتاشباع و نسبت به آراگونیت، کلسیت و دولومیت فوقاشباع است. براساس نمودار گیبس مشخصشد که هوازدگی، فرآیند غالب در تعیین کیفیت آب میباشد و تبادل یونی دیگر فرآیندهای مؤثر در کیفیت است. اثر تبادل یونی توسط نمودارهای ترکیبی نیز بهوضوح قابلمشاهدهاست. افزایش غلظت کل املاح محلول در آبخوان عمدتاً متأثر از افزایش یونهای کلسیم، منیزیم و بیکربنات است و یونهای سدیم و سولفات در درجه دوم اهمیت قرارمیگیرند. یونهای کلر و پتاسیم در کل آبخوان غلظت تقریباً ثابتی دارند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications