نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاههای انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنشهای موجود در جامعه است و معماری با سازماندهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار مینماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانههای تاریخی دزفول، به این پرسش پ أکثر
نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاههای انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنشهای موجود در جامعه است و معماری با سازماندهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار مینماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانههای تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ میدهد که: پیکرهبندی فضایی خانهها در دورهی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دورهی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعهی آماری شامل کلیه خانههای شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانههایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونهگیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق بهصورت ترکیبی و به شیوهی توصیفی-تحلیلی بر پایهی استدلال منطقی میباشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشههای معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل دادهها توسط نرمافزار A-Graph صورت گرفته است. خانههای مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیمبندی و تاثیر شاخصهای ارتباط، همپیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانههای دزفول به عنوان جنبهای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا میباشد. پژوهش حاضر نشان میدهد در الگوی حاکم بر خانههای دورهی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد میشوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است.
تفاصيل المقالة
سیاست گذاری شهری و منطقه ای- نشریه علمی دانشگاه آزاد اسلامی
,
العدد9,السنة
3
,
بهار
1403
نقش محرمیت و جایگاه آن در ساختار اجتماعی یکی از شاخصههای قابل تأمل در معماری خانة ایرانی است که شناخت پیرامون آن طی دورههای تاریخی، میتواند مورد توجه پژوهشگران و طراحان قرار گیرد. مقالة حاضر با هدف تبیین جایگاه محرمیت در پیکرهبندی فضایی خانههای دزفول در دورة پهلوی أکثر
نقش محرمیت و جایگاه آن در ساختار اجتماعی یکی از شاخصههای قابل تأمل در معماری خانة ایرانی است که شناخت پیرامون آن طی دورههای تاریخی، میتواند مورد توجه پژوهشگران و طراحان قرار گیرد. مقالة حاضر با هدف تبیین جایگاه محرمیت در پیکرهبندی فضایی خانههای دزفول در دورة پهلوی سعی بر آن دارد تا به این پرسش پاسخ دهد که: در ریزفضاهای مربوط به خانههای این دوره در دزفول، محرمیت از چه جایگاهی برخوردار میباشد؟ و در این راستا فرض بر آن است که محرمیت در ریزفضای خانههای این دوره مورد توجه واقع شده است. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای دادههای کمّی مستخرج از نرمافزار A-Graph و تحلیل دادههای بهدست آمده به روش استدلال منطقی صورت میگیرد. از میان خانههای دزفول در دورة پهلوی 10 خانه بهعنوان نمونههای موردی و به روش هدفمند با توجه به اصالت نمونهها انتخاب شده و سه شاخص از نحو فضا شامل عمق میانگین، عدمتقارن نسبی و همپیوندی در این خانهها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد ریزفضاهای مربوط به خانههای دزفول در دورة پهلوی را میتوان در سه سطح ریزفضاهای با محرمیت بالا، میانه و کم دستهبندی نمود و همنشینی این سه سطح موجب ایجاد سلسله مراتب فضایی در پیکرهبندی خانههای دوره پهلوی در دزفول شده است.
تفاصيل المقالة
فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
العدد2,السنة
15
,
تابستان
1402
نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاههای انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنشهای موجود در جامعه است و معماری با سازماندهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار مینماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانههای تاریخی دزفول، به این پرسش پ أکثر
نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاههای انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنشهای موجود در جامعه است و معماری با سازماندهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار مینماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانههای تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ میدهد که: پیکرهبندی فضایی خانهها در دورهی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دورهی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعهی آماری شامل کلیه خانههای شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانههایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونهگیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق بهصورت ترکیبی و به شیوهی توصیفی-تحلیلی بر پایهی استدلال منطقی میباشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشههای معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل دادهها توسط نرمافزار A-Graph صورت گرفته است. خانههای مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیمبندی و تاثیر شاخصهای ارتباط، همپیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانههای دزفول به عنوان جنبهای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا میباشد. پژوهش حاضر نشان میدهد در الگوی حاکم بر خانههای دورهی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد میشوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است.
تفاصيل المقالة
آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار میگیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهرهبردار ایجاد میشود و این ادراک تأثیر قابلتوجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقالهی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانههای دزفول طی دورههای قا أکثر
آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار میگیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهرهبردار ایجاد میشود و این ادراک تأثیر قابلتوجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقالهی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانههای دزفول طی دورههای قاجار و پهلوی سعی در واکاوی سیر این تحولات داشته و این پرسش را مطرح میکند که وضوح بصری در خانههای دزفول طی دورههای قاجار و پهلوی چه سیر تحولی دارد؟. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای دادههای کمّی حاصل از نرمافزار دپثمپ و تحلیل این دادهها به روش استدلال منطقی صورت گرفته است. نمونههای موردی شامل 20 خانه بوده که به روش هدفمند با توجه به عدم مداخلات کالبدی از میان خانههای دزفول در دورههای قاجار و پهلوی انتخابشده است. نتایج پژوهش نشان میدهد خانههای دوره پهلوی سطح بیشتری از قابلیت دسترسی را نسبت به دوره قاجار در اختیار دارند. همچنین در دوره قاجار خانههای یک حیاط از یکپارچگی بیشتری نسبت به خانههای دو و سه حیاط برخوردار هستند و بر این اساس خانههای دوره پهلوی یکپارچهتر از خانههای دوره قاجار تلقی میشوند. نتایج پژوهش پیرامون وضوح بصری حاکی از آن است که این معیار در دورهی قاجار نسبت به دورهی پهلوی سطح کمتری داشته؛ لذا با گذر از دورهی قاجار به پهلوی میزان آن در خانهها افزایشیافته است و موجب شده خانههای دوره پهلوی خواناتر و وضوح بصری بیشتری نسبت به خانههای قاجار داشته باشند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications