یکی از مباحث پیچیده عرفان، بحث نور خاص نور سیاه است که در مشرب برخی از صوفیان پذیرفته شده است و مطالب فراوانی پیرامون آن بیان کرده اند . هدف از بیان این مساله ، معرفی نور سیاه در سلوک عرفانی بوده ، نکته مهم آن است که این باور چگونه و با چه تعاریفی مورد پذیرش برخی از عرفا خاص اسیری لاهیجی قرار گرفته است ؛ چنان که آن را در معانی: نور ابلیس ، ظلمانی دانستن نور صفات جلالی، کثرات و تعینات ، حجاب دیدن انوار و به ویژه کنایه از نور ذات حق به کار برده اند.این مقاله با فیش برداری از آثار عرفا و به روش توصیفی – اسنادی تحلیل شده است تفاصيل المقالة

خواجوی کرمانی، در طریق معرفت گام نهاده، با اقتدا به پیر روشن‌ضمیر خود، شیخ کازرونی، طریقه‌ی «مرشدیه» را برگزید و به‌سانِ یک سالک، راهِ «عطار»، «مولوی» و «ابن عربی» در پی گرفته، عشق را از عقل برتر شمرد و شیوه‌ ذوقی و سکری را در پیش گرفت تا به شناخت حق، منجر گردد. هدف نگارنده از نگارش این مقاله به دست دادن مضامین عرفانی شعر خواجو می‌باشد که وی با پشتِ‌سر گذاشتن مقامات و حالات، به هفت وادی سیر و سلوک گام می‌نهد و طریق مجاهده‌ی درونی و برونی می‌سپارد تا حلاوت فناء فی‌اللّه و بقاء باللّه بچشد. آن گاه راضی به رضای دوست، تقدیر را بر تدبیرش مقّدم می‌دارد، زهد ریایی را سالوسی بیش نمی‌شمارد و طریقه‌ی ملامتی را در عرفان به استخدام می‌گیرد. وی هم‌چون دیگر عرفا، معتقد است که به‌واسطه‌ تجلی نور حق است که عالم هستی به وجود آمده و سرانجام باید به عالم بالا عروج کرده و به اصل خود بازگردیم؛ پس انسانی که پرتوی از نور حق است و در حکم عالم صغیر، شایسته است که وقت، غنیمت شمرده و به معرفت خود- که در مقام خلیفه‌ الهی است- مشغول گردد و مرگ اختیاری برگزیند و به حسن معاد امیدوار باشد و با دیدن هر نقش از نقاش هستی، زنجیره‌ کثرت را در امتداد وحدت شمارد تا به وحدت وجود رسد و در عین حال طریق میانه برگزیند تا مبادا گرفتار تشبیه ناشایست شده و وجود حق را از هر نوع صفتی منزه و مبرا بدارد. تفاصيل المقالة

عرفان اسلامی (Islamic mysticism) را می‌توان به عرصه وسیعی تعبیر کرد که عرفان نظری و عملی را دربر می‌گیرد و با طریقت تصوّف هم‌آمیختگی دارد و در مواردی تلقی یکسان یا مختلفی از آن دو می‌شود و در بسیاری از موارد، بزرگانی که در این عرصه شناخته شده هستند از آن حد و مرزی که باید در آن فعالیت می‌کردند قدم فراتر نهادند و گاه نیز دچار زیاده‌روی‌هایی در این عرصه شدند. داوود طائی یکی از شخصیت‌های شناخته شده در تصوّف اسلامی است و حکایت‌های زیادی دربارة وی در متون عرفانی ادب فارسی وجود دارد که اغلب تکراری هستند و به شیوه‌های زبانی مختلف، در کتب مختلف نقل شده‌اند. تفاصيل المقالة

حکمت خسروانی با عرفان پیوند تنگاتنگ به عبارتی هم آغوشی دارد. عرفان توان آن را دارد، با مخاطب ارتباط برقرار نماید. در عصر ما در پُرسه زمانی که بشر زیست می کند ، می توان با شناخت عرفان تأثیرپذیری حکمت خسروانی را در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث “م ـ امید” پی جُست نمود. علت آن است که اگر باریک شویم حکمت خسروانی از بن مایه های پرکاربرد در ادب عرفانی است. اخوان نیز به عنوان یکی از شاعران برجسته معاصر در تمام آنات شعریش ، دین پروری ، وطن دوستی، راست گفتاری، رادمردی، باستان گرایی، به عبارتی اندیشه کهن الگوهای ایرانی سونَمَون و اندیشه و فکر ایران شهری موج می زند. این مقاله درنظردارد که حکمت خسروانی که آمیزه ای از اسطوره و عرفان اسلامی است را در ذهن و زبان مهدی اخوان ثالث “م ـ امید” پی جُست و واکاوی نماید. چراکه در بنیاداندیشی وی، به عنوان یکی از نگین شاعران برجسته معاصر علاقه خاصی به ایران، وطن، ایران شهری دارد . در شعرش پیوند نزدیکی وجوددارد . در مقاله تحلیل محتوا به کاربرده شده است تا تبیینی روشن و نو از مفهوم حکمت خسروانی که از یکی از عناصر مهم شعر می باشد، در ذهن و زبان اخوان به دست دهیم. تفاصيل المقالة