میدان‌های شهری، بخش‌ ارزشمندی از میراث شهرها هستند. در همین راستا، تحلیل و بررسی مؤلفه‌های گوناگون مؤثر در پیدایش میدان‌ های شهری به ‌عنوان فضایی عمومی در کشورهای اسلامی، موضوعی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. نقش کلیدی میدان‌ ها در ساختار شهرها، اهمیت شناخت مراحل تکوین و تطور آن‌ها را به ‌منظور درک صحیح ساختار شهری در کشورهای اسلامی و تعمیم نتایج آن روشن می‌سازد. براین اساس و با هدف درک عمیق اهمیت میدان در ساختار شهرهای اسلامی، این پژوهش به‌ دنبال پاسخ به این پرسش است که: نحوه شکل‌گیری و تغییرات فضایی-کالبدی میدان‌های شهری از جزئی نوظهور و حاشیه‌ای در ساختار شهرهای اسلامی تا بدل شدن به قلب تپنده ی این شهرها به چه صورت بوده است؟ این مقاله پژوهشی کیفی با رویکرد توصیفی-تحلیلی است که در آن از روش موردپژوهی استفاده شده است. محدوده مطالعه شامل میدان‌های "شهدای بیروت"، "مرجه دمشق" و "تقسیم استانبول" است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در اواخر قرن 19 میلادی، میدان‌های شهری به ‌عنوان شکل جدیدی از فضای عمومی، در پاسخ به رشد بی‌سابقه جمعیت شهرها و به پشتوانه ثبات سیاسی و قدرت اقتصادی دولت حاکم، در این کشورهای اسلامی شکل گرفته است. به نحوی ‌که ابتدا، در مکانی خارج از حصار شهر قدیمی مکان‌یابی می‌شدند و با گذشت زمان و توسعه ی فیزیکی شهر نقش پراهمیتی در ساختار شهری پیدا می کرده اند و در نهایت با فراهم‌کردن بستر فضایی و کالبدی لازم جهت پشتیبانی و بروز رخدادهای اجتماعی، دارای معانی مدنی و یادمانی شده اند و به قلب تپنده شهرهای اسلامی بدل گشته‌اند. تفاصيل المقالة

تأمین امنیت شهروندان یکی از دغدغه‌های طراحان، برنامه‌ریزان و مسئولان شهری است. شناخت شهرها به علت پیچیدگی‌های بسیار نیازمند استفاده از روش‌ها و فنون نوینی است که بتواند روند تصمیم‌گیری را تسهیل و تدقیق نماید. این مقاله با محوریت شبکه فضایی شهری تلاش دارد تا با بهره‌گیری از تکنیک چیدمان فضا راهکارهای طراحی را ارائه و این راهکارها را مورد آزمون قرار دهد. فرآیند پژوهش مبتنی بر فرضیه‌ی رابطه معنادار الگوی پیکرهبندی بافت فرسوده شهری با امنیت محیطی، به آزمون، تحلیل، ارائه طرح و بازارزیابی در محله قلسمتان کرج می‌پردازد. به‌منظور آزمون فرضیه، پیکره‌بندی فضایی محله قلمستان براساس نقشه محوری در نرم‌افزار DepthMap استخراج و رابطه آن از طریق آزمون همبستگی با داده امنیت معابر در نرم‌افزار Spss23 تحلیل شد. نتایج مبین رابطه معنادار مستقیم میان همپیوندی و رابطه معنادار معکوس میان عمق با امنیت محیطی معابر بوده است. در مرحله نهایی نیز طرح‌های پیشنهادی ارائه شده از طریق تئوری چیدمان فضا مجدد ارزیابی شد. نتایج گویای ارتقاء امنیت محیطی معابر در طرح پیشنهادی بوده است؛ به‌صورتی‌که میزان همپیوندی از 0.536 به 0.646 ارتقاء و میزان عمق معابر از 13.309 به 10.954 کاهش پیدا کرده‌اند. همچنین میانگین متغیر اتصال معابر تجاری کاهش و در معابر مسکونی این میزان دارای افزایش اندکی بوده است. بر این اساس می‌توان گفت در محله قلمستان در صورت افزایش میزان همپیوندی و کاهش میزان عمق می‌توان امنیت را در معابر افزایش داد. علاوه بر این در صورت اعمال اصلاحات کالبدی پیشنهادی بر اساس معیارهای بیان شده در پژوهش می‌توان امنیت محیطی محله قلسمتان را بهبود بخشید. تفاصيل المقالة