محققان متعددی در باره اوضاع دینی عصر مغول تحقیق کرده اند؛ هر کدام به زعم خود گاهی با استناد وبعضاً با پیشداوری و بر اساس گرایش ها ونگرش هایی به آن پرداخته اند. با این حال برای فهم ماهیت دین وسیاست دینی دوره مغول با توجه به شرایط و مقتضیات ناشی از آن که در نتیجه حمله و تشکیل حاکمیت مغول ایجاد شد، بررسی دیدگاهها و نظرات محققان مختلف ضرورت دارد تا رویکردهای این تحقیقات نسبت به این موضوع وچرایی وچگونگی چنین پردازش هایی روشن گردد. از طرفی بی شک بررسی مقایسه ای وتطبیقی آرای این محققان وسنجش آن با اسناد ومدارک دست اول و شواهد تاریخی می تواند در این شناخت و رویکرد اهمیت زیادی داشته باشد. لذا پژوهش حاضر در تحلیلی ضمن مقایسه و ارزیابی دیدگاههای اشپولر به عنوان یکی از محققان غربی در حوزۀ تاریخ مغول با نظریات و نگرش تاریخی محققان روس در باره وضعیت دین در دوران مغول، به دنبال پاسخ به این سوال اصلی خواهد بود که کدام یک از دیدگاه تحلیلی موجود در مورد اوضاع دینی عصر مغول با واقعیت همخوانی دارد؟ روش تحقیق در این پژوهش بر پایۀ مقایسه ایی خواهد بود. تفاصيل المقالة

خمیرمایه فکری اسیدحمد کسروی در دوران نهضت مشروطه و تحت تاثیر آرمان های آن، شکل گرفت.شخصی که در برهه‌ اول زندگی خویش به لباس روحانیت درمی‌آید، اما بر اثر شکل گیری یک سلسله از رخدادهای فکری، از این مرحله‌ زندگی خویش فاصله می‌گیرد.مشارالیه دو جنگ جهانی،نهضت مشروطه و دیکتاتوری رضاشاه را تجربه کرد .خمیرمایه ذهنی و پژوهشی اش نیز وی را به اظهارنظر درباره یمسائل مختلف و تفکر درموضوعات گوناگون واداشت. کسروی ازروشنفکران نهشت مشروطه و آرمانهای آن بود، اما این نهضت به سرعت دست خوش استبداد شد، کسروی که هر دو فضا را تجربه کرده بود، در آثار خود به بحث در باره آنها پرداخت. نکته مهم این است، که کسروی برخلاف بسیاری از منتقدان رضاشاه با وجود برخی نقدهای قابل اغماض در همه حال، قاطعانه از اقدامات رضاشاه دفاع کرد درساختار سیاسی دوره رضاشاه مفاهیمی چون ناسیونالیسم، میهن پرستی، حس ملیت مادامی کاربرد داشت که بتواند زمینه را برای بازتولید انقیاد در درون نهادهای اجتماعی جهت تضمین سلطه و سرسپردگی شخصی فراهم آورد. هدفی که کسروی در نظر داشت اعتباربخشی به ارزش های ناسیونالیستی مورد نظرش بودکه درپاره ایی از اثار کسروی در این زمینه ناسیونالیسم وحدت خواهانه او رادنبال می کرد.کسروی تحت تأثیر گفتمان ناسیونالیسم نمی تواند بپذیرد که کشور فعلی ایران در گذشته تاریخی اش زمانی فاقد استقلال بوده و یکپارچگی ارضی و سرزمینی نداشته است وقدرت محلی قدرت سرکش متمرد است . تفاصيل المقالة

در احوال خاندان صفوی از مرگ صدرالدین تا ظهور جنید از دو شیخ صفوی بنام خواجه علی وشیخ ابراهیم یاد شده است. منابع صفوی وغیر صفوی از جمله منابع تیموری مطلب در خوری در احوال آن دو ندارند.اما محققان معاصر به دلایلی تلاش ورزیده اند که برای آنها اقدامات وفعالیت هایی تعریف نمایند. حال این نوشته در صدد است تا چرایی این موضوع وهمچنین نوع و ماهیت اقدامات وفعالیت های این شیوخ رابه بحث گذارد که آیا علی رغم ادعاهای محققان معاصر،آنها صاحب داعیه ویارهبری وسرپرستی نهضت وطریقتی را برعهده داشته اند؟ آیا شواهد وقراینی دال بر ادعا ها وجود دارد؟ و همچنین عمده فعالیت واقدامات آنها حول چه محوری بوده است؟ با این وصف، در راستای پاسخ به این سوالات، نوشته پیش رو به ناچار دو رویکرد نقد گونه خواهد داشت.اول بازیابی وبازسازی جایگاه وموقعیت واقعی این دو عضو خاندان صفوی ؛ دوم اینکه این جانمایی وبازسازی ،ناخود آگاه با پاره ای از مطالب محققان معاصر که برای آنها وظایف وتعاریف خاصی را مطرح کرده اند، متفاوت وحتی در مواردی متضاد خواهد بود. تفاصيل المقالة