-
المقاله
1 - اثرات تغییر اقلیم بر روی رواناب خروجی از حوضه آبریز گاوهرود با در نظر گرفتن عدم قطعیتفصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 1 , السنة 10 , بهار 1396وقوع تغییر اقلیم با توجه به تحقیقات سالهای اخیر به تأیید رسیده است. فرایند تغییر اقلیم به جهت اثر آن بر دما و بارش و نوسانهای آنها، تاثیر بسزایی بر منابعآب، کشاورزی، محیطزیست و صنعت دارد. در این تحقیق، جهت بررسی اثرات تغییر اقلیم بین سالهای 2099-2016 بر روان أکثروقوع تغییر اقلیم با توجه به تحقیقات سالهای اخیر به تأیید رسیده است. فرایند تغییر اقلیم به جهت اثر آن بر دما و بارش و نوسانهای آنها، تاثیر بسزایی بر منابعآب، کشاورزی، محیطزیست و صنعت دارد. در این تحقیق، جهت بررسی اثرات تغییر اقلیم بین سالهای 2099-2016 بر رواناب حوضهی آبخیز گاوهرود، و با در نظر گرفتن عدم قطعیت، فراسنجهای نرمافزار آبشناسی از شبیهساز گردش عمومی جو HadCM3 تحت الگوی تغییر اقلیم A2 استفاده شدهاست. نرمافزار SDSM جهت ریزمقیاس کردن آماری فراسنجهای اقلیمی دما و بارش در مقیاس محلی بکار گرفتهشدهاست. برای شبیهسازی بارش-رواناب در آینده تحت تأثیر تغییر اقلیم، براساس دادههای ریزمقیاس شده، از نرمافزار HYMOD، که در محیط نرمافزار متلب با الگوریتم DREAM مرتبط و واسنجی گردیده است، بهره گرفته شد. نتایج نرمافزار SDSM نشان از تغییرات دما و بارندگی نسبت به دورهی مشاهداتی (سالهای 2000-1989) دارند. افزایش میانگین دما در دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی %5 تا %5/8، و کاهش میانگین بارندگی در دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی به میزان %3 تا %5 میباشد. نتایج حاصله از این تحقیق نشان دهندهی کاهش میانگین رواناب دورههای پیشبینیشده نسبت به دورهی مشاهداتی به میزان%5 تا %23 میباشند. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - تأثیر زاویه پلان دیواره جانبی سرریزهای کلید پیانویی ذوزنقهای در رفتار آبشستگی پاییندستفصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 2 , السنة 15 , تابستان 1401چکیده
مقدمه: مشکل اساسی که در پایین دست سازه های هیدرولیکی از جمله سرریزها وجود دارد، آبشستگی و حرکت مصالح بستر می باشد، یکی از انواع سرریزها، سرریزهای کلید پیانویی میباشد. با توجه به آنکه شکل هندسی سرریز بر وضعیت آب أکثرچکیده
مقدمه: مشکل اساسی که در پایین دست سازه های هیدرولیکی از جمله سرریزها وجود دارد، آبشستگی و حرکت مصالح بستر می باشد، یکی از انواع سرریزها، سرریزهای کلید پیانویی میباشد. با توجه به آنکه شکل هندسی سرریز بر وضعیت آبشستگی پایین دست تأثیرگذار است به همین منظور در این تحقیق، آبشستگی پایین دست سرریزهای کلید پیانو با شکل هندسی ذوزنقه ای مورد توجه بوده، مشخصات آبشستگی و نرخ تغییرات آن با تغییر زاویه دیواره جانبی سرریز مورد مقایسه قرار گرفت.
روش: بدین منظور چهار مدل آزمایشگاهی از این نوع سرریزها ساخته و در یک فلوم آزمایشگاهی در شرایط دبی های مختلف مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین جهت بررسی تأثیر عمق پایاب بر پروفیل آبشستگی، یکی از مدلها در سه عمق پایاب متفاوت بررسی شد.
یافته ها: نتایج اندازه گیری مشخصه های آبشستگی نشان داد در سرریزهای کلید پیانو ذوزنقه ای، حداکثر عمق چاله زیر کلید خروجی ایجاد می شود و با افزایش دبی و کاهش عمق پایاب، ابعاد هندسی حفره آبشستگی در مدلهای ذوزنقه ای افزایش مییابد. همچنین در سرریزهای کلید پیانویی ذوزنقه ای، با افزایش زاویه دیواره جانبی سرریز، ابعاد هندسی چاله آبشستگی کاهش می یابد. به نحوی که در تمام دبی ها با افزایش هر 3 درجه زاویه دیواره جانبی سرریز کلید پیانویی، حداکثر عمق چاله آبشستگی به طور میانگین، 5 درصد، فاصله موقعیت مکانی حداکثر عمق چاله آبشستگی و طول دهانه چاله آبشستگی به ترتیب و به طور میانگین 8 و 3 درصد کاهش می یابد. همچنین وقتی 65% گردد این اختلاف ناچیز می شود و تفاوت معناداری در شکل حفره آبشستگی بین مدل های سرریز کلید پیانویی وجود ندارد. تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - بررسی آزمایشگاهی تأثیر موانع مکعبی و استوانه ای میله ای شکل بر حرکت و کنترل بدنه جریان غلیظ نمکیفصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 1 , السنة 16 , بهار 1402چکیده مقدمه: استفاده از مانع در مخازن سدها بعنوان یک روش مؤثر در هدایت رسوبگذاری در میانه مخزن (بجای رسوبگذاری در کنار دیوارهی سد که تأسیسات در آن مکان قرار دارند) مطرح میباشد. در این تحقیق بمنظور کنترل جریان غلیظ نمکی، تاثیر موانع أکثرچکیده مقدمه: استفاده از مانع در مخازن سدها بعنوان یک روش مؤثر در هدایت رسوبگذاری در میانه مخزن (بجای رسوبگذاری در کنار دیوارهی سد که تأسیسات در آن مکان قرار دارند) مطرح میباشد. در این تحقیق بمنظور کنترل جریان غلیظ نمکی، تاثیر موانع استوانه ای و مکعبی میلهای شکل بر مشخصات و حرکت بدنه جریان بصورت آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفته است. روش: تعداد 323 مانع استوانه ای شکل به قطر یک سانتیمتر و ارتفاع سیسانتیمتر و در مرحله بعد همین تعداد مانع مکعبی شکل با ابعاد 1×1 سانتیمتر و ارتفاع سی سانتیمتر با آرایش زیگزاگی بر روی بستر پلکسی در کانالی به طول 5/12متر، عرض 30 سانتیمتر و ارتفاع 40 سانتیمتر قرار داده شد. آزمایشها با سه دبی (27/0، 55/0 و 83/0 لیتر در ثانیه) و سه شیب (2/0، 5/0 و 1 درصد) و غلظت ثابت (15گرم در لیتر)، انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که به کار بردن موانع باعث کاهش ارتفاع بدنه جریان غلیظ در طول کانال میشود. ارتفاع بدنه در موانع مکعبی بیش از استوانه ای میباشد. بکارگیری موانع بر پروفیلهای سرعت تأثیرگذار بوده و باعث کاهش سرعت بدنه جریان غلیظ شده اند. دبی عبوری بدنه جریان غلیظ در بستر بدون مانع دارای روند افزایشی و در بسترهای با مانع دارای روند کاهشی میباشد. بهنحوی که درصد کاهش دبی در موانع مکعبی 5/1 تا 2 برابر نسبت به موانع استوانهای است. نتیجه گیری: با حرکت در طول کانال میزان کاهش غلظت بدنه جریان غلیظ برای موانع مکعبی و استوانه ای بهترتیب 49% و 41%نسبت به بستر بدون مانع حاصل شد. همچنین در موانع مکعبی میزان کنترل دبی بیشتر از موانع استوانه ای، بوده است. تفاصيل المقالة -
المقاله
4 - برآورد شدت خسارت سیلاب بر اساس توابع جهانی خسارت-عمق در محدوده رودخانه جاجرودفصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 2 , السنة 16 , تابستان 1402چکیده
مقدمه: از جمله راهکارها برای مدیریت سیل، پهنه بندی سیلاب در دوره بازگشتهای مختلف است که میتواند ابزاری اساسی در تعیین راهبردهای توسعه و کاهش خسارت سیلاب باشد. محاسبه خسارت سیلاب در کاربریهای موجود اطلاعات مفیدی برای سازما أکثرچکیده
مقدمه: از جمله راهکارها برای مدیریت سیل، پهنه بندی سیلاب در دوره بازگشتهای مختلف است که میتواند ابزاری اساسی در تعیین راهبردهای توسعه و کاهش خسارت سیلاب باشد. محاسبه خسارت سیلاب در کاربریهای موجود اطلاعات مفیدی برای سازمانهای مختلف همانند بیمه قرار میدهد تا از میزان خسارت در کاربریهای مختلف در صورت وقوع سیلاب مطلع شوند.
روش: روش مورد استفاده در این مقاله استفاده از نمودارهای جهانی است که تعیین خسارت بر اساس عمق سیل میباشد. منطقه مورد مطالعه واقع در حوضه رودک میباشد. در این راستا ابتدا نقشهها، دادههای هیدرولوژیکی مورد نیاز و DEM منطقه مورد مطالعه تهیه شد. در ادامه با توجه به دادههای دبی حداکثر لحظهای سالانه در ایستگاه هیدرومتری رودک با توزیع لوگ نرمال (به عنوان بهترین توزیع) برازش داده شده و میزان دبی در چهار دوره بازگشت به دست آمد سپس هیدروگراف واحد به روش SCS برای دوره بازگشتهای مختلف حاصل شد. در ادامه با استفاده از مدل HEC-RAS2D پهنه سیل با دوره بازگشت های مذکور به دست آمده و در نهایت بر اساس توابع جهانی خسارت-عمق میزان شدت خسارت وارده در دوره بازگشتهای مختلف بر اساس کاربری های مختلف اعم از مسکونی، تجاری، کشاورزی، حمل و نقل محاسبه شد.
یافته ها: با مقایسه نتایج نقشههای پهنه بندی سیلاب و خسارت وارده که با افزایش دوره بازگشت سیلاب میزان خسارت وارده و مساحت پهنه پرخطر افزایش مییابد. میزان پهنه سیلاب در دوره بازگشتهای 5، 25، 50 و 100 ساله به ترتیب تقریبا برابر با 9/17، 9/18، 4/19، 9/19 هکتار میباشد. بیشترین خسارت وارده مربوط به اراضی کشاورزی و سپس اراضی با کاربری تجاری می باشد. میزان افزایش خسارت وارده به منطقه بین سیلاب 5 و 25 حدود 47 درصد، بین سیلاب 25 و 50 ساله حدود 6 درصد، و بین سیلاب 50 و 100 ساله حدود 15 درصد می باشد.
نتیجه گیری: بر اساس توجیهات اقتصادی و فنی می توان سیلاب 50 ساله برای تعیین طرحهای حفاظت سیلاب منطقه پیشنهاد نمود و حتما باید طرحهای حفاظت مورد توجه جدی قرار گیرد. تفاصيل المقالة