اتنوبوتانی گیاهان دارویی توسط مردم مبارکه (اصفهان)

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

شاهین مردانی نژاد ¹ , منصوره وزیرپور ²

1 - دانشکده علوم پایه و فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، اصفهان، ایران؛
2 - دانشکده علوم پایه و فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، اصفهان، ایران

Received: 2011-10-12 Accepted : 2012-06-23 Published : 2012-08-01

Keywords: گیاهان دارویی, اتنوبوتانی, طب سنتی,

Abstract :

مقدمه و هدف: از گذشته های دور طب سنتی با فرهنگ مردم آمیخته است و جنبه های مختلفی از درمان را به خود اختصاص داده است و در حال حاضر میزان استفاده از این شیوه بستگی به شناخت و باور مردم دارد. روش تحقیق: این تحقیق در این راستا به جهت آگاهی از اولویت های کاربرد گیاهان دارویی در منطقه مبارکه انجام شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد بیشترین کاربرد این گیاهان در زمینه رفع مشکلات گوارشی با فراوانی 17 درصد بود. به طوری که از 26 کاربرد در این زمینه، 53 گونه استفاده می گردید که 20 گونه جهت رفع اسهال استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر پوست و مو در حدود 14درصد بود،  به طوری که از 22 کاربرد در این زمینه، 32 گونه استفاده می شد که 8 گونه جهت رفع جوشهای صورت استفاده می گردید. فراوانی کاربرد به عنوان ضد التهاب و عفونت در حدود 11 درصد بود.  به طوری که از 22 کاربرد در این زمینه، 35 گونه استفاده می گردید که 12 گونه جهت سرماخوردگی استفاده می شد. فراوانی کاربرد موثر بر دستگاه گردش خون 9 درصد بود. از 15 کاربرد در این زمینه، 33 گونه استفاده می گردید که 8 گونه جهت کاهش چربی خون استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر تسکین درد و سیستم کلیه و ادراری به ترتیب 8 درصد بود. از 13 کاربرد در زمینه سیستم ادراری، 32 گونه استفاده می شد که 12 گونه جهت دفع سنگ کلیه استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر رفع مشکلات غدد و متابولیسم، مشکلات عصبی و مشکلات تنفسی به ترتیب 7، 6 و 5 درصد بود. همچنین گیاهان دارویی مؤثر بر رفع مشکلات دهان و دندان و مشکلات عضلانی به ترتیب 3 و 2 درصد بود. توصیه کاربردی/صنعتی: بررسی ها نشان داد، بیشترین کاربرد گیاهان دارویی در منطقه در زمینه رفع مشکلات گوارشی می باشد که علت این مسئله قابل تأمل و پیگیری است. همچنین آگاهی از این کاربردها می تواند خط مشی برای دست یابی به کاربردهای دارویی جدید این گیاهان که در منابع موجود گزارش نشده نیز باشد.

References:

اسدی، م.، معصومی،ع.، خاتم ساز، م.، مظفریان، و.، 1387-     1367. فلور ایران. شماره های 59-1. انتشارات انتشارات     موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.

ایران منش، م.، نجفی، ش.، یوسفی، مهدی. 1389. اتنوبوتانی     منطقه سیستان. مجله داروهای گیاهی. 2:  68-61.

باقری، ا. 1384. بررسی رویکرد زنان شهر اصفهان در استفاده از طب گیاهی. فصلنامه گیاهان دارویی.، 4: 93-81 .

خدادادی، ع. 1376. بررسی گیاهان دارویی متداول در درمان سنتی در گنبد کاوس. پایان نامه داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 78 صفحه.

دوازده امامی، س. 1382. کاربردهای گیاهان دارویی. انتشارات نصوح.113 صفحه.

دولتخواهی، م.، یوسفی، م.، باقرنژاد، ج.، دولتخواهی، ع.، 1389. مطالعه مقدماتی گونه های گیاهی دارویی شهرستان کازرون در استان فارس. مجله داروهای گیاهی. 3: 56-47.

دینی، م.، 1384. اسامی علمی گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بخش گیاهشناسی.

زرگری، ع. 1375. گیاهان داروئی. جلد دوم.  مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.

زرگری، ع. 1375. گیاهان داروئی. جلدسوم. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.

زرگری، ع. 1376. گیاهان داروئی. جلد اول. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.

زرگری، ع. 1376. گیاهان داروئی. جلدچهارم. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.

سجادی، ا.، بتولی، ح.، قنبری، ع. 1390. جمع آوری و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهرستان کاشان. مجله طب سنتی اسلام و ایران. 2: 36-29.

شهرداری مبارکه. 1376. راهنمای شهر مبارکه. سازمان گیتاشناسی http:// www.mobarakeh.gov.ir

صالحی، م. 1387. گیاهان دارویی و گیاه درمانی. جلد اول. انتشارات دنیای تغذیه. 406 صفحه.

صمصام شریعت، ه. 1385. گیاهان دارویی. انتشارات چهار باغ. 212 صفحه.

ضیایی،ع.، 1381. تاریخچه طب گیاهی. فصل­نامه گیاهان دارویی. 2: 52-43.

قاسمی پیربلوطی، ع. 1389. گیاهان دارویی و معطر (شناخت و بررسی اثرات آنها). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد. 571 صفحه.

قربانی. ع. 1383. بررسی اتنوبوتانی در استان گلستان و مناطق مجاور. پایان نامه کارشناسی ارشد گیاه­شناسی. دانشگاه تهران. دانشکده علوم. 122 صفحه.

قهرمان، ا. 1369. کورموفیت های ایران، جلد اول. مرکز نشر دانشگاه تهران، 350 صفحه.

قهرمان، ا. 1372. کورموفیت های ایران، جلد دوم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 842 صفحه.

قهرمان، ا. 1373. کورموفیت های ایران، جلد چهارم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 618 صفحه.

قهرمان، ا. 1373. کورموفیت های ایران، جلد سوم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 768 صفحه.

قهرمان، الف.، 1381-1354. فلور رنگی ایران. جلد 23-1. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بخش گیاه­شناسی.

گنجی، ح و م. گنجی. 1382. آمار کاربردی (ترجمه). ناشر ساوالان. 620 صفحه.

مبین، ص. 1354. رستنی­های ایران. فلور گیاهان آوندی. جلد اول. انتشارات دانشگاه تهران.

مبین، ص. 1358. رستنی­های ایران، فلور گیاهان آوندی. جلد دوم. انتشارات دانشگاه تهران.

مظفریان، و. 1383. درختان و درختچه های ایران. انتشارات فرهنگ معاصر. 991 صفحه.

میرحیدر، ح. 1373-1372. معارف گیاهی (کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماری). جلدهای 1 تا 8. چاپ اول، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.

نوروزی، م. 1378. گزارش نهایی طرح جمع‌آوری و شناسایی گیاهان در حال انقراض در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری.

Ghasemi Pirbalouti, A. 2009. Medicinal plants used in Chaharmahal and Bakhtyari districts, Iran. Herba Polonica., 55: 69-75.

Ghasemi Pirbalouti, A., Momeni, M. and Bahmani, M. 2013. Ethnobotanical study of medicinal plants used by Kurd tribe in dehloran and abdanan districts, ilam province, Iran. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 10: 368-385.

Ghorbani, A. 2005. Studies on pharmaceutical                       ethnobotany in the region of Turkmen Sahra, north of Iran .  Journal of  Ethnopharmacology., 102: 58- 68.

Mosaddegh, M., Naghibi, F., Moazzeni, H., Pirani A. and Esmaeili S. 2012. Ethnobotanical   survey of herbal remedies traditionally used in Kohghiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran. Journal of Ethnopharmacology., 141: 80-95.

Rechinger K. H. Flora Iranica. Vol. 1-180,  Akademische Druch. V. Verlagsantat, Graz, Austria. 1963-1988; 9368 p.