Ethno-botany of medicinal plants by Mobarakeh’s people (Isfahan)
محورهای موضوعی : مجله گیاهان داروییشاهین مردانی نژاد 1 , منصوره وزیرپور 2
1 - دانشکده علوم پایه و فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، اصفهان، ایران؛
2 - دانشکده علوم پایه و فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، اصفهان، ایران
کلید واژه: Medicinal Plants, Ethnobotany, Traditional medicine,
چکیده مقاله :
Background and aim: From long time ago, traditional medicine was integrated with popular culture and various aspects of treatment have been allocated to it. At the present time, the use rate of this method depends on people’s belief and recognition. Experimental: The research was conducted in the region Mobarakeh, Iran, in order to identify the priorities for application of medicinal plants by indigenous people. Results & Discussion: The results showed the more use of plants is in the field of gastrointestinal problems with frequency 17% and 53 used plant species. About 20 plant species were used for relieving diarrhea by indigenous people. Application frequency of effective plants on skin and hair was about 14% which eight plant species from 32 species were used for removing facial burble. Frequency of use as anti-inflammatory and anti-infection was about 11 % with 12 plant species. Frequency of effective application on circulatory system was 9% (eight medicinal plants). Frequency of use as urinary tract and kidneys was about 8% with 12 herb species. Effective applications of plants on endocrine problems, neurological problems and respiratory problems were seven, six and five percent. Medicinal plants also the effect on oral, dental and muscle problems respectively were three and two percent respectively. Industrial and practical recommendations: Examinations showed that most use of medicinal plants in the area is to remove digestive problems. Also, awareness of these applications can be a policy for obtaining the new drug applications of these plants which has never been reported in available sources.
مقدمه و هدف: از گذشته های دور طب سنتی با فرهنگ مردم آمیخته است و جنبه های مختلفی از درمان را به خود اختصاص داده است و در حال حاضر میزان استفاده از این شیوه بستگی به شناخت و باور مردم دارد. روش تحقیق: این تحقیق در این راستا به جهت آگاهی از اولویت های کاربرد گیاهان دارویی در منطقه مبارکه انجام شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد بیشترین کاربرد این گیاهان در زمینه رفع مشکلات گوارشی با فراوانی 17 درصد بود. به طوری که از 26 کاربرد در این زمینه، 53 گونه استفاده می گردید که 20 گونه جهت رفع اسهال استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر پوست و مو در حدود 14درصد بود، به طوری که از 22 کاربرد در این زمینه، 32 گونه استفاده می شد که 8 گونه جهت رفع جوشهای صورت استفاده می گردید. فراوانی کاربرد به عنوان ضد التهاب و عفونت در حدود 11 درصد بود. به طوری که از 22 کاربرد در این زمینه، 35 گونه استفاده می گردید که 12 گونه جهت سرماخوردگی استفاده می شد. فراوانی کاربرد موثر بر دستگاه گردش خون 9 درصد بود. از 15 کاربرد در این زمینه، 33 گونه استفاده می گردید که 8 گونه جهت کاهش چربی خون استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر تسکین درد و سیستم کلیه و ادراری به ترتیب 8 درصد بود. از 13 کاربرد در زمینه سیستم ادراری، 32 گونه استفاده می شد که 12 گونه جهت دفع سنگ کلیه استفاده می شد. فراوانی کاربرد گیاهان موثر بر رفع مشکلات غدد و متابولیسم، مشکلات عصبی و مشکلات تنفسی به ترتیب 7، 6 و 5 درصد بود. همچنین گیاهان دارویی مؤثر بر رفع مشکلات دهان و دندان و مشکلات عضلانی به ترتیب 3 و 2 درصد بود. توصیه کاربردی/صنعتی: بررسی ها نشان داد، بیشترین کاربرد گیاهان دارویی در منطقه در زمینه رفع مشکلات گوارشی می باشد که علت این مسئله قابل تأمل و پیگیری است. همچنین آگاهی از این کاربردها می تواند خط مشی برای دست یابی به کاربردهای دارویی جدید این گیاهان که در منابع موجود گزارش نشده نیز باشد.
اسدی، م.، معصومی،ع.، خاتم ساز، م.، مظفریان، و.، 1387- 1367. فلور ایران. شماره های 59-1. انتشارات انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
ایران منش، م.، نجفی، ش.، یوسفی، مهدی. 1389. اتنوبوتانی منطقه سیستان. مجله داروهای گیاهی. 2: 68-61.
باقری، ا. 1384. بررسی رویکرد زنان شهر اصفهان در استفاده از طب گیاهی. فصلنامه گیاهان دارویی.، 4: 93-81 .
خدادادی، ع. 1376. بررسی گیاهان دارویی متداول در درمان سنتی در گنبد کاوس. پایان نامه داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 78 صفحه.
دوازده امامی، س. 1382. کاربردهای گیاهان دارویی. انتشارات نصوح.113 صفحه.
دولتخواهی، م.، یوسفی، م.، باقرنژاد، ج.، دولتخواهی، ع.، 1389. مطالعه مقدماتی گونه های گیاهی دارویی شهرستان کازرون در استان فارس. مجله داروهای گیاهی. 3: 56-47.
دینی، م.، 1384. اسامی علمی گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنتی. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بخش گیاهشناسی.
زرگری، ع. 1375. گیاهان داروئی. جلد دوم. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
زرگری، ع. 1375. گیاهان داروئی. جلدسوم. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
زرگری، ع. 1376. گیاهان داروئی. جلد اول. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
زرگری، ع. 1376. گیاهان داروئی. جلدچهارم. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
سجادی، ا.، بتولی، ح.، قنبری، ع. 1390. جمع آوری و بررسی مصارف سنتی منتخبی از گیاهان شهرستان کاشان. مجله طب سنتی اسلام و ایران. 2: 36-29.
شهرداری مبارکه. 1376. راهنمای شهر مبارکه. سازمان گیتاشناسی http:// www.mobarakeh.gov.ir
صالحی، م. 1387. گیاهان دارویی و گیاه درمانی. جلد اول. انتشارات دنیای تغذیه. 406 صفحه.
صمصام شریعت، ه. 1385. گیاهان دارویی. انتشارات چهار باغ. 212 صفحه.
ضیایی،ع.، 1381. تاریخچه طب گیاهی. فصلنامه گیاهان دارویی. 2: 52-43.
قاسمی پیربلوطی، ع. 1389. گیاهان دارویی و معطر (شناخت و بررسی اثرات آنها). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد. 571 صفحه.
قربانی. ع. 1383. بررسی اتنوبوتانی در استان گلستان و مناطق مجاور. پایان نامه کارشناسی ارشد گیاهشناسی. دانشگاه تهران. دانشکده علوم. 122 صفحه.
قهرمان، ا. 1369. کورموفیت های ایران، جلد اول. مرکز نشر دانشگاه تهران، 350 صفحه.
قهرمان، ا. 1372. کورموفیت های ایران، جلد دوم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 842 صفحه.
قهرمان، ا. 1373. کورموفیت های ایران، جلد چهارم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 618 صفحه.
قهرمان، ا. 1373. کورموفیت های ایران، جلد سوم. مرکز نشر دانشگاه تهران، 768 صفحه.
قهرمان، الف.، 1381-1354. فلور رنگی ایران. جلد 23-1. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع بخش گیاهشناسی.
گنجی، ح و م. گنجی. 1382. آمار کاربردی (ترجمه). ناشر ساوالان. 620 صفحه.
مبین، ص. 1354. رستنیهای ایران. فلور گیاهان آوندی. جلد اول. انتشارات دانشگاه تهران.
مبین، ص. 1358. رستنیهای ایران، فلور گیاهان آوندی. جلد دوم. انتشارات دانشگاه تهران.
مظفریان، و. 1383. درختان و درختچه های ایران. انتشارات فرهنگ معاصر. 991 صفحه.
میرحیدر، ح. 1373-1372. معارف گیاهی (کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماری). جلدهای 1 تا 8. چاپ اول، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
نوروزی، م. 1378. گزارش نهایی طرح جمع‌آوری و شناسایی گیاهان در حال انقراض در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری.
Ghasemi Pirbalouti, A. 2009. Medicinal plants used in Chaharmahal and Bakhtyari districts, Iran. Herba Polonica., 55: 69-75.
Ghasemi Pirbalouti, A., Momeni, M. and Bahmani, M. 2013. Ethnobotanical study of medicinal plants used by Kurd tribe in dehloran and abdanan districts, ilam province, Iran. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 10: 368-385.
Ghorbani, A. 2005. Studies on pharmaceutical ethnobotany in the region of Turkmen Sahra, north of Iran . Journal of Ethnopharmacology., 102: 58- 68.
Mosaddegh, M., Naghibi, F., Moazzeni, H., Pirani A. and Esmaeili S. 2012. Ethnobotanical survey of herbal remedies traditionally used in Kohghiluyeh va Boyer Ahmad province of Iran. Journal of Ethnopharmacology., 141: 80-95.
Rechinger K. H. Flora Iranica. Vol. 1-180, Akademische Druch. V. Verlagsantat, Graz, Austria. 1963-1988; 9368 p.
