پس از بحران مالی سال 2007-2009، تنظیم و نظارت بر بخش‌ مالی، در ابعاد مختلف دستخوش تغییرات گسترده قرار گرفته و سختگیرانه‌تر شده است. مؤسسات مالی که تا زمان بحران مالی تحت نظارت نبودند، اکنون تحت تنظیم و نظارت قرار دارند و آنهایی که تحت نظارت بودند، ملزم به تطابق با قوانین و مقررات سختگیرانه‌تری شده‌اند. باتوجه به نقش مهم نهادهای مالی در بازار سرمایه کشور و ضرورت نظارت کارا و اثربخش بر این نهادها، در مقاله حاضر سعی شده به بررسی ویژگی‌ها، فرایندها، ابعاد و ساختارهای مطلوب نظارت بر نهادهای مالی در بازار سرمایه با استفاده از مطالعه تطبیقی کشورهای توسعه یافته پرداخته ‌شود. نتایج نشان می‌دهد که اکثر کشورهای جهان از الگوی نظارت مبتنی بر مقررات، که عمدتاً به بررسی عملکرد تاریخی نهادهای مالی در مقطعی از زمان پرداخته و مبتنی بر معاملات بوده به سمت الگوی نظارت مبتنی بر ریسک که تمرکز آن نظارت مستمر و فرایند محور است، سوق یافته‌اند. در این تحقیق علاوه بر بررسی ساختار کلان نظارتی بازارهای مالی کشورهای دنیا در مقایسه با کشور ایران، ساختار، ابعاد، ویژگی‌ها و ابزارهای مورد استفاده در الگوی نظارت مبتنی بر ریسک مورد بررسی قرار گرفته است و ضمن ارائه یافته‌های حاصل از مطالعه تطبیقی در جدول مقایسه‌ای، الگوی پیشنهادی محقق با هدف بهینه‌سازی ساختار موجود نظارت بر نهادهای مالی در بازار سرمایه ایران به صورت مدل مفهومی در انتهای مقاله ارائه شده است. Manuscript profile