برای درک و دریافت سبک هر شاعری می‌توان اشعار وی را از دو منظر، مورد بررسی قرار داد. دیدگاه اول، بررسی تفکر و به طور کلی جها‌ن‌بینی ویژۀ اوست و منظر دوم بررسی ساختار زبانی ویژۀ وی است. بنابراین برای فهم سخن هر صاحب سبکی باید هم‌ زمان، ساختار زبانی آثار وی از سویی و محتوای فکری و بینش بازیافته در آثار وی از سوی دیگر، بررسی و تحلیل شود. در این پژوهش با استفاده از شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، اشعار دو اندیشمند سدۀ یازدهم هجری، میرفندرسکی و فیاض لاهیجی، از نظر محتوا بررسی می‌شود. با توجه به غنای زبان شاعرانۀ فیاض و داشتن دیوان اشعار و به دلیل اینکه میرفندرسکی اشعار معدودی سروده است، فیاض را باید شاعری حکیم و میرفندرسکی را حکیمی شاعر دانست. در محتوای اشعار فیاض مذهب مسئله‌ای محوری و اساسی است. هرچند که رگه‌های مذهبی در اشعار میرفندرسکی نیز قابل پیگیری‌ست اما نمی‌توان محتوای اصلی شعرهای او را مذهب دانست. محققانی که دربارۀ افکار میرفندرسکی و فیاض لاهیجی (به طور کلی و نه فقط در اشعار) مطالعاتی انجام داده‌اند هر دو حکیم را پیرو مکتب مشائی در نظر گرفته‌اند. اما با بررسی محتوایی اشعار این دو حکیم، نه تنها بازتاب تفکر مشائی در اشعار آن‌ها دیده نشد، بلکه رگه‌هایی از تفکر اشراقی در آن‌ها قابل ملاحظه است. Manuscript profile