مثبت نگری مفهومی است که توجه ویژه­ای را در روان­شناسی و نیز در دین به خود جلب کرده است. روان­شناسی در ابتدای ظهور خود بیشتر توجه خود را معطوف به نقاط منفی وجود انسان مانند درمان بیماری­ها و آسیب­های روانی می­کرد اما اخیرا رویکرد روان­شناسی مثبت­نگر که یکی از رویکردهای نو ظهور در مکتب روان شناسی است، برخلاف روان­شناسی قدیمی به جای تأکید بر بیماری­ها و آسیب­ها تمرکز خود را روی خصایص و توانمندی­های مثبت انسان از قبیل شادکامی، امید، خوشبینی، بهزیستی و دیگر ابعاد وجود انسان معطوف داشته است. همچنین در دین اسلام هم همواره بر مثبت اندیشی و تفکر مثبت جهت بهداشت روان و سلامت عقل تأکیدات فراوانی شده است. بنابراین هدف پژوهش حار بررسی تطبیقی نگاه روان شناسی و اسلام در رابطه با ابعاد و مولفه­های مثبت نگری در انسان است. روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تحلیلی- استنتاجی است، به این ترتیب که با جمع آوری اطلاعات از متون اسلامی و روان­شناسی، به بررسی مفهوم مثبت نگری و نگرش نسبت به انسان پرداخته شد. به طور کلی می­توان اینگونه نتیجه گیری کرد که بین هستۀ اصلی معنای روان شناختی مثبت نگری و معنای اسلامی آن نه تنها تفاوت وجود ندارد بلکه در این دو رویکرد نگاه تقریبا مشابهی به مثبت نگری و مثبت اندیشی شده است و از طرفی دیگر، هم در اسلام و هم در روان شناسی اگرچه به جنبه­های منفی وجود انسان توجه شده است اما به طور کلی در این دو دیدگاه نگاه تقریبا مثبتی به انسان و ابعاد وجودی آن معطوف است. Manuscript profile

خودشناسی از جمله محوری­ترین ارکان تعلیم و تربیت به­شمار می‌رود. مفهوم"خود" به­عنوان یکی از مباحث انسان­شناسی، مفهومی بنیادی در روان­شناسی به­خصوص روان‌شناسی انسان­گرا است. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در آموزه‌های اصیل اسلامی دارد، از جمله مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع "خود" و "خودشناسی" پرداخته است. هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان­شناسی انسان­گرا و عرفان اسلامی می­باشد. با توجه با این هدف، ابتدا دیدگاه مازلو و راجرز به­عنوان اصلی­ترین نمایندگان روان­شناسی انسان­گرا و نجم­الدین رازی و عزیزالدین نسفی به­عنوان نمایندگان عرفان اسلامی بررسی و سپس به شباهت­ها و تفاوت‌های این دیدگاه­ها در خصوص مفهوم خود پرداخته شده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با روش تطبیقی انجام شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان داد که با وجود تفاوت‌ها، شباهت­های زیادی نیز میان این دو دیدگاه در خصوص خود و خودشناسی ­وجود دارد. لذا تعامل و گفتگوی سازنده میان این دو دیدگاه امکان­پذیر است.
  Manuscript profile

هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه­ی مسئولیت­پذیری چندبعدی بر مبنای تعالیم اسلام است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است و پرسشنامه­ی محقق ساخته را 534 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت که به روش  نمونه­گیری خوشه­ای انتخاب شده بودند، پاسخ دادند. در ساخت پرسشنامه از قرآن و تفاسیر آن استفاده شده و پرسشنامه­ی نهایی پس از سه مرحله اجرا و ارزیابی تهیه شده است. به­منظور بررسی روایی از روش­های روایی صوری، محتوایی و روایی سازه(روایی همگرا با پرسشنامه­ی مقیاس مسئولیت­پذیری کالیفرنیا، تحلیل عاملی و همبستگی ابعاد با کل پرسشنامه) استفاده شد. پس از احراز روایی محتوا و بررسی دو شاخص بارتلت و KMO پرسشنامه مورد تحلیل عاملی با روش مولفه­های اصلی و چرخش واریمکسقرار گرفت که نتایج حاکی از وجود چهار بعد مسئولیت در برابر خدا، خود(مراقبه)، جامعه و طبیعت است. روایی همگرا نشان­دهنده­ی همبستگی نمره­ی کل پرسشنامه با مقیاس مسئولیت­پذیری کالیفرنیا در سطح خوب و معنادار است. اعتبار کل پرسشنامه با روش­های تنصیف و ضریب آلفای کرونباخ به­ترتیب 63/0 و 86/0 حاکی از پایا بودن پرسشنامه است. یافته­ها نشان­دهنده­ی کارایی و کفایت پرسشنامه می­باشد. Manuscript profile