بررسی ماهیت و کارکردهای زیبایی در عرصه‌های گوناگون، موضوع زیبایی‌شناسی است. از دیدگاه زیبایی‌شناسی می‌توان گفت کارکرد اصلی زیبایی، ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است. از نظرگاه نقد نوی ادبی فقط آثاری، ادبی محسوب می‌شوند که در آن‌ها کارکرد زیبایی‌شناسی غالب باشد که اثبات می‌کند ادبیات نوعی از هنر است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به جست‌وجوی زیبایی‌شناسانة کلیدر از منظر نقد نو می‌پردازد و در پی انطباق مصادیق زیبایی‌شناسانۀ نوین بر این رمان و فهم و دریافت غنای هنری و کشف نهاد ادبی این اثر است. برای دستیابی به این مقصود، خودِ اثر؛ یعنی رمان ده جلدی کلیدر کانون توجه قرارگرفته و با قرائت تنگاتنگ و دقیق، شبکه‌های ارتباطی عناصر سازندۀ آن یررسی شده است. بر همین مبنا مفاهیمی چون تنش، لحن، پارادوکس، وحدت اندام‌وار و موسیقی‌های چهارگانۀ بیرونی، کناری، درونی و معنوی کلام تحلیل‌شده است. نتیجه اینکه وفور و ازدحام تصاویر، سازمان‌یافتگی موسیقایی گفتار و مضامین انسانی پرتکرار، بیان توصیفی، تجسم‌بخشی به تصویر موقعیت‌ها و وضعیت‌های زمانی و مکانی در حالتی ایستا با جزئیات ریز است که نمونۀ آن را در ریتم‌های کش‌دار و پرتکرار، اصوات برخوردار از درنگ‌های یکنواخت و طولانی و تک‌نوازی‌هایی بـا فرکانس‌های مقطع و با تکرارهای جزءبه‌جزء در یک پاره از روایت، یـا درآمدها و پیش‌درآمدهای ملایم و زمینه‌ساز می‌توان دید که نقش متعادل کنندة توصیف‌های پرشور و شتاب را در بطن روایت‌ها بازی می‌کند که سطح ادبی رمان را به معیارهای هنری این نظریة ادبی نزدیک کرده است. Manuscript profile