آیین مهرپرستی در زمان ایران باستان به مدت طولانی رواج داشت. اما بعد از رونق آیین زرتشتی توسط زرتشت، مِهر که خدای مِهروخورشید محسوب می شد به ایزدمِهر مبدل گشته و از درجه خدایی پایین آمد و در اوستا بخشی بنام مِهریشت به او تعلق گرفت. مِهر همان خورشید محسوب نمی شود اما بعدها این دو با هم ترکیب شده و یکی دانسته شدند. ایزدمِهر در اوستا فرشته نور و روشنایی و همچنین جنگ معرفی شده است و دارای صفات والای قدرت و قهرمانی است. در این پژوهش که به صورت کتابخانه ای صورت پذیرفته به بررسی نقش ایزد مهر از لحاظ اجتماعی و کارکرد آن بر اساس متون مهریشت می پردازیم. Manuscript profile

ایرانیان در دوره هخامنشی با تصرف قلمروی امپراتوری بابل و لیدی و دسترسی به یکی از مناطق مهم اقتصادی دنیای قدیم یعنی بین‌النهرین و کرانه‌های شرقی دریای مدیترانه و مصر، تجربه هزار ساله دریانوردی اقوام گوناگون در این نواحی را به ارث برده و در جهت تقویت این میراث گران‌بها قدم‌های موثری برداشتند؛ عمده این اقدامات در جهت تسهیل امور بازرگانی دریایی و بهره‌گیری از مسیرهای دریایی صورت پذیرفت. اعزام یک گروه اکتشاف دریایی به خلیج فارس و اقیانوس هند و دریای سرخ، اقدام به حفر کانال سوئز در سال 497ق.م. و اتصال خلیج‌فارس به دریای مدیترانه از طریق ایجاد یک آبراه بزرگ در مصر و ساخت بنادر و تشکیل ناوگان عظیم از کشتی های جنگی و حمایتی بخشی از اقدامات و برنامه گسترده بازرگانی و اقتصادی و نظامی هخامنشیان بویژه داریوش اول محسوب می‌شود و نشان می دهد که هخامنشیان بر اهمیت استراتژیک پهنه های آبی ونقش آفرینی نظامی و اقتصادی در این پهنه ها واقف بوده اند. بررسی جایگاه این حوزه ها از دیدگاه نظامی و اقتصادی و اثر آن بر سیاست های کوتاه مدت و بلندمدت دولت هخامنشی هدف اصلی این نوشتار بوده است. Manuscript profile

هخامنشیان از جمله کسانی بودند که رای سهولت در جابجایی اخبار و ارتباط با دیگر نواحی مختلف و آگاهی از گزارش ها از چاپارها استفاده می کردند. در واقع آنان را می توان مبتکر چاپارها نامید. چاپارها اخبار و گزارش ها و نامه ها را به مرکز و از مرکز به دورترین نقاط امپراتوری می رساندند . البته این شیوه اطلاع رسانی، خاص مسئولان دولتی بود، برای اطلاع رسانی عمومی از روش های دیگری نیز استفاده می شد از جمله روزنامه سنگی، بدین صورت که این روزنامه را در کنار جاده قرار می دادند در حالی که اخبار مهم به سه زبان ایلامی، پارسی و بابلی در آن نقش بسته بود به آگاهی مسافرانی که از این جاده عبور می کردند، می رسید. پادشاهان هخامنشی توجه خاصی به تجارت دریایی از خلیج فارس نشان می دادند و همین امر موجب رشد و شکوفایی شهرها و آبادیهای ساحلی آن گردید. در این پژوهش سعی شده‌است تا با استفاده از اطلاعات دست اول و با بهره‌گیری از روش توصیفی‌تحلیلی، شبکه راه‌های هخامنشی ترسیم شده و نحوه تعمیر و نگهداری آن‌ها بیان شود، در پایان به این نتیجه رسیده ایم که هخامنشیان نخستین امپراتوری واقعی در دنیا بود که تنها یک فرمانده بر شمار زیادی از ملل مختلف حکومت می کرد. ساتراپ ها، چاپارخانه ها و حتی انتقال پیام با نور را بنیان نهادند، وسایل انتقال علایم روی قله کوه ها ساخته شده بود و به کمک آنها می شد به سرعت پیامی را از یک سر امپراتوری به آن سوی امپراتوری فرستاد. Manuscript profile