بررسی سیاست‌خارجی روسیه پس از مطرح شدن پرونده هسته‌ای ایران در سال 2002 که در ابتدا با هرگونه شدت عمل و اعمال تحریم‌ها علیه ایران مخالفت کرده بود و سپس در سال 2006 با تغییر رویکرد سیاست‌خارجی اش با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل موافقت کرد هدف مقاله حاضر است. این پژوهش ارائه‌گر پاسخ به این پرسش است که از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، جهت‌گیری‌های روسیه در قبال پرونده هسته‌ای ایران به عنوان عضو دائم شورای امنیت، امضا کننده برجام و البته میانجی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه مقاله جهت‌گیری‌های سیاست‌خارجی روسیه در قبال تهران را با محوریت چند جهت‌گرایی، فرصت‌طلبی و عمل‌گرایی تبیین می‌کند. یافته‌های مقاله ضمن به رسمیت شناختن ملاحظات ژئوپولیتیک و اقتصادی در مبانی سیاست‌خارجی روسیه، به این نتیجه‌گیری منجر می‌شود که این رویکردها به دلیل مبانی مادی‌گرایانه، دارای محدودیت‌هایی هستند. ژئوپلتیک عملی به عنوان یکی از چهار حوزه پژوهشی ژئوپلتیک انتقادی ارائه‌گر پاسخی به چرایی سیاست‌خارجی عمل‌گرایانه و چندجهت‌‎گرایانه روسیه خواهد بود. روسیه با نقش میانجی ضمن آنکه تلاش کرده ایران را در مدار ارتباطی خود نگهدارد از پرونده هسته‌ای هم در تنظیم روابطش با غرب بهره می‌گیرد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. در این راستا از کتاب‌ها، مقاله‌ها، اسناد، منابع اینترنتی و اظهارنظرهای کارشناسان و مقام‌های مربوطه برای گردآوری داده‌ها استفاده شده است. Manuscript profile