Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly
,
Issue4,Year,
Winter
2016
دیدگاه و اندیشه عرفای بزرگ در هر طبقه یا مسلک عرفانی در مواجهه با مسائل معرفتی و ارتباط انسان با پروردگارو جهان هستی، در اعصار و ازمنه، با هم متفاوت بوده است. هر یک از نگرش های فکری – عرفانی تحلیل خاصی از معرفت داشته، برای بیان مواجید عرفانی خود، به طور خاص، از رو More
دیدگاه و اندیشه عرفای بزرگ در هر طبقه یا مسلک عرفانی در مواجهه با مسائل معرفتی و ارتباط انسان با پروردگارو جهان هستی، در اعصار و ازمنه، با هم متفاوت بوده است. هر یک از نگرش های فکری – عرفانی تحلیل خاصی از معرفت داشته، برای بیان مواجید عرفانی خود، به طور خاص، از روش نوشتاری منحصر به فرد و یا با یک اندیشه ویژه که حاصل تلاش گروهی از عرفای بزرگ بوده بهره برده است؛ اگرچه بررسی آثار، اقوال و ساختار نوشتاری عرفا مشترکات بسیاری را در دل خود تنیده اند؛ اما مداقه وافر و سنجش این آثار با معیارهای خاص عرفانی و زبان ادبی، تفاوت های ظریفی را از نظر واژگانی، تصویری و محتوای اندیشه به خواننده دقیق النظر نشان می دهد. تمثیل بهترین روش محاکاتی عرفا برای بیان بیشتر مسائل مربوط به تجربه های عرفانی و در سطوح بالاتر، اندیشه های عرفانی – تعلیمی بوده که در دو مشرب بزرگ فکری وحدت شهود و وحدت وجود با هم تفاوت های ساختاری و تصویری دارند. نگارندگان با مقایسه آثار دو شاعر عارف به عنوان نمونه ای از این دو تفکر عرفانی؛ یعنی حکیم سنایی غزنوی و فخرالدین عراقی این موضوع را به محک نقد گذاشته تا با ذکر شواهد آن را توضیح و تبیین کند.
Manuscript profile
Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly
,
Issue1,Year,
Summer
2016
تمثیل یکی از مهم ترین آرایه های بیانی و شیوه استدلال هنری و ذوقی است که هدف آن انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب است. تعریف ادبا دربارۀ تمثیل تا حدودی با هم متفاوت است؛ گروهی آن را تشبیه مرکب با وجه شبه مرکب دانسته اند، گروهی ضرب المثل را در گروه تمثیل قرارداده و عده ا More
تمثیل یکی از مهم ترین آرایه های بیانی و شیوه استدلال هنری و ذوقی است که هدف آن انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب است. تعریف ادبا دربارۀ تمثیل تا حدودی با هم متفاوت است؛ گروهی آن را تشبیه مرکب با وجه شبه مرکب دانسته اند، گروهی ضرب المثل را در گروه تمثیل قرارداده و عده ای اسلوب المعادله و بعضی، داستان های تمثیلی را تمثیل گفته اند، با همۀ اختلافات مذکور، نگارندگان، حکایات تمثیلی عرفانی دربارۀ ناسپاسی و شکر را مورد مداقّه قرارداده اند. ناسپاسی و ناشکری به معنی نادیدن لطف منعم از موضوعات علم اخلاق و عرفان است. عرفا برای ناسپاسی مراتب مختلفی قائلند. آنها در مذمت ناشکری و ناسپاسی از تمثیلات بهره جسته و با برشمردن عواقب و نتایج ناسپاسی و ناشکری بر اهمیت ترک آن تأکید نموده اند.
Manuscript profile
فصلنامه زبان و ادب فارسی
,
Issue5,Year,
Summer
2019
در قلمرو شعر دفاع مقدس چند تن از شاعران بیشتر از دیگران نامبردار شده اند که از آن میان باید از حسین اسرافیلی شاعر تمام عیار شعر دفاع مقدس نام برد. وی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات پایداری است، ولی پرکاربودن مانع توجه او به ساخت ادبی و هنری شعرش نشده است. لذا در مقاله ح More
در قلمرو شعر دفاع مقدس چند تن از شاعران بیشتر از دیگران نامبردار شده اند که از آن میان باید از حسین اسرافیلی شاعر تمام عیار شعر دفاع مقدس نام برد. وی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات پایداری است، ولی پرکاربودن مانع توجه او به ساخت ادبی و هنری شعرش نشده است. لذا در مقاله حاضر تلاش شده است مهمترین شگردهای ادبی اسرافیلی برای خلق تصاویر شعری در سه دفتر عبور از صاعقه، تولد در میدان و در سایة ذوالفقار (به عنوان مهمترین آثار او) مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بررسی ها نشان از بهره گیری وی از شگردهای بیانی بهویژه استعاره، تشبیه و کنایه و نیز صنایع بدیعی همچون تمثیل و تلمیح دارد.در قلمرو شعر دفاع مقدس چند تن از شاعران بیشتر از دیگران نامبردار شده اند که از آن میان باید از حسین اسرافیلی شاعر تمام عیار شعر دفاع مقدس نام برد. وی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات پایداری است، ولی پرکاربودن مانع توجه او به ساخت ادبی و هنری شعرش نشده است. لذا در مقاله حاضر تلاش شده است مهمترین شگردهای ادبی اسرافیلی برای خلق تصاویر شعری در سه دفتر عبور از صاعقه، تولد در میدان و در سایة ذوالفقار (به عنوان مهمترین آثار او) مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بررسی ها نشان از بهره گیری وی از شگردهای بیانی بهویژه استعاره، تشبیه و کنایه و نیز صنایع بدیعی همچون تمثیل و تلمیح دارد.
Manuscript profile
معینالدین (ملا واعظ) فراهی، نویسنده و شاعر و مفسر و واعظ افغانستانی در قرن دهم است. معین، معینی، معین مسکین، مسکین معین، تخلص شعری اوست. دیوان معین مجموعهای از غزلیات است که کاتب بهاشتباه آن را به معینالدین چشتی نسبت داده و این اثر چند بار نیز به چاپ رسیده است. در م More
معینالدین (ملا واعظ) فراهی، نویسنده و شاعر و مفسر و واعظ افغانستانی در قرن دهم است. معین، معینی، معین مسکین، مسکین معین، تخلص شعری اوست. دیوان معین مجموعهای از غزلیات است که کاتب بهاشتباه آن را به معینالدین چشتی نسبت داده و این اثر چند بار نیز به چاپ رسیده است. در مقدمۀ این چاپها سخنی دربارۀ درستی انتساب این اشعار به چشتی ارائه نشده است. پس از آن برخی از پژوهشگران با بررسی این موضوع ثابت کردند اشعار گردآوریشده در دیوان به نام چشتی، از او نیست. برخی از این اشعار به نام ابوسعید ابوالخیر ثبت شده است و بقیة اشعار سرودۀ ملا واعظ فراهی است. چندی پیش دیوان اشعار فراهی بار دیگر به همت سید احمد بهشتی به چاپ رسید. در این چاپ افزونبر اشعار منسوب به چشتی، اشعار ثبتشده به نام فراهی در منابع گوناگون نیز آمده است. نگارندگان این گفتار هنگام تصحیح و بررسی اثری به نام اخلاق نوری به اطلاعات و اشعار تازهای از ملا واعظ فراهی دست یافتند. این متن با بررسیهای انجامشده، درمجموع صد و یازده بیت است. گفتنی است برخی از غزلهای فراهی در این نسخه با ضبط بهشتی اختلاف دارد. نویسندة اخلاق نوری از نسل معینالدین فراهی هروی است؛ اخلاق نوری از آثار برتر ادب فارسی به شمار نمیرود؛ اما ارزش آن ازنظر محتوایی و زبانی درخور توجه است. درواقع وجود اسم کتابهای کهن و نقل قول از آنها، ارزش این اثر را تأیید میکند؛ بهویژه آنکه برخی از این آثار نیز از بین رفتهاند؛ همچنین ذکر اشعاری که در منابع دیگر نیامده است به ارزش این اثر میافزاید. قدمت این نسخه به قبل از قرن یازدهم میرسد.
Manuscript profile
یکی از شیوههای مطالعاتی، خوانش متون علمی، ادبی و دینی گذشته است. این متون، اطلاعات مفید و ارزشمندی را از علوم مختلف در اختیار علاقهمندان قرار میدهند؛ برخی از این متونِ ارزشمند توسط پژوهشگران تصحیح و چاپ شده و برخی دیگر نیز در پردۀ خمول و گمنامی باقی ماندهاند. قطعاً More
یکی از شیوههای مطالعاتی، خوانش متون علمی، ادبی و دینی گذشته است. این متون، اطلاعات مفید و ارزشمندی را از علوم مختلف در اختیار علاقهمندان قرار میدهند؛ برخی از این متونِ ارزشمند توسط پژوهشگران تصحیح و چاپ شده و برخی دیگر نیز در پردۀ خمول و گمنامی باقی ماندهاند. قطعاً تصحیح و بررسی این نسخ خطی، کاری بس مفید و شایسته است که میتواند به شناخت بهتر آثار و آشکار شدن چهرۀ علمی این نویسندگان گمنام کمک کند. از جمله این نسخ خطی میتوان به نسخۀ ناشناختۀ المجامع الصوفیة و المراهص العلویه اشاره کرد که از آثار محمدصالح دستغیب شیرازی در قرن یازدهم هجری است. مؤلف در این اثر احادیث، آیات قرآن و روایات مرتبط با منزلت پیامبر عظیمالشأن اسلام(ص)، بعثت و معراج ایشان، ائمۀ اطهار(ع)، زندگی چهارده معصوم، جایگاه والای حضرت علی(ع) و ولایت ایشان را گردآوری کرده است. این نسخۀ خطی تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. در این جستار، پس از معرفی نویسنده و آثارش به بررسی این اثر دینی و تفسیری میپردازیم.
Manuscript profile
Didactic Literature Review
,
Issue1,Year,
Summer
2017
در متون تعلیمی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب اهمیت بسیار دارد. باب پنجم گلستان سعدی نمونه ای کارآمد در این ارتباط است و شامل مجموعه مهارتهایی است که برای مدیریّت عواطف بشری و بهمنظور تبدیل وضعیتی تنشزا به وضعیتی مطلوب به کار میرود. موضوع این باب نیز توصیف هیجانات دور More
در متون تعلیمی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب اهمیت بسیار دارد. باب پنجم گلستان سعدی نمونه ای کارآمد در این ارتباط است و شامل مجموعه مهارتهایی است که برای مدیریّت عواطف بشری و بهمنظور تبدیل وضعیتی تنشزا به وضعیتی مطلوب به کار میرود. موضوع این باب نیز توصیف هیجانات دوران جوانی است. چرخش رویکرد مخاطب از اثر زودگذر به اثر ماندگار در رویارویی با یک متن تعلیمی مسلماً مشروط بر تأمّل و ممارست در تعالیم آن است. بر اساس همین ضرورت، در این نوشتار باب پنجم گلستان از منظر گفتمان عاطفی بررسی شده است. در این تحقیق، مبانی نظری، تقسیمبندی هیجانات اساسی از شیوِر و نظریّة هوش هیجانی از گلمن و همچنین مبانی نظری مربوط به توانشهای چهارگانه و گفتمان عاطفی در نشانهمعناشناسی و زبانشناسی جدید بودهاست. نتایج تحقیق نشان می دهد که لذت مهمترین کنش عاطفی در این متن است که تفاهم و هماهنگی میان همنشینان از عوامل اصلی ایجاد آن است. همچنین از منظر گفتمانی ادّعای حضور گفته پرداز بهعنوان دانای محدود، واقع گرایی و باورپذیری متن را افرایش داده است.
Manuscript profile
Didactic Literature Review
,
Issue2,Year,
Winter
2014
کتاب التوسل الی الترسل مجموعه منشآت بهاءالدین محمد بن مؤید بغدادی است. محتوای اصلی این کتاب، سلطانیات و اخوانیات و مشتمل بر توصیههای حکمی و اخلاقی است و از آنجا که مخاطب اصلی آن حکام و کارگزاران است، بخش سیاست مدن از حکمت عملی در آن برجستهتر است. طرح و تبیین مضامین اخ More
کتاب التوسل الی الترسل مجموعه منشآت بهاءالدین محمد بن مؤید بغدادی است. محتوای اصلی این کتاب، سلطانیات و اخوانیات و مشتمل بر توصیههای حکمی و اخلاقی است و از آنجا که مخاطب اصلی آن حکام و کارگزاران است، بخش سیاست مدن از حکمت عملی در آن برجستهتر است. طرح و تبیین مضامین اخلاقی در سطح وسیع و همه جانبه، این کتاب را در ردة اندرزنامههای سیاسی قرار میدهد. این نوع اندرزنامه ها در نظام اخلاقی سیاسی- حکومتی قابل طرح و بررسی هستند. محور اصلی مباحث حکمی و اخلاقی کتاب، عدالت و انصاف است و از دیگر خصایص و ویژگیهای اخلاقی حاکمان که مورد توجه و تاکید قرار گرفته است می توان به دوری از ظلم و ستم، رعیتپروری و شفقت بر زیردستان، احسان و نیکوکاری، تقوی و پرهیزکاری، اکتساب علم و دانش و تعقل و تفکر در امور اشاره کرد. نویسنده در بیان مضامین اخلاقی از امکاناتی که نثر فنی در اختیار او قرار میدهد به گونهای مناسب بهره میگیرد. در این کتاب از آیات قرآن و احادیث برای تاکید و تحکیم کلام استفاده شده که موجب نزدیکی محتوای کتاب به حیطه اخلاق روایی گردیده است.
Manuscript profile
Didactic Literature Review
,
Issue2,Year,
Autumn
2012
تعلیم و تربیت و ابعاد مختلف و شیوههای گوناگون آن از موضوعاتی است که در متون ادب فارسی مورد توجه خاص قرار گرفته است.جامی شاعر بلندآوازة قرن نهم نیز به این مطلب به طور خاص پرداخته و بیشتر نظرات تربیتی خود را در قالب نصیحت به فرزندش ارائه کرده است. هرچند جامی بهارستان را More
تعلیم و تربیت و ابعاد مختلف و شیوههای گوناگون آن از موضوعاتی است که در متون ادب فارسی مورد توجه خاص قرار گرفته است.جامی شاعر بلندآوازة قرن نهم نیز به این مطلب به طور خاص پرداخته و بیشتر نظرات تربیتی خود را در قالب نصیحت به فرزندش ارائه کرده است. هرچند جامی بهارستان را به منظور تدریس فرزندش تحریر کرد، اما بیشتر دیدگاههای تربیتی او در مثنوی هفت اورنگ طرح شده است. جامی با تأثیر از فرهنگ اسلامی و با توجه به تمام ابعاد وجودی انسان، راهکارهای تربیتی ارائه میدهد.توصیههای او نشان دهندة آن است که در تعلیم و تربیت باید به بعد جسمانی، دینی، عقلانی،عاطفی و احساسی و اجتماعی توجه شود. ساده زیستن و دوری از رفاهطلبی، علمآموزی و مطالعة کتاب، هنرآموزی، حسن معاشرت، پایبندی به اصول مهم اخلاقی و تبعیت از شریعت پیامبر در تربیت جنبههای مختلف وجود انسان میتواند مورد توجه قرار گیرد.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications