پژوهش حاضر با هدف تحلیل تصاویر کتب درسی علوم دوره ابتدایی بر اساس روش سلوج و مک تیگو انجام گرفته است. جامعه آماری شامل کتب علوم ابتدایی چاپ 95-94 است. حجم نمونه نیز برابر با جامعه انتخاب گردیده است. این پژوهش از لحاظ روش، توصیفی بوده و از نظر نوع، تحلیل محتوا (تحلیل تصاویر) است. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی استفاده شده است. روایی این ابزار، روایی محتوایی و صوری بوده که به‌وسیلة سلوج اعتبارسنجی شده است. پایایی از ضریب توافقی بین کدگذاران 87درصد محاسبه گردید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که متون هر شش کتاب، ساختار خطی دارد، الگوی انتقال فعالانة اطلاعات، الگوی غالب بوده و فرمت متن و تصاویر بیشتر از نوع تک‌صفحه‌ای است، سهم تصاویر بیشتر از متن بوده که همگی جز تصاویر رنگی می‌باشند. بیشتر تصاویر عناوینی دارند که برخی از جنبه‌های موضوع را نشان می‌دهد که عمدتاً در وضعیت مجاور با متن قرار دارند و به متون مربوط اشاره کرده‌اند، تصاویر بازنمایی بیشترین سهم را در روابط معنایی دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، لازم است از ساختارهای متنی متنوع و عناصر گرافیکی با توجه به ویژگی‌های هر پایه استفاده شود. Manuscript profile

هدف این پژوهش، شناسایی بسترهای کاهش تمرکز و فراهم کردن شرایط اجرای آزادسازی برنامه درسی در دورۀ ابتدایی است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و به روش تحلیل محتوای عرفی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل همۀ کارشناسان آموزش ابتدایی و کارشناسان گروه‌های آموزشی مناطق 24 گانه ادارات آموزش پرورش استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی 95-96 بوده است که به‌صورت روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و حجم نمونه‌ها تا نقطۀ اشباع‌شدگی داده‌ها ادامه یافت. در این راستا مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته‌ای با 13 نفر از کارشناسان صورت گرفت. به‌منظور اطمینان و اعتباربخشی به دقت و صحت داده‌ها از تکنیک کنترل اعضا و تکنیک کسب اطلاعات دقیق موازی استفاده شد. یافته‌های این تحقیق، 7 مضمون اصلی: گفتمان تغییر، تفکر سیستمی، دیسیپلین یا حوزه‌های موضوعی نرم، رویکرد تلفیقی، توانمندسازی ارگانیکی، دانش معلمی و گروه‌های مهارت کانونی را در برمی‌گیرد. Manuscript profile

این پژوهش با هدف اصلی تحلیل سبک سؤالات کتاب های علوم دورۀ ابتدایی با استفاده از TQSAI بود. جامعۀ آماری پژوهش کتاب‌های علوم دورۀ ابتدایی چاپ 1398 و نمونۀ آماری سؤالات کتاب های علوم بود. روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا ( تحلیل سؤالات) و ابزار مورد استفاده، ابزار ارزیابی سبک های پرسش‌های کتاب درسی لووری و لئونارد (1978) بود. روایی این مقیاس بر اساس روایی محتوایی مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی این روش نیز با استفاده از پایایی ضریب توافق کاپای کوهن محاسبه شد که 89/0 به دست آمد. نتایج تحلیل سؤالات کتاب های درسی علوم در شش پایه نشان داد که فراوانی سؤالات باز (05/54 درصد) در پایۀ اول و (3/47 درصد) در پایۀ ششم نسبت به سایر دوره ها بیشتر بود. فراوانی سؤالات متمرکز در کتاب علوم پایۀ دوم (1/13درصد)، پایۀ سوم 5/37 درصد، پایۀ چهارم 3/39 درصد و پایۀ 7/47 درصد بود. بررسی کتاب‌های درسی علوم تجربی دورۀ ابتدایی نشان داد سؤالات تجربی بیشتر از نوع سؤالات سازماندهی است. این موضوع نشان می‌دهد که باید برای طراحی سؤالات سطح بالا و انواع دیگر سؤالات تجربی، توجه بیشتری نشان داد؛ بنابراین بهتر است مؤلفان کتب درسی علوم بین سؤالات سطح بالا و سؤالات سطح پایین تعادل ایجاد کنند. Manuscript profile

هدف: هدف از انجام این پژوهش، طراحی الگوی آموزشی مبتنی بر پرسش و پاسخ برای درس مطالعات اجتماعی و بررسی اثربخشی آن بر درک مفاهیم و تفکر انتقادی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 96-95 بود. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش آمیخته بوده که از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول طراحی الگوی آموزشی مبتنی بر پرسش و پاسخ برای درس مطالعات اجتماعی بوده و بخش دوم، اعتباریابی الگو با اثربخشی بر درک مفاهیم و تفکر انتقادی است. در بخش کیفی از روش سنتزپژوهی (پژوهش تلفیقی) استفاده شد. در بخش کمی که هدف آن آزمایش تأثیر الگوی طراحی شده بر درک مفاهیم علمی و تفکر انتقادی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی بود؛ با استفاد از یک طرح آزمایشی از بین دانش‌آموزان پایه ششم شهرستان ایذه (50 نفر پسر) شامل 2 کلاس به عنوان نمونه آماری به صورت نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، قرارگرفتند. درک مفاهیم علمی و تفکر انتقادی در هردو گروه و در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون با ابزار آزمون تفکر انتقادی کرنل برای سنجش تفکر انتقادی و آزمون سنجش درک مفاهیم علمی برای درس مطالعات اجتماعی مورد مقایسه قرار گرفتند. با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس داده‌های جمع‌آوری شده تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: در بخش کیفی نتایج تحقیق منجر به طراحی الگویی شد که شامل هفت بُعد (مبانی، اصول، فنون و راهبردها، مراحل، انواع پرسش، اهداف و ارزشیابی) است، نتایج در بخش کمی تحقیق نشان داد که الگوی طراحی شده موجب افزایش تفکر انتقادی و درک مفاهیم در گروه آزمایش شده است. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش با الگوی پرسش و پاسخ باعث افرایش درک مفاهیم و تفکر انتقادی در درس مطالعات اجتماعی در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی می‌شود، لذا به معلمان این درس توصیه می‌شود که به کاریرد این الگو در درس مطالعات اجتماعی جهت تقویت تفکر انتقادی و افزایش درک مفاهیم توجه کنند. Manuscript profile

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر برنامه درسی مبتنی بر واقعیت مجازی بر ادارک حل مسئله و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ششم ابتدایی در درس علوم انجام شد. روش تحقیق حاضر از نوع نیمه آزمایشی و طرح پژوهش پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دوره ششم ابتدایی شهر تبریز بودند و نمونه آماری با توجه به ماهیت نیمه آزمایشی بودن آن شامل 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل) بود. گروه آزمایش شامل دانش‌آموزانی بود که در معرض آموزش براساس الگوی برنامه درسی مبتنی بر واقعیت مجازی قرار گرفتند و گروه کنترل شامل دانش‌آموزانی بود که در معرض آموزش رایج مدارس قرار داشتند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه ادراک حل مسئله هپنر و پترسون (1982) و آزمون معلم ساخته پیشرفت تحصیلی استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان داد، آموزش مبتنی بر واقعیت مجازی بر هر سه مؤلفه ادراک حل مسئله (اعتماد به خود، نزدیکی به مسئله و کنترل شخصی) و پیشرفت تحصیلی تأثیر مثبت دارد. لذا می‌توان با بهره گیری از برنامه های درسی مبتنی بر واقعیت مجازی میزان ادراک حل مسئله و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را افزایش داد. Manuscript profile

این پژوهش با هدف سنجش اثربخشی نرم ‌افزار چندرسانه ‌ای آموزشی کودک نابغه بر نگرش و یادگیری مهارت زبان‌آموزی کودکان پیش‌ دبستانی انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش، کلیه کودکان پیش‌ دبستانی شهرستان مرند در سال ‌تحصیلی 99-98 بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی یک مدرسه به‌عنوان نمونه جهت اجرای پژوهش انتخاب شد و دانش‌آموزان آن به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) گمارده شده‌اند. جهت سنجش نگرش کودکان از پرسشنامه تریهیرن (2003) و جهت سنجش متغیر یادگیری از آزمون یادگیری محقق ساخته استفاده شد. روایی ابزارها توسط متخصصان تأیید شد و پایایی ابزار نگرش با استفاده از آلفای کرونباخ 0.88 و پایایی ابزار یادگیری با استفاده از روش کودر-ریچاردسون 0.89 بدست آمد. قبل از اجرای پژوهش، از هر دو گروه پیش‌آزمون یادگیری به‌عمل آمد، گروه آزمایش آموزش مهارت زبان‌آموزی را از طریق نرم‌افزار کودک نابغه دریافت کردند و گروه کنترل این مهارت را به‌صورت متداول آموزش دیدند. بعد از اجرای دوره‌ها، پس‌ آزمون یادگیری و همچنین پس‌ آزمون نگرش اخذ شد. آموزش مهارت زبان‌آموزی در 16 جلسه انجام شد. داده ‌ها با استفاده از روش تی مستقل و تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که نرم‌افزار چندرسانه ‌ای کودک نابغه بر نگرش کودکان نسبت به آموزش مهارت زبان‌آموزی تأثیر مثبت دارد (P=0.001≤0.05)، همچنین استفاده از این نرم‌ افزار یادگیری کودکان در مهارت زبان‌آموزی را ارتقاء می‌دهد (P=0.001≤0.05). براین اساس، توصیه می ‌شود مدارس پیش‌ دبستانی از نرم ‌افزار کودک نابغه برای ارتقای مهارت زبان‌آموزی کودکان استفاده کنند. Manuscript profile

این تحقیق با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی از نظر حضور عناصر سواد فناورانه و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری کلیه کتاب‌های دوره آموزش عمومی (پایه‌های 9-1) و نمونه‌گیری بر مبنای هدف بوده است. بر این مبنا، 24 کتاب درسی انتخاب و با استفاده از عناصر بیست گانه سواد فناوری محتوای آنها توسط دو معلم جداگانه کدگذاری و داده‌ها در جداول فراوانی توصیف و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساس نتیجه این تحلیل، عناصر دانش فناوری برای درک ماهیت و اثرات فناوری در حدی بسیار ضعیف ارائه شده است. عناصر پرورش مهارت‌های فرایندی فناورانه در حد قابل قبول وجود داشت، اما این فرایندها در ماهیت با فعالیت‌هایی که ذاتاً فناورانه خوانده می‌شوند، مانند طراحی و رفع نقص فاصله داشت. در زمینه‌های فناورانه نیز فناوری اطلاعات بیش از سه چهارم عناصر محتوایی را به خود اختصاص داده و سهم زمینه‌های دیگر اندک بود. بنابراین در مجموع می‌توان پتانسیل برنامه درسی ملی جدید را برای پرورش سواد فناورانه در همه ابعاد آن ناکافی و ضعیف توصیف نمود. Manuscript profile