قرآن کریم کتاب هدایت و مایه رحمت و بشارت برای مسلمانان است. در طول تاریخ آیات و مضامین قرآنی ابزاری هنری و منبعی الهام‌بخش برای شاعران و ادیبان بوده است .معناشناسی عامل بسیار مهمی است که به وسیله آن می _توان به تحلیل معنای واژگان یک متن پرداخت و جایگاه و مفهوم واقعی و دقیق کلمات و ترکیب های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد به دست آورد. این نوشتار که از نوع کیفی است و با روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده، به تحلیل معناشناسی واژه و مفهوم "امرونهی" در دو فریضه امربه معروف و نهی ازمنکر پرداخته است. با بررسی نظرات فقها و کنکاش در متون فقهی، در این پژوهش چنین استنتاج شد که امر و نهی در دو فریضه امر به معروف و نهی از منکر، در همه مراتب آنها الزاماً معنای واحد نداشته بلکه برای هر مرتبه ای از مراتب باید تطابق معنایی این الفاظ با مرتبه مربوطه لحاظ گردد. Manuscript profile

از آن جا که در مورد سیاست کیفری فقه اسلام در زمینه جرم سیاسی تحقیقی جامع و کامل صورت نگرفته است لذا تحقیق در این مورد، لازم و ضروری است از این رو هدف در این تحقیق، بررسی نظرات فقهای اسلامی در مورد سیاست کیفری اسلام در قبال جرم سیاسی است و مهمترین سوال این است که: فقه اسلامی چه تدابیری برای جرائم سیاسی اتخاذ کرده است؟که با روش جمع آوری کتابخانه ای و روش توصیفی و تحلیلی به این نتایج دست یافته است: امروزه عمده ترین جرائم سیاسی در فقه اسلام، جرم بغی، ارتداد، جاسوسی و محاربه است که در جرم باغی، فقها قائل به تعزیر هستند و مرتکب بغی به دستور حاکم یا کشته می شود یا زندانی می شود و در جرم ارتداد، مرد مرتد فطری کشته می شود ولی مرد مرتد ملی در صورت توبه نکردن کشته می شود و زن مرتد کشته نمی شود و زندانی می شود تا این که توبه کند و مجازات مرتکبین محاربه و مفسد فی الارض در فقه، اعدام یا صلب و یا قطع دست راست وپای چپ و یا نفی بلد است و در صورت جاسوسی افراد، فقها حکم به تعزیر جاسوس داده اند. Manuscript profile

پژوهش حاضر در صدد تبیین برخی از آسیبهای عارض شده بر جامعه وروابط بین الملل است که در وصیت نامه امام خمینی (ره) به آنها اشاره شده است ومتعاقب آن به دنبال راهکارهای توصیه شده در فقه اسلامی باتوجه به منابع آن(قرآن،روایات،عقل،اجماع) برای مقابله ومعالجه آنها ست . باعنایت به اینکه رویکرد اجتماعی وبین المللی وصیت نامه تاحدودی مغفول مانده است،لازم می داند که در این تحقیق بدان پرداخته شود. آسیب اجتماعی هرگونه مانعی است که به روند تکامل اجتماعی جامعه آسیب وارد کند.امام درابتدا، دفاع از کشوررا ازاَهمّ واجبات می داند وبه وجود زنان ومردان مدافع وطن افتخار می کند.آموزش نظامی را ضروری می انگارد وبرافزایش قدرت باز دارندگی کشور تاکید می نمایداما ،مراکزفسادوفحشاءوانحطاط اخلاقی راخصوصاً به صورت سازمان یافته، آسیبی تحمیلی وویرانگربرنسل جوان می داند. قانون اگرچه خوب ومترقی باشد لکن به دست مجریان نا اهل که بیفتد اثر خودرا ازدست می دهد. Manuscript profile

حجّ خانه‌ی خدا در تمام عمر، تنها برای یک‌بار بر کسانى که داراى شرایط آن باشند واجب است و تخلف از این واجب نیز، چون دیگر واجبات به هیچ بهانه‌ای مجاز نیست. بنابراین، کسانی که دارای شرایط حج (بلوغ، عقل، استطاعت) باشند، حج تمتع بر آن‌ها واجب است و حتماً باید شخصاً به حج بروند و با صرف پول در راه‌های غیر یا اعزام دیگران به حج، این واجب از آن‌ها برداشته نمی‌شود. اما در مورد حج مستحب، آن‌چنان که از روایات استنباط می‌شود این است که حج برتر از هر انفاق و صدقه‌ایست. و نمی‌توان گفت به حج نروید و به فقرا کمک کنید. البته در ارتباط با تمام اعمال مستحب، از جمله حج و عمره مستحب، یک اصل کلی وجود دارد مبنی بر این که هر عملی از اخلاص بیشتری برخوردار باشد، ثواب بیشتری را به دنبال خواهد داشت. هر فردی، اعمال مستحب (و حتی واجب)خود را می‌تواند با انگیزه‌های متفاوتی انجام دهد. گاهی حاجی سفر حج و عمره را بدین جهت می‌رود کهدر میان مردم، به عنوان انسانی متدین شناخته شود، یا اینکه در تعداد چنین سفرهایی به رقابت برخیزد و یا برای تفریح و تفرج و تجارت باشد. یقینا ًچنین حجی، مورد پذیرش نخواهد بود و پیشوایان دینی ما نیز به این نکته اشاره فرموده‌اند .ازاین رو پژوهش بررسی وتبیین "فضیلت حج بر انفاق وصدقه "از دیدگاه روایات ؛سیری در منابع تاریخی فقهی سیری معنوی است و نمایشگر بندگی محض خدا و جستجوی عاشقانه معبود ،که حاجی از همان آغاز ، وقتی به نیت حج از خانه و کاشانه اش خارج می شود و تا میقات و احرام و طواف و سعی و عرفات و مشعر و منا ، همه جا خدا را می جوید و از سوی دیگر تمرینی است برای خودسازی و تزکیه نفس و زدودن هرچه که موجب خودآرایی است ودر نهایت می توان گفت : حج ، بازسازی پایگاه توحید به دست حضرت ابراهیم خلیل است که در این راستا ، بت شکنی ها ، فداکاری ها ، ایثارگری ها ، هجرت ها و . . . جلوه گر می شود . Manuscript profile

امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر از احکام عملی مسلمانان و از بزرگترین واجبات دینی و به نظر شیعیان از فروع دین اسلام است. محقق در این مقاله بنا دارد که موضوع بازیابی و تحلیل دلالی روایات باب شرایط امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را از میان روایات موجود به عنوان مبنا و پایه مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار داده و دیدگاه‌های فقهای عظام شیعه و احکام استنباط شده از آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت توصیفی - تحلیلی و به لحاظ روش کتابخانه ای است. حاصل بررسی ها این بود که؛ امر به معروف و نهی از منکر از مهم ترین واجبات دینی است که شارع مقدس شرایطی برای آن بیان کرده است. این شرایط عبارتند از نخست اینکه آمر و ناهی بداند که آن چه را که شخص انجام داده یا ترک کرده معروف و منکر است. دوم اینکه احتمال تأثیر امر یا نهی را بدهد. سوم اینکه شخص گناهکار اصرار بر استمرار گناه داشته باشد. چهارم اینکه معذور نبودن شخص خلافکار در کارهای زشت و خلاف خود، با اعتقاد اینکه کار زشتی که انجام داده حرام نبوده، بلکه مباح بوده، و یا کار خوبی که ترک کرده واجب نبوده است. بله اگر منکر از کارهایی باشد که شارع مقدّس هرگز به وقوع آن راضی نیست مثل کشتن فردی که جانش محترم است جلوگیری از آن واجب است. پنجم ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی ـ به مقدار قابل توجّه ـ شخص امر کننده به معروف و نهی‌کننده از منکر را تهدید نکند، و مشقّت و دشواری غیر قابل تحمل وجود نداشته باشد. Manuscript profile

حج عظیم ترین وشگفت انگیز ترین جلوه بارز اعتلای دین حق ونمایشی از تمامیت اسلام ناب محمدی صلوات الله علیه وآله است ،حج ومراتب معنوی آن سرمایه حیات جاویدان انسان است که او را به افق وحدانیت الهی نزدیک می کند. یکی از مهمترین اهداف وجوب حج این است که کعبه از حجاج خالی نباشد .از سوی دیگر حاکم جامعه اسلامی وظیفه دارد که شرایطی را فراهم سازد تا مردم بتوانند اهدافی را که شارع مقدس از آنها طلب کرده است را به دست آورند. بنابراین اگر برای رسیدن به این هدف زائر به اندازه کافی وجود داشته باشد حاکم جامعه هیچ گونه مسئولیتی ندارد ،اما اگر چنین نباشد بر حاکم و والی مسلمین واجب است که گروهی را به حج بفرستد ،هر چند که از بیت المال در این مقصود وهدف هزینه کند . بنابراین با توجه به روایات رسیده مشخص می گردد که خالی شدن کعبه از حجاج مبغوض شارع بوده ومطلوبِ واجب او خالی نشدن کعبه از حجاج است . در اینجا دیگر تفاوتی نیست که به چه دلیل کعبه تعطیل شده به خاطر مسائل سیاسی بوده یا ناامنی راه وبیماری و... ؛ازاین رو پژوهش بررسی فقهی وجوب عینی وکفایی حج در شرایط اپیدمی کرونا دربحث بیماری کرونا و بیماری‌های حاد تنفسی و تزاحم بیماری و مراقبت با عمل حج، نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی در خور می باشد . Manuscript profile

در خصوص ارائه و افشای اطلاعات مالی و بانکی جمهوری اسلامی ایران به افراد، گروه ها و سازمان های مطالبه گر خارجی، تحقیق و تحلیل فقهی و قانونی مدونی صورت نگرفته است. این پژوهش با هدف پاسخگوئی به این سوال که؛ آیا نظام مالی، بانکی و اقتصادی ایران، مجاز است همچون مخاطبین داخلی، در قبال عناصر خارجی نیز به افشای اطلاعات مبادرت ورزد یا خیر؟ مبحث مهم "پذیرش توصیه های گروه ویژه اقدام مالی در پولشویی (Fatf) از سوی جمهوری اسلامی ایران" را از نگاه فقه و قوانین فقهی در باب معاملات- که مهمترین، جامع ترین و مستدل ترین معیار تشخیص مسائل به حساب می آیند- مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. تحقیق حاضر از نوع نظری و روش تحقیق در آن به صورت توصیفی تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای با مراجعه به کتب و مقالات استفاده شده است. نویسنده، در خاتمه تحقیق نتیجه گرفته که: افشای اطلاعات به این گروه (Fatf) و پذیرش مفاد، دستورالعمل ها و توصیه های آن؛ مادامی که به منافع نظام جمهوری اسلامی ایران ضربه نزند و باعث سلطه دشمنان ایران اسلامی نباشد، قابل قبول است، لیکن در صورت مخالفت با منافع جمهوری اسلامی ایران و بیم سلطه ی دشمنان؛ پذیرش مفاد و دستورالعمل ها و توصیه های (Fatf) مخالف با موازین شرعی و قانونی و همچنین اهداف و آرمان های نظام جمهوری اسلامی ایران است. لذا طبق قاعده نفی سبیل و قاعده اهم بر مهم، نظام جمهوری اسلامی ایران نباید اطلاعات مالی و بانکی خود را به (Fatf) داده و به آن اعتماد و تکیه کند. Manuscript profile

پژوهش حاضر، به منظور بررسی امر تخصیص منابع در بانک های ایران، از نگاه فقه و قوانین بانکداری موجود؛ با مراجعه به کتب مرتبط مرجع و فیش برداری از مقالات و پایان نامه های مربوطه؛ به روش توصیفی و تحلیلی تدوین گردیده است. یافته های پژوهش مبین آن است که: صرف تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا (مصوب سال 1362) در ایران و تایید آن از سوی شورای محترم نگهبان، به منزله مهر تایید فقه، بر استقرار نظام بانکداری غیر ربوی در ایران نبوده، بلکه؛ لازمۀ استقرار چنین نظامی در بخش های عملیاتی و به ویژه در بخش اعطای تسهیلات بانک های کشور، تطابق عملکرد نظام بانکی با فقه و بر اساس قواعد فقهی می باشد. نویسنده در پایان نتیجه گرفته است: هم اینک در روند به کارگیری قانون عملیات بانکداری بدون ربا در عقود و قراردادهای تسهیلاتی بانک ها؛ ایراداتی فقهی و هم قانونی وجود دارد، که مسیرعملکرد سیستم بانکی کشور را در عمل، به سمت آنچه در بانکداری ربوی اعمال می شود هدایت نموده و آسیب هائی چون: ربا، حیله ربا، معاملات صوری، قرادادهای تظاهری، عدم نظارت بانک ها بر مصرف صحیح تسهیلات و عدم شناخت و اطلاع مخاطبین و حتی بسیاری از مسئولین و کارکنان بانک ها از عقود بانکی و...، مانع از بکارگیری قانون مزبور در تار و پود عملیات بانکداری کشور و مانع از استقرار روش های بهینه ی تخصیص و توزیع منابع بانک ها در سطوح مختلف جامعه و شکوفائی اقتصادی گردیده است. لذا نویسنده، با الهام از نظر کارشناسان فقه بانکی؛ با پیشنهاد تطابق عقود موجود با قواعد فقهی و بکارگیری عقودی جدید در بخش تخصیص منابع بانک ها، در صدد رفع آسیب های برشمرده برآمده است.. Manuscript profile