به ‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی و زیستی فسفر بر تجمع عناصر، محتوای کلروفیل، رشد ریشه و عملکرد دانه سه توده بذری ماش، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال 1394، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه توده محلی ماش (فریدونی، گتوندی و ارتشی)، کود شیمیایی فسفر در سه سطح شامل عدم مصرف کود شیمیایی (P0)، مصرف 75 (P75) و 150 (P150) کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات‌تریپل و کود زیستی در دو سطح عدم مصرف کود زیستی (B0) و مصرف 100 گرم در هکتار کود فسفر بارور-2 (B100) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد توأم کود زیستی و شیمیایی فسفر (75 و 150 کیلوگرم در هکتار) باعث افزایش غلظت فسفر، نیتروژن، پتاسیم دانه و وزن خشک ریشه در ماش شد. کاربرد کود زیستی فسفر نیز باعث افزایش غلظت فسفر و نیتروژن دانه در هر سه توده بذری ماش گردید. بیشترین غلظت روی و آهن دانه، کلروفیل برگ، تعداد گره و وزن خشک ریشه در توده بذری ارتشی به ‌دست آمد. غلظت روی، کلروفیل برگ، تعداد گره در ریشه با کاربرد کود زیستی افزایش یافت. کود سوپر فسفات‌تریپل به ‌میزان 75 و 150 کیلوگرم در هکتار، غلظت کلروفیل برگ و تعداد گره در ریشه ماش را افزایش دادند. کاربرد توأم کود زیستی فسفر بارور-2 و 75 کیلوگرم سوپر فسفات‌تریپل در هکتار عملکرد دانه را در توده‌های فریدونی، ارتشی و گتوندی در مقایسه با عدم مصرف کود به ‌ترتیب به ‌میزان 32.33%، 64.87% و 81.35% افزایش داد. کاربرد مقادیر کاهش ‌یافته کودهای شیمیایی فسفر توأم با کود زیستی باعث بهبود عملکرد دانه توده‌های بذری ماش در راستای کشاورزی پایدار گردید. Manuscript profile

جهت بررسی تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و کارایی مصرف آب دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata L.)، در پاسخ به تغییر تنش رطوبتی و تراکم بوته، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال زراعی (95-94 و 96-95) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام اجرا گردید. براساس نتایج حاصل از آزمایش بیشترین میزان محتوای کلروفیل a در تیمار بدون تنش و تنش ملایم در تراکم 6 و 8 بوته در مترمربع، کلروفیل b در تیمار تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 بوته در مترمربع و کلروفیل کل در سطح بدون تنش و تنش ملایم و تراکم 8 بوته در مترمربع طی سال اول اجرای آزمایش مشاهده شد. افزایش تراکم بوته و شدت تنش رطوبتی منجر به کاهش محتوای رنگیزه های فتوسنتزی شد. بیشترین محتوای کارتنوئید در سطح تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 و 12 بوته در مترمربع طی سال اول اجرای آزمایش مشاهده شد. بیشترین محتوای آنتوسیانین در سطح تنش رطوبتی ملایم، تراکم 8 بوته در مترمربع، فنول کل و فلاونوئید در سطح تنش رطوبتی شدید، تراکم 12 بوته در مترمربع مشاهده شد. بیشترین میزان پرولین در گیاه در سال دوم آزمایش در سطح تنش رطوبتی شدید و تراکم 12بوته در مترمربع مشاهده شد. افزایش شدت تنش رطوبتی و تراکم بوته منجر به افزایش کارایی مصرف آب در گیاه زوفایی شد. اکوتیپ ملکشاهی از محتوای بیشتری از رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارتنوئید و کارایی مصرف آب بیشتری برخوردار بود Manuscript profile